Μετά την Dexia, ποια ευρωπαϊκή τράπεζα έχει σειρά;

Written by Administrator

Tuesday, 18 October 2011 00:16

Μετά την κατάρρευση, το σπάσιμο σε κομμάτια και τη μερική κρατικοποίηση της Dexia, το ερώτημα που απασχολεί το μεγαλύτερο κομμάτι των αναλυτών του ευρωπαϊκού τραπεζικού κλάδου είναι: ποια τράπεζα έχει σειρά; Η σχετική συζήτηση βεβαίως δεν αφορά τις ιρλανδικές τράπεζες που κατέρρευσαν από πέρσι κι έχουν ήδη κρατικοποιηθεί. Ούτε τις ελληνικές τράπεζες που σε περίπτωση επιβολής 'κουρέματος' άνω του 30% στο ελληνικό δημόσιο χρέος, θα βρεθούν υπό κατάρρευση και κρατικοποίηση. Η συζήτηση αφορά τις μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες, τους κολοσούς του τραπεζικού ευρωσυστήματος, και στην ερώτηση δίδονται δύο απαντήσεις: η αισιόδοξη και η απαισιόδοξη. Σύμφωνα με την αισιόδοξη προσέγγιση, την τύχη της Dexia δεν θα έχει καμιά άλλη μεγάλη ευρωπαϊκή τράπεζα. Η κατάρρευση της Dexia είναι μεμονωμένο φαινόμενο, λένε οι αισιόδοξοι, και οφείλεται αφενός σε πολύ ειδικά προβλήματα του χρηματοδοτικού μοντέλου του γαλλοβελγικού γίγαντα και αφετέρου στην άρνηση των αρχών της Γαλλίας και του Βελγίου να σώσουν δεύτερη φορά με κρατικά κονδύλια την ίδια τράπεζα. Σύμφωνα με τους απαισιόδοξους, αντιθέτως, η Dexia είναι μόνο η αρχή και την τύχη της ενδέχεται να έχουν πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες, με πιθανότερες υποψήφιες όσες έχουν δείκτη tangible common equity κάτω του 2%. Ας δούμε όμως αναλυτικότερα κάθε μια από τις δύο προσεγγίσεις. Τι λένε οι αισιόδοξοι Όπως είπαμε, οι αισιόδοξοι λένε ότι η κατάρρευση της Dexia έχει να κάνει με ιδιαιτερότητες της συγκεκριμένης τράπεζας. Καταρχήν η Dexia εξαρτώνταν από βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι οι άλλες γαλλικές τράπεζες που, ως γνωστό, αντιμετωπίζουν προβλήματα χρηματοδότησης. Σύμφωνα με τον Ζαν Πιερ Λαμπέρ, αναλυτή των Keefe, Bruyette & Woods, η βραχυπρόθεσμη (που ωριμάζει σε λιγότερο από ένα χρόνο) χρηματοδότηση των γαλλικών τραπεζών σαν ποσοστό των στοιχείων ενεργητικού τους – με την εξαίρεση των παραγώγων και των ασφαλίσεων – ήταν 44% για την Dexia, 25% για την Natixis, 20% για την Societe Generale, 19% για την BNP Paribas και 15% για την Credit Agricole. Με δυο λόγια, από το σύνολο των γαλλικών τραπεζών, η Dexia είχε το μεγαλύτερο πρόβλημα χρηματοδότησης. Τα νούμερα αυτά όμως δείχνουν το χρηματοδοτικό πρόβλημα της Dexia μικρότερο απ' ό,τι πραγματικά ήταν. Κι αυτό γιατί τα στοιχεία ενεργητικού της γαλλογερμανικής τράπεζας ήταν κυρίως δάνεια προς τοπικές κυβερνήσεις με πολύ μεγάλη διάρκεια ωρίμανσης – γεγονός που καθιστούσε τις βραχυπρόθεσμες χρηματοδοτικές ανάγκες της τράπεζας ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα επειδή το χρέος της έπρεπε να ανακυκλώνεται πολλές φορές πριν ωριμάσουν τα δάνεια της. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η Dexia διέθετε πολύ μεγάλο χαρτοφυλάκιο ιταλικών, ελληνικών, πορτογαλικών και ισπανικών ομολόγων, συγκεκριμένα είχε έκθεση σε κρατικά ομόλογα του ευρωπαϊκού Νότου ύψους 20 δις ευρώ, εκ των οποίων τα 14 δις ιταλικά. Με δυο λόγια το χαρτοφυλάκιο ομολόγων της Dexia ήταν τρεις φορές μεγαλύτερο από τη λογιστική της αξία – αντιπροσωπεύοντας μια από τις υψηλότερες εκθέσεις των ευρωπαϊκών τραπεζών στα προβληματικά ομόλογα της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Σε κατάσταση χρηματοπιστωτικού πανικού, όλες οι τράπεζες είναι ευάλωτες, καταλήγει η αισιόδοξη άποψη, η δε Dexia ήταν όντως από τις πιο πιέσμενες. Αυτό όμως που έκανε τη πραγματική διαφορά και οδήγησε στο τέλος της ήταν ότι οι κυβερνήσεις του Βελγίου και της Γαλλίας έχασαν την υπομονή τους με τη Dexia, όταν εξαιτίας όλων αυτών των προβλημάτων η τράπεζα χρειάστηκε για δεύτερη αγορά μέσα σε 3 χρόνια μια μεγάλη διάσωση με χρήματα των φορολογουμένων. Τι λένε οι απαισιόδοξοι Αντίθετα με όλα αυτά η απαισιόδοξη άποψη θεωρεί ότι πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες μπορεί να έχουν την τύχη της Dexia. Η προσέγγισή της ξεκινά με την πλήρη αμφισβήτηση του σύστηματος οικοδόμησης εμπιστοσύνης που έχουν υιοθετήσει οι ευρωπαϊκές αρχές για τις τράπεζες της Ευρωζώνης και συνίσταται στη διεξαγωγή τεστ αντοχής των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που θέτουν συγκεκριμένα όρια ελάχιστης κεφαλαιακής επάρκειας: όσες τράπεζες τα πιάνουν υποτίθεται ότι δεν έχουν πρόβλημα. Σε μια κατάσταση σαν τη σημερινή όμως, σε μια Ευρωζώνη που διαθέτει ολόκληρα κράτη subprime, δεν μπορούμε να κρίνουμε την ευρωστία των τραπεζών επί τη βάσει των δεικτών κεφαλαιακής ισχύος που εμφανίζουν – και όπου εμφιλοχωρεί ουκ ολίγη δημιουργική λογιστική. Πραγματική εικόνα μπορεί να μας δώσει, επισημαίνουν οι απαισιόδοξοι, μόνο η προσέγγιση των αμερικανικών εποπτικών αρχών που στην κρίση του 2008 απέδιδαν προσοχή στον λόγο του tangible common equity, ο οποίος δείχνει τη δυνατότητα μιας τράπεζας να απορροφά ζημιές πριν γίνει αφερέγγυα. Πολύ χαρακτηριστικά λοιπόν, σύμφωνα με τα αποτελέσματα των τελευταίων ευρωπαϊκών τεστ αντοχής, η Dexia διέθετε έναν από τους υψηλότερους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας του τραπεζικού ευρωσυστήματος, της τάξης του 12,1%. Αυτός ο δείκτης είχε προκύψει με υπολογισμό των βασικών ιδίων κεφαλαίων της τράπεζας σε 17 δις ευρώ. Μόνο που ο αριθμός αυτός είχε επιτευχθεί με τον αποκλεισμό ενός μεγάλου μέρους των στοιχείων ενεργητικού της – μια διαδικασία που αναφέρεται ως στάθμιση κινδύνου – και με αποκλεισμό κάποιων δις ευρώ επικείμενων ζημιών λόγω της έκθεσής της στα ελληνικά ομόλογα. Αποτέλεσμα: μόλις 86 μέρες αφότου οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές έκριναν την Dexia ως μία από τις ισχυρότερες κεφαλαιακά τράπεζες της Ευρωζώνης, αυτή κατέρρευσε. Γιατί άραγε συνέβη αυτό και υπάρχει κάποιος δείκτης που θα μπορούσε να μας είχε προειδοποιήσει για την πραγματική κατάσταση της τράπεζας; Η Dexia κατέρρευσε διότι είχε μόλις 6,7 δις ευρώ σκληρά κεφάλαια για να απορροφήσει τυχόν ζημιές της και ο δείκτης που πρέπει να κοιτάμε είναι ο δείκτης του tangible common equity (TCE), που στην περίπτωση της Dexia, ήταν μόλις 1,18%. Κατά συνέπεια, αν θέλουμε να βρούμε ποιες άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες διατρέχουν κίνδυνο κατάρρευσης και κρατικοποίησης σε περίπτωση πολλαπλασιασμού των πιέσεων στην Ευρωζώνη, θα πρέπει να αφήσουμε κατά μέρος τους δείκτες κεφαλαικής επάρκειας και να αναζητήσουμε τις τράπεζες που έχουν δείκτη TCE κάτω του 2%. Δυστυχώς αυτές είναι πολλές, και μεταξύ τους περριλαμβάνονται και κάποιοι γαλλογερμανικοί κολοσσοί: η γαλλική Credit Agricole, οι γερμανικές Deutsche Bank και Commerzbank, η ιταλική Intesa Sanpaolo κοκ.