Παρασκευή 30 Μαρτίου 2012
Μπέτσκας Blog για την Καστοριά και οχι μόνο...: Τι έπαιρναν οι Σουλτάνοι για να ανταπεξέλθουν στις...
Μπέτσκας Blog για την Καστοριά και οχι μόνο...: Τι έπαιρναν οι Σουλτάνοι για να ανταπεξέλθουν στις...: Την περίοδο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, μέσα στο παλάτι, υπήρχε ένας γιατρός της εποχής που είχε μόνο ένα καθήκον: Να ετοιμάζει σκευάσματ...
Financial Times Deutschland: Η λιτότητα επιταχύνει την κατάρρευση των Ελλήνων 30/03/2012 (20:16) Greek Money
Αρχική | World Money | Financial Times Deutschland: Η λιτότητα επιταχύνει την κατάρρευση των Ελλήνων
Μέγεθος γραμμάτων:
Είναι κατά το ήμισυ γνωστό ότι η σκληρή σταθεροποίηση ανακόπτει την πραγματική οικονομία. Μια κοινοπραξία από τρία ερευνητικά ινστιτούτα αποτίμησε το πόσο σοβαρά υποφέρει η Ευρωζώνη μέχρι το 2013 υπό την πανευρωπαϊκή επιταγή για λιτότητα. Το ΙΜΚ που πρόσκειται στα γερμανικά συνδικάτα παρουσίασε χθες την πρόβλεψή του από κοινού με τους συνεργάτες του, το γαλλικό OFCE και το αυστριακό Wifo. Σύμφωνα μ’ αυτό οι αρνητικοί ρυθμοί παρατηρούνται κυρίως στις περιφερειακές χώρες της ευρωζώνης. Από το 2010 μέχρι το 2013 ο αρνητικός δημοσιονομικός ρυθμός στην Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιρλανδία θα ανέρχεται συνολικά περίπου στο 12% του ΑΕΠ της καθεμίας. Για την Ελλάδα μάλιστα θα ανέρχεται στο 24%.
Οι ερευνητές έλαβαν υπόψη τους για την έρευνα τα προγράμματα λιτότητας που ανακοινώθηκαν στην Ευρώπη, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ – καθώς και την αντίστοιχη υποχώρηση της ζήτησης σ’ αυτές τις περιοχές. Αντίστοιχα μαζικές είναι και οι επιπτώσεις. Η υποχώρηση στο ελληνικό ΑΕΠ θα έπρεπε σύμφωνα με αυτό να έχει ξεπεράσει το 25% - μοναδικό φαινόμενο για μια μεμονωμένη χώρα στις προηγούμενες δεκαετίες. Για την Πορτογαλία και την Ισπανία θα υπάρχει ακολούθως μείωση της τάξεως του 14%. Ακόμα και η Γερμανία πλήττεται. Λόγω της μειωμένης ζήτησης στο εξωτερικό η οικονομία θα έπρεπε να χάνει στο μεταξύ κατά 2,7% του ΑΕΠ. Ο αρχικός στόχος των μέτρων λιτότητας κατέληξε σ’ αυτό το αποτέλεσμα: «Στη συνέχεια η κατάσταση του χρέους δεν θα υποχωρήσει μάλλον στα περισσότερα κράτη», ανέφεραν οι ερευνητές. Αντιστοίχως επενεργεί και η απόφαση για το Δημοσιονομικό Σύμφωνο: Η ενίσχυση των δημοσιονομικών κανόνων, λένε, βρίσκεται σε αντίθεση προς μια λογική ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική.
Μέγεθος γραμμάτων:
Είναι κατά το ήμισυ γνωστό ότι η σκληρή σταθεροποίηση ανακόπτει την πραγματική οικονομία. Μια κοινοπραξία από τρία ερευνητικά ινστιτούτα αποτίμησε το πόσο σοβαρά υποφέρει η Ευρωζώνη μέχρι το 2013 υπό την πανευρωπαϊκή επιταγή για λιτότητα. Το ΙΜΚ που πρόσκειται στα γερμανικά συνδικάτα παρουσίασε χθες την πρόβλεψή του από κοινού με τους συνεργάτες του, το γαλλικό OFCE και το αυστριακό Wifo. Σύμφωνα μ’ αυτό οι αρνητικοί ρυθμοί παρατηρούνται κυρίως στις περιφερειακές χώρες της ευρωζώνης. Από το 2010 μέχρι το 2013 ο αρνητικός δημοσιονομικός ρυθμός στην Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιρλανδία θα ανέρχεται συνολικά περίπου στο 12% του ΑΕΠ της καθεμίας. Για την Ελλάδα μάλιστα θα ανέρχεται στο 24%.
Οι ερευνητές έλαβαν υπόψη τους για την έρευνα τα προγράμματα λιτότητας που ανακοινώθηκαν στην Ευρώπη, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ – καθώς και την αντίστοιχη υποχώρηση της ζήτησης σ’ αυτές τις περιοχές. Αντίστοιχα μαζικές είναι και οι επιπτώσεις. Η υποχώρηση στο ελληνικό ΑΕΠ θα έπρεπε σύμφωνα με αυτό να έχει ξεπεράσει το 25% - μοναδικό φαινόμενο για μια μεμονωμένη χώρα στις προηγούμενες δεκαετίες. Για την Πορτογαλία και την Ισπανία θα υπάρχει ακολούθως μείωση της τάξεως του 14%. Ακόμα και η Γερμανία πλήττεται. Λόγω της μειωμένης ζήτησης στο εξωτερικό η οικονομία θα έπρεπε να χάνει στο μεταξύ κατά 2,7% του ΑΕΠ. Ο αρχικός στόχος των μέτρων λιτότητας κατέληξε σ’ αυτό το αποτέλεσμα: «Στη συνέχεια η κατάσταση του χρέους δεν θα υποχωρήσει μάλλον στα περισσότερα κράτη», ανέφεραν οι ερευνητές. Αντιστοίχως επενεργεί και η απόφαση για το Δημοσιονομικό Σύμφωνο: Η ενίσχυση των δημοσιονομικών κανόνων, λένε, βρίσκεται σε αντίθεση προς μια λογική ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική.
Τόμας Χάμαρμπεργκ: «Περιορίστε τα κέντρα κράτησης παράνομων μεταναστών» Αρχική | Ειδήσεις | Ελλάδα | Τόμας Χάμαρμπεργκ: «Περιορίστε τα κέντρα κράτησης παράνομων μεταναστών»
Αναρτήθηκε την 30 Μαρτίου 2012, 12:33
Αρθρο του/της: Palmografos.com
Ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης εξηγεί γιατί κατέρρευσε η μεταναστευτική πολιτική στην Ελλάδα
Φωτο: Ο Τόμας Χάμαρμπεργκ επισκέπτεται κέντρο κράτησης μεταναστών στη Θράκη σε πρόσφατο ταξίδι του στην Ελλάδα
«Πρέπει να περιορίσετε στο ελάχιστο την χρήση κέντρων κράτησης παράνομων μεταναστών», λέει σε συνέντευξή του προς το «Βήμα» ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΣτΕ). Σε μια περίοδο που η Αθήνα θεωρεί ως λύση του προβλήματος της λαθρομετανάστευσης τα κέντρα αυτά _ τα οποία κανένας δήμος δεν επιθυμεί στην περιοχή του _, ο Τόμας Χάμαρμπεργκ τονίζει ότι η προσέγγιση του ΣτΕ είναι τελείως διαφορετική. «Η συντριπτική πλειονότητα των μεταναστών αυτών δεν έχει διαπράξει κανένα έγκλημα», λέει εκφράζοντας την αντίθεσή του προς την κράτησή τους για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Ο κ. Χάμαρμπεργκ, που μας παραχώρησε αυτή τη συνέντευξη τηλεφωνικά από το Στρασβούργο με την ευκαιρία της λήξης της εξαετούς θητείας του την Παρασκευή, επιρρίπτει ευθύνες για την ένταση ανάμεσα σε Έλληνες και μετανάστες «σε δυο κατευθύνσεις. Πρώτον, η παράνομη μετανάστευση πρέπει να αντιμετωπιστεί σαν ευρωπαϊκό ζήτημα και όχι να αναλαμβάνουν ολόκληρη την ευθύνη οι χώρες που λόγω γεωγραφικής θέσης υποδέχονται πρώτες τους μετανάστες στην Ευρώπη. Αλλά, δεύτερον, είναι σημαντικό οι έλληνες πολιτικοί να μην το χρησιμοποιούν αυτό σαν επιχείρημα για να μην κάνουν τίποτε».
Σουηδός στην καταγωγή, ο κ. Χάμαρμπεργκ τονίζει ότι «είναι πολύ σημαντικό να γίνεται σεβαστή η αξιοπρέπεια των ξένων στην Ελλάδα».
Θεωρεί ότι η ελληνική πολιτική υποδοχής μεταναστών και χορήγησης ασύλου έχει καταρρεύσει ολοκληρωτικά. «Το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εδώ στο Στρασβούργο αποφάσισε να εξαιρεθεί η Ελλάδα από τη Συνθήκη του Δουβλίνου» _ που προβλέπει την άμεση επιστροφή των παράνομων μεταναστών στην χώρα από την οποία εισήλθαν στην Ευρώπη. «Γι' αυτό ζητήθηκε απ' όλες τις χώρες Σένγκεν να μη στέλνουν μετανάστες πίσω στην Ελλάδα, ακόμη και αν μπήκαν στην Ευρώπη διασχίζοντας τα ελληνικά σύνορα», λέει.
Τον ρωτάμε αν το σύστημα αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης έχει καταρρεύσει στην Ελλάδα επειδή λόγω της γεωγραφικής της θέσης δέχεται πολύ μεγάλα κύματα μεταναστών. Ο κ. Χάμαρμπεργκ είναι κάθετος: «Δεν είναι μόνο γεωγραφικοί οι λόγοι. Ειλικρινά, το σύστημα κατέρρευσε επειδή οι ελληνικές αρχές δεν έδωσαν την πρέπουσα έμφαση στην καλή λειτουργία της μεταναστευτικής πολιτικής».
Κάνοντας έναν απολογισμό της τελευταίας εξαετίας που υπηρέτησε στο ΣτΕ _ και κατά την οποία η Αθήνα επικρίθηκε σφόδρα για πολλές παραλείψεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και έφαγε πολλές «καμπάνες» από το δικαστήριο στο Στρασβούργο _, ο κ. Χάμαρμπεργκ αναφέρεται στην αστυνομική βιαιότητα κατά πολιτών. Είχε μάλιστα επισκεφθεί ο ίδιος την Αθήνα μετά τα γεγονότα που ακολούθησαν την δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου από αστυνομικό στα Εξάρχεια το 2008 και είχε προτείνει να αλλάξει ο μηχανισμός επεξεργασίας των καταγγελιών κατά αστυνομικών. «Οι προτάσεις μας δεν εφαρμόστηκαν», λέει.
Εύχεται στον επίτροπο που θα τον διαδεχθεί, στον λετονό Νιλς Μούιζνιεκς, να κατορθώσει να πετύχει την εφαρμογή των συμφωνηθέντων στην Ελλάδα και, στην Ευρώπη, να κατορθώσει να ανακόψει την άνοδο που έχουν οι εξτρεμιστικές ομάδες.
Κάνοντας έναν απολογισμό της θητείας του όσον αφορά και τα 47 κράτη-μέλη του ΣτΕ, ο κ. Χάμαρμπεργκ λέει ότι το θετικό είναι πως στα έξι αυτά χρόνια ο θεσμός του Συνηγόρου του Πολίτη εξαπλώθηκε παντού. Αλλά τα ανθρώπινα δικαιώματα επλήγησαν επειδή τα τρομοκρατικά χτυπήματα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 «άνοιξαν τον δρόμο για σοβαρές παραβιάσεις όπως βασανισμούς, παράνομη κράτηση υπόπτων κ.ά.».
Ένα ακόμη σοβαρό πλήγμα δέχτηκαν τα ανθρώπινα δικαιώματα λόγω της οικονομικής κρίσης. «Εχω συνείδηση ότι απευθύνομαι σε Ελληνες, αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη υιοθετήθηκαν προϋπολογισμοί λιτότητας που είχαν αρνητικές επιπτώσεις στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες», λέει. «Η παιδική φτώχεια αυξήθηκε σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, η αύξηση της ανεργίας έφερε πολύ κόσμο κοντά στην απόλυτη ανέχεια. Αυτά αποτελούν ζητήματα που σχετίζονται κυρίως με τα κοινωνικά δικαιώματα. Η Ελλάδα είναι η χώρα-σύμβολο όλων αυτών των προβλημάτων».
Ο κ. Χάμαρμπεργκ εκφράζει την ανησυχία του για την άνοδο των εξτρεμιστικών κινημάτων και καλεί τους πολιτικούς «να αντισταθούν με μεγαλύτερη σαφήνεια κατά αυτής της τάσης αντί να κάνουν συμβιβασμούς και να μιμούνται τα επιχειρήματα των ακραίων εναντίον των μεταναστών, των ρομά, των μειονοτήτων. Ο εθνικισμός ανήκει στην ιστορία και δεν έχει καμία θέση στο σήμερα», λέει.
ΤΟ ΒΗΜΑ
από: Palmografos.com - Τόμας Χάμαρμπεργκ: «Περιορίστε τα κέντρα κράτησης παράνομων μεταναστών»
Αρθρο του/της: Palmografos.com
Ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης εξηγεί γιατί κατέρρευσε η μεταναστευτική πολιτική στην Ελλάδα
Φωτο: Ο Τόμας Χάμαρμπεργκ επισκέπτεται κέντρο κράτησης μεταναστών στη Θράκη σε πρόσφατο ταξίδι του στην Ελλάδα
«Πρέπει να περιορίσετε στο ελάχιστο την χρήση κέντρων κράτησης παράνομων μεταναστών», λέει σε συνέντευξή του προς το «Βήμα» ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΣτΕ). Σε μια περίοδο που η Αθήνα θεωρεί ως λύση του προβλήματος της λαθρομετανάστευσης τα κέντρα αυτά _ τα οποία κανένας δήμος δεν επιθυμεί στην περιοχή του _, ο Τόμας Χάμαρμπεργκ τονίζει ότι η προσέγγιση του ΣτΕ είναι τελείως διαφορετική. «Η συντριπτική πλειονότητα των μεταναστών αυτών δεν έχει διαπράξει κανένα έγκλημα», λέει εκφράζοντας την αντίθεσή του προς την κράτησή τους για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Ο κ. Χάμαρμπεργκ, που μας παραχώρησε αυτή τη συνέντευξη τηλεφωνικά από το Στρασβούργο με την ευκαιρία της λήξης της εξαετούς θητείας του την Παρασκευή, επιρρίπτει ευθύνες για την ένταση ανάμεσα σε Έλληνες και μετανάστες «σε δυο κατευθύνσεις. Πρώτον, η παράνομη μετανάστευση πρέπει να αντιμετωπιστεί σαν ευρωπαϊκό ζήτημα και όχι να αναλαμβάνουν ολόκληρη την ευθύνη οι χώρες που λόγω γεωγραφικής θέσης υποδέχονται πρώτες τους μετανάστες στην Ευρώπη. Αλλά, δεύτερον, είναι σημαντικό οι έλληνες πολιτικοί να μην το χρησιμοποιούν αυτό σαν επιχείρημα για να μην κάνουν τίποτε».
Σουηδός στην καταγωγή, ο κ. Χάμαρμπεργκ τονίζει ότι «είναι πολύ σημαντικό να γίνεται σεβαστή η αξιοπρέπεια των ξένων στην Ελλάδα».
Θεωρεί ότι η ελληνική πολιτική υποδοχής μεταναστών και χορήγησης ασύλου έχει καταρρεύσει ολοκληρωτικά. «Το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εδώ στο Στρασβούργο αποφάσισε να εξαιρεθεί η Ελλάδα από τη Συνθήκη του Δουβλίνου» _ που προβλέπει την άμεση επιστροφή των παράνομων μεταναστών στην χώρα από την οποία εισήλθαν στην Ευρώπη. «Γι' αυτό ζητήθηκε απ' όλες τις χώρες Σένγκεν να μη στέλνουν μετανάστες πίσω στην Ελλάδα, ακόμη και αν μπήκαν στην Ευρώπη διασχίζοντας τα ελληνικά σύνορα», λέει.
Τον ρωτάμε αν το σύστημα αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης έχει καταρρεύσει στην Ελλάδα επειδή λόγω της γεωγραφικής της θέσης δέχεται πολύ μεγάλα κύματα μεταναστών. Ο κ. Χάμαρμπεργκ είναι κάθετος: «Δεν είναι μόνο γεωγραφικοί οι λόγοι. Ειλικρινά, το σύστημα κατέρρευσε επειδή οι ελληνικές αρχές δεν έδωσαν την πρέπουσα έμφαση στην καλή λειτουργία της μεταναστευτικής πολιτικής».
Κάνοντας έναν απολογισμό της τελευταίας εξαετίας που υπηρέτησε στο ΣτΕ _ και κατά την οποία η Αθήνα επικρίθηκε σφόδρα για πολλές παραλείψεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και έφαγε πολλές «καμπάνες» από το δικαστήριο στο Στρασβούργο _, ο κ. Χάμαρμπεργκ αναφέρεται στην αστυνομική βιαιότητα κατά πολιτών. Είχε μάλιστα επισκεφθεί ο ίδιος την Αθήνα μετά τα γεγονότα που ακολούθησαν την δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου από αστυνομικό στα Εξάρχεια το 2008 και είχε προτείνει να αλλάξει ο μηχανισμός επεξεργασίας των καταγγελιών κατά αστυνομικών. «Οι προτάσεις μας δεν εφαρμόστηκαν», λέει.
Εύχεται στον επίτροπο που θα τον διαδεχθεί, στον λετονό Νιλς Μούιζνιεκς, να κατορθώσει να πετύχει την εφαρμογή των συμφωνηθέντων στην Ελλάδα και, στην Ευρώπη, να κατορθώσει να ανακόψει την άνοδο που έχουν οι εξτρεμιστικές ομάδες.
Κάνοντας έναν απολογισμό της θητείας του όσον αφορά και τα 47 κράτη-μέλη του ΣτΕ, ο κ. Χάμαρμπεργκ λέει ότι το θετικό είναι πως στα έξι αυτά χρόνια ο θεσμός του Συνηγόρου του Πολίτη εξαπλώθηκε παντού. Αλλά τα ανθρώπινα δικαιώματα επλήγησαν επειδή τα τρομοκρατικά χτυπήματα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 «άνοιξαν τον δρόμο για σοβαρές παραβιάσεις όπως βασανισμούς, παράνομη κράτηση υπόπτων κ.ά.».
Ένα ακόμη σοβαρό πλήγμα δέχτηκαν τα ανθρώπινα δικαιώματα λόγω της οικονομικής κρίσης. «Εχω συνείδηση ότι απευθύνομαι σε Ελληνες, αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη υιοθετήθηκαν προϋπολογισμοί λιτότητας που είχαν αρνητικές επιπτώσεις στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες», λέει. «Η παιδική φτώχεια αυξήθηκε σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, η αύξηση της ανεργίας έφερε πολύ κόσμο κοντά στην απόλυτη ανέχεια. Αυτά αποτελούν ζητήματα που σχετίζονται κυρίως με τα κοινωνικά δικαιώματα. Η Ελλάδα είναι η χώρα-σύμβολο όλων αυτών των προβλημάτων».
Ο κ. Χάμαρμπεργκ εκφράζει την ανησυχία του για την άνοδο των εξτρεμιστικών κινημάτων και καλεί τους πολιτικούς «να αντισταθούν με μεγαλύτερη σαφήνεια κατά αυτής της τάσης αντί να κάνουν συμβιβασμούς και να μιμούνται τα επιχειρήματα των ακραίων εναντίον των μεταναστών, των ρομά, των μειονοτήτων. Ο εθνικισμός ανήκει στην ιστορία και δεν έχει καμία θέση στο σήμερα», λέει.
ΤΟ ΒΗΜΑ
από: Palmografos.com - Τόμας Χάμαρμπεργκ: «Περιορίστε τα κέντρα κράτησης παράνομων μεταναστών»
ACTUALITÉ Politique Présidentielle 2012 RSS Joly soupçonne Sarkozy de se représenter pour se protéger de la justice
Le Point.fr - Publié le 30/03/2012 à 11:12
La candidate écologiste, ex-magistrate, invite le chef de l'État à répondre aux questions des juges dans les affaires Bettencourt et Karachi.
Eva Joly, candidate écologiste à la présidentielle. © Bertrand Guay / AFP
Commenter
À ne pas manquer
DSK du Seigneur, par Albert Cohen
Par Patrick Besson
"À chaque fois que vous êtes contrôlé, il y a un policier blessé !"
Par Laurence Neuer
Berlusconi se fait son film
Par Marc Fourny
Espagne : une grève pour rien ?
Par Diane Cambon
Pour les Américains, une guerre froide chasse l'autre
Par Michel Colomès
Syrie : le Liban n'est plus épargné par la guerre
Par Raphaël Beaugrand et Jacques Duplessy
L'ex-juge d'instruction Eva Joly, candidate EELV à l'Élysée, a dit vendredi soupçonner Nicolas Sarkozy de vouloir se représenter à la présidentielle "pour se protéger contre la justice". Sur BFMTV-RMC, Eva Joly a assuré : "Aujourd'hui, nous ne savons pas si Nicolas Sarkozy est candidat à un deuxième mandat pour réellement diriger la France ou pour se protéger contre la justice et des sanctions éventuelles. Il y a une suspicion et il devrait lever cette suspicion."
"Je lui demande de prendre rendez-vous" avec les juges instruisant l'affaire Bettencourt et l'affaire Karachi. "Il doit s'expliquer et s'expliquer avant le premier tour", a insisté Eva Joly, pour qui "Nicolas Sarkozy est cerné aujourd'hui par les enquêtes judiciaires". "Il y en a quatre en cours qui sont très proches de lui. Il ne s'explique pas, il se cache derrière l'immunité présidentielle. C'est un scandale", s'est indignée la candidate.
"Voulons-nous réellement donner un deuxième mandat à un homme qui a donné des explications fausses sur son patrimoine en 2007, qui n'explique pas comment il a acquis son appartement de l'île de la Jatte ?" a-t-elle notamment demandé.
La candidate écologiste, ex-magistrate, invite le chef de l'État à répondre aux questions des juges dans les affaires Bettencourt et Karachi.
Eva Joly, candidate écologiste à la présidentielle. © Bertrand Guay / AFP
Commenter
À ne pas manquer
DSK du Seigneur, par Albert Cohen
Par Patrick Besson
"À chaque fois que vous êtes contrôlé, il y a un policier blessé !"
Par Laurence Neuer
Berlusconi se fait son film
Par Marc Fourny
Espagne : une grève pour rien ?
Par Diane Cambon
Pour les Américains, une guerre froide chasse l'autre
Par Michel Colomès
Syrie : le Liban n'est plus épargné par la guerre
Par Raphaël Beaugrand et Jacques Duplessy
L'ex-juge d'instruction Eva Joly, candidate EELV à l'Élysée, a dit vendredi soupçonner Nicolas Sarkozy de vouloir se représenter à la présidentielle "pour se protéger contre la justice". Sur BFMTV-RMC, Eva Joly a assuré : "Aujourd'hui, nous ne savons pas si Nicolas Sarkozy est candidat à un deuxième mandat pour réellement diriger la France ou pour se protéger contre la justice et des sanctions éventuelles. Il y a une suspicion et il devrait lever cette suspicion."
"Je lui demande de prendre rendez-vous" avec les juges instruisant l'affaire Bettencourt et l'affaire Karachi. "Il doit s'expliquer et s'expliquer avant le premier tour", a insisté Eva Joly, pour qui "Nicolas Sarkozy est cerné aujourd'hui par les enquêtes judiciaires". "Il y en a quatre en cours qui sont très proches de lui. Il ne s'explique pas, il se cache derrière l'immunité présidentielle. C'est un scandale", s'est indignée la candidate.
"Voulons-nous réellement donner un deuxième mandat à un homme qui a donné des explications fausses sur son patrimoine en 2007, qui n'explique pas comment il a acquis son appartement de l'île de la Jatte ?" a-t-elle notamment demandé.
Moutarde Accueil > Nutrition > Encyclopédie des aliments
Profil santé
La moutarde au fil du temps
Usages culinaires
Conservation
Jardinage biologique
Écologie et environnement
Références
Nom commun : moutarde.
Noms scientifiques : Brassica hirta ou alba, B. nigra, B. juncea.
Famille : crucifères.
POURQUOI METTRE LA MOUTARDE AU MENU?
Bien sûr, c’est un de condiments les plus appréciés dans le monde entier.
Ses jeunes feuilles, peu piquantes, conviennent aux salades, et s’apprêtent aussi comme du chou, des épinards ou à la chinoise.
Ses germes, croquants et juteux, donnent du piquant à n’importe quelle salade.
Ses graines sont fortement antioxydantes.
Ses feuilles sont particulièrement riches en vitamines et en minéraux.
Profil santé
haut
Même si elle est davantage connue comme un condiment, la moutarde est une plante dont les graines et les feuilles sont comestibles. La moutarde appartient à la grande famille des crucifères, tout comme le chou-fleur, le brocoli et les choux. Les espèces les plus connues sont les moutardes blanche (ou jaune), noire et brune et elles sont toutes cultivées au Canada. Cette fiche traitera principalement de ces trois espèces de moutardes.
Principes actifs et propriétés
La moutarde préparée
La moutarde préparée que nous consommons usuellement ne doit pas sa couleur jaune vif au choix des graines, mais plutôt au curcuma qui y est ajouté. Le curcuma est une épice reconnue pour ses propriétés anticancer17. Précisons cependant que la quantité de moutarde préparée que nous utilisons, par exemple dans un sandwich, ne permet pas à elle seule d’atteindre les quantités de curcuma à consommer pour bénéficier de ses effets sur la santé. De plus, la consommation de moutarde préparée contribue à notre apport quotidien en sodium. En effet, 15 ml de moutarde fournit environ 12 % des besoins quotidiens en sodium. À cela s’ajoute le sodium contenu dans les viandes froides qu’elle accompagne souvent...
Glucosinolates. Ces composés sont principalement retrouvés dans les crucifères, incluant les graines et les feuilles de moutarde. Les glucosinolates sont biologiquement inactifs, mais lorsque l’aliment subit des transformations physiques (par exemple haché, mastiqué), les glucosinolates entrent en contact avec un enzyme appelé myrosinase, qui est présent dans l’aliment. Les glucosinolates peuvent alors se transformer en molécules actives appelées isothiocyanates : plusieurs de ces molécules contribueraient à limiter le développement du cancer1-3. La cuisson réduit l’activité de la myrosinase, diminuant la possibilité de transformer les glucosinolates en composés actifs. Toutefois, la flore bactérienne intestinale peut également transformer les glucosinolates en isothiocyanates2,4, ce qui pourrait compenser partiellement la perte de l’activité de la myrosinase des aliments cuits.
Les feuilles de moutarde crues contiennent de 120 mg à 550 mg/100 g de glucosinolates, ce qui les classe parmi les sources les plus élevées comparativement à plusieurs autres crucifères5. À titre d’exemple, 100 g de feuilles de moutarde contiendraient de quatre à six fois plus de glucosinolates que la même quantité de brocoli et de chou-fleur. Les graines de moutarde brune6-8 ainsi que les moutardes préparées à partir de celles-ci (telles la moutarde de Dijon et la moutarde anglaise)9,10 contiennent aussi des glucosinolates, mais il est difficile de comparer leurs quantités respectives étant donné les différentes méthodes d’analyse utilisées pour les calculer. La moutarde préparée que nous consommons usuellement est obtenue à partir de graines de moutardes blanche et noire, mais son contenu en glucosinolates n’a pas été évalué.
Antioxydants. Les antioxydants sont des composés qui réduisent les dommages causés par les radicaux libres dans le corps. Ces derniers sont des molécules très réactives qui seraient impliquées dans l’apparition de maladies cardiovasculaires, de certains cancers et d’autres maladies liées au vieillissement11. Les graines de moutarde jaune se situent au huitième rang quant à leur contenu en antioxydants parmi plus de 1 000 aliments analysés12 (calculé à partir de 100 g d’aliment). Étant donné qu’une portion usuelle de graines de moutarde se situe plutôt autour de 3 g et que celles-ci ne sont pas consommées de façon très courante, elles contribuent moins que d’autres aliments à notre apport quotidien en antioxydants. Fait intéressant, même si les graines de moutarde contiennent environ dix fois plus d’antioxydants que la moutarde préparée, cette dernière se situe tout de même dans la liste des 50 aliments ayant les contenus les plus élevés en antioxydants par 100 g. Pour fin de comparaison, une portion de 5 ml de moutarde préparée contient 20 fois moins d’antioxydants qu’une demi-tasse de canneberges et cinq fois moins qu’une demi-tasse de brocoli, qui sont des aliments reconnus pour leur potentiel antioxydant élevé. Les feuilles de moutarde ont aussi démontré une certaine activité antioxydante, probablement attribuable à leur contenu en caroténoïdes et en d’autres composés qui restent à être caractérisés13.
Caroténoïdes. Les caroténoïdes sont aussi des composés possédant des propriétés antioxydantes. La consommation d’aliments riches en caroténoïdes serait reliée à un risque moindre de développer certains cancers14. Différents caroténoïdes ont été détectés dans les feuilles de moutarde brune15, les principaux étant le bêta-carotène, la lutéine et la zéaxanthine. D’ailleurs, les feuilles de moutarde contribuent de façon non négligeable à l’apport en lutéine et en zéaxanthine chez les femmes aux États-Unis16.
Autres propriétés
La moutarde est-elle antioxydante?
Fortement : l’indice TAC de 5 g de graines de moutarde jaune est de 1 463 umol.
La moutarde est-elle acidifiante?
Donnée non disponible
La moutarde a-t-elle une charge glycémique élevée?
Donnée non disponible
Nutriments les plus importants
Voir la signification des symboles de classification des sources des nutriments
Folate. Les feuilles de moutarde sont une excellente source de folate. Le folate (vitamine B9) participe à la fabrication de toutes les cellules du corps, dont les globules rouges. Cette vitamine joue un rôle essentiel dans la production du matériel génétique (ADN, ARN), dans le fonctionnement du système nerveux et du système immunitaire, ainsi que dans la cicatrisation des blessures et des plaies. Comme elle est nécessaire à la production des nouvelles cellules, une consommation adéquate est primordiale durant les périodes de croissance et pour le développement du foetus.
Vitamine C. Les feuilles de moutarde sont une excellente source de vitamine C pour la femme et une bonne source pour l’homme, leurs besoins en cette vitamine étant différents. Le rôle que joue la vitamine C dans l’organisme va au-delà de ses propriétés antioxydantes; elle contribue aussi à la santé des os, des cartilages, des dents et des gencives. De plus, elle protège contre les infections, favorise l’absorption du fer contenu dans les végétaux et accélère la cicatrisation.
Vitamine A. Les feuilles de moutarde sont une excellente source de bêta-carotène, qui est transformé en vitamine A dans le corps. La vitamine A est l’une des vitamines les plus polyvalentes, participant à plusieurs fonctions de l’organisme. Elle favorise, entre autres, la croissance des os et des dents. Elle maintient la peau en santé et protège contre les infections. De plus, elle joue un rôle antioxydant et favorise une bonne vision, particulièrement dans l’obscurité.
Vitamine K. Les feuilles de moutarde sont une excellente source de vitamine K. La vitamine K est nécessaire pour la synthèse (fabrication) de protéines qui collabore à la coagulation du sang (autant à la stimulation qu’à l’inhibition de la coagulation sanguine). Elle joue aussi un rôle dans la formation des os. En plus de se trouver dans l’alimentation, la vitamine K est fabriquée par les bactéries présentes dans l’intestin, d’où la rareté des carences en cette vitamine.
Manganèse. Les feuilles de moutarde sont une bonne source de manganèse pour la femme et une source pour l’homme, leurs besoins en ce minéral étant différents. Le manganèse agit comme cofacteur de plusieurs enzymes qui facilitent une douzaine de différents processus métaboliques. Il participe également à la prévention des dommages causés par les radicaux libres.
Calcium. Les feuilles de moutarde sont une source de calcium. Le calcium est de loin le minéral le plus abondant dans le corps. Il est majoritairement entreposé dans les os, dont il fait partie intégrante. Il contribue à la formation des os et des dents, ainsi qu’au maintien de leur santé. Le calcium joue aussi un rôle essentiel dans la coagulation du sang, le maintien de la pression sanguine et la contraction des muscles (dont le coeur).
Magnésium. Les feuilles de moutarde sont une source de magnésium pour la femme seulement, l’homme ayant des besoins plus élevés en ce minéral. Le magnésium participe au développement osseux, à la construction des protéines, aux actions enzymatiques, à la contraction musculaire, à la santé dentaire et au fonctionnement du système immunitaire. Il joue aussi un rôle dans le métabolisme de l’énergie et dans la transmission de l’influx nerveux.
Fer. Les feuilles de moutarde sont une source de fer pour l’homme seulement, la femme ayant des besoins plus élevés en ce minéral. Chaque cellule du corps contient du fer. Ce minéral est essentiel au transport de l’oxygène et à la formation des globules rouges dans le sang. Il joue aussi un rôle dans la fabrication de nouvelles cellules, d’hormones et de neurotransmetteurs (messagers dans l’influx nerveux). Il est à noter que le fer contenu dans les aliments d’origine végétale (telles les feuilles de moutarde) est moins bien absorbé par l’organisme que le fer contenu dans les aliments d’origine animale. L’absorption du fer des végétaux est toutefois favorisée lorsque consommé avec certains nutriments, telle la vitamine C.
Cuivre. Les feuilles de moutarde sont une source de cuivre. En tant que constituant de plusieurs enzymes, le cuivre est nécessaire à la formation de l’hémoglobine et du collagène (protéine servant à la structure et à la réparation des tissus) dans l’organisme. Plusieurs enzymes contenant du cuivre contribuent également à la défense du corps contre les radicaux libres.
Sélénium. Les graines de moutarde sont une source de sélénium. Ce minéral travaille avec l’un des principaux enzymes antioxydants, prévenant ainsi la formation de radicaux libres dans l’organisme. Il contribue aussi à convertir les hormones thyroïdiennes en leur forme active.
Vitamine B2. Les feuilles de moutarde sont une source de vitamine B2. Cette vitamine est aussi connue sous le nom de riboflavine. Tout comme la vitamine B1, elle joue un rôle dans le métabolisme de l’énergie de toutes les cellules. De plus, elle contribue à la croissance et à la réparation des tissus, à la production d’hormones et à la formation des globules rouges.
Vitamine B6. Les feuilles de moutarde sont une source de vitamine B6. Aussi appelée pyridoxine, la vitamine B6 fait partie de coenzymes qui participent au métabolisme des protéines et des acides gras ainsi qu’à la synthèse (fabrication) des neurotransmetteurs (messagers dans l’influx nerveux). Elle contribue également à la fabrication des globules rouges et leur permet de transporter davantage d’oxygène. La pyridoxine est aussi nécessaire à la transformation du glycogène en glucose et elle contribue au bon fonctionnement du système immunitaire. Enfin, cette vitamine joue un rôle dans la formation de certaines composantes des cellules nerveuses et dans la modulation de récepteurs hormonaux.
Vitamine E. Les feuilles de moutarde sont une source de vitamine E. Antioxydant majeur, la vitamine E protège la membrane qui entoure les cellules du corps, en particulier les globules rouges et les globules blancs (cellules du système immunitaire).
Que vaut une « portion » de moutarde?
Poids/volume
Moutarde jaune préparée, 5 g (5 ml)
Graines de moutarde jaune, 3 g (5 ml)
Feuilles de moutarde crues, hachées, 59 g (250 ml)
Calories
3
16
15
Protéines
0,2 g
0,8 g
1,6 g
Glucides
0,4 g
1,2 g
2,9 g
Lipides
0,2 g
1,0 g
0,1 g
Fibres alimentaires
0,2 g
0,5 g
2,0 g
Source : Santé Canada. Fichier canadien sur les éléments nutritifs, 2005.
Consommée en petite portion, la moutarde préparée fournit peu de nutriments. Par contre, une portion de 30 ml de moutarde préparée s’avère une bonne source de sélénium, une bonne source de fer pour l’homme et une source de fer pour la femme.
Précautions
Vitamine K et anticoagulants
La feuille de moutarde contient une quantité élevée de vitamine K. Cette vitamine, nécessaire entre autres à la coagulation du sang, peut être fabriquée par l’organisme en plus de se trouver dans certains aliments. Les personnes prenant des médicaments anticoagulants, par exemple ceux mis en marché sous les appellations Coumadin®, Warfilone® et Sintrom®, doivent adopter une alimentation dans laquelle le contenu en vitamine K est relativement stable d’un jour à l’autre. La portion consommée de feuille de moutarde ne doit pas dépasser 250 ml (1 tasse) si elle est crue, ou environ 60 ml (¼ tasse) si elle est cuite. Il est fortement conseillé aux personnes sous anticoagulothérapie de consulter une diététiste-nutritionniste ou un médecin afin de connaître les sources alimentaires de vitamine K et de s’assurer d’un apport quotidien le plus stable possible
Section Profil santé
Recherche et rédaction : Caroline Trudeau, Dt.P., nutritionniste, Institut des nutraceutiques et des aliments fonctionnels (INAF), Université Laval
Révision scientifique : Julie Goulet, Dt.P., M.Sc., candidate au doctorat, Institut des nutraceutiques et des aliments fonctionnels (INAF), Université Laval
Collaboration : Jasmine Coulombe et Hélène Gagnon, étudiantes en nutrition, Université Laval
Coordination : Louise Corneau, Dt.P., M.Sc., nutritionniste, Institut des nutraceutiques et des aliments fonctionnels (INAF), Université Laval.
(octobre 2006)
La moutarde au fil du temps
haut
Le terme « moutarde », qui est apparu dans la langue française au début du XIIIe siècle, vient de « moût », par référence au fait qu’à cette époque, on préparait le condiment en le broyant avec du moût de vin pour en atténuer le piquant. Les Romains nommaient la préparation mustem ardens, soit littéralement « moût brûlant ». En français, la plante elle-même portait originellement le nom de « sénevé » ou de « sanve », ces mots étant dérivés du latin sinapis, autrefois attribué à la moutarde. De là, vient également « sinapisme », terme qui désigne le cataplasme de moutarde, également nommé mouche de moutarde.
Le terme « moutardelle » désigne le raifort, plante très proche de la moutarde et qui sert dans des préparations culinaires semblables.
« Moutardier » désigne le petit pot de terre dans lequel on met la moutarde pour la servir à table, de même que le fabricant ou le marchand de moutarde.
Avec le poivre, la moutarde est peut-être la plante condimentaire la plus célèbre dans le monde, et la plus anciennement consommée. On pense que nos ancêtres de la préhistoire mastiquaient des grains de moutarde en même temps qu'ils mangeaient de la viande. Cette habitude de consommer ensemble viande et moutarde, qui ne se démentira jamais, pourrait être née le jour où quelque cuisinier du monde ancien aura découvert que c'était un bon moyen de camoufler la saveur désagréable de la viande avariée.
Appartenant à la vaste et complexe famille des crucifères, la moutarde se décline généralement en trois espèces, soit B. juncea (joncée, brune, indienne ou chinoise), B. nigra (noire) et B. hirta ou alba (jaune ou blanche). La première viendrait de l'Asie centrale et plus spécifiquement du Nord-Ouest de l'Inde, mais son principal centre de diversification serait la Chine où de nombreuses variétés ont été créées. Elle est cultivée depuis des siècles en maints endroits de l'Eurasie.
L'origine de la seconde reste nébuleuse, bien qu'on croit qu'elle vient du bassin méditerranéen et du Proche-Orient. Elle s'est répandue dans toute l'Europe centrale et l’Europe de l'Ouest ainsi que dans diverses autres régions au climat tempéré. La troisième, qui est originaire du bassin méditerranéen et de la Crimée, a été introduite en de nombreux points dans le monde où elle est aujourd'hui naturalisée, particulièrement dans les champs de céréales et de lin.
Cultivée depuis au moins l'Antiquité grecque, la moutarde était, à l'époque romaine, préparée plus ou moins comme elle l'est aujourd'hui, soit en pilant les graines avec du miel, de l'huile et du vinaigre. Dans toutes les cultures, elle a largement été employée pour ses propriétés médicinales, certaines d'entre elles étant encore reconnues aujourd'hui. Ainsi en est-il de la mouche de moutarde (cataplasme à base de farine de moutarde), que les Romains connaissaient déjà et qui reste toujours populaire dans les campagnes pour soigner le rhume et les affections bronchiques, de même que comme révulsif sur les articulations douloureuses. En cuisine, les Anciens se servaient des graines comme épice et des feuilles comme légume. Elle servait également à préserver les aliments : quelques graines pulvérisées ajoutées au jus de raisin l'empêchaient de tourner.
Aujourd'hui, on la cultive en maints endroits de la planète et chaque pays a mis au point son ou ses condiments spécifiques. Les boutiques spécialisées offrent des moutardes en provenance de France, d'Allemagne, de Suède, d'Angleterre et de divers pays d'Orient. Fabriquées avec du vin, du vinaigre ou de la bière, édulcorées au miel, au sirop d'érable ou sans sucre, aromatisées à l'estragon ou aux fines herbes, elles sont de plus en plus sophistiquées. On en trouve même qui sont faites à l'ancienne manière, c'est-à-dire avec du verjus, liquide acide provenant des raisins immatures. On leur ajoute des baies (cassis, framboise, etc.) ou des tomates séchées, des piments et des épices, voire des algues, on les colore en jaune (curcuma), en vert (fines herbes) ou alors elles prennent la coloration des petits fruits qui les accompagnent. Toutefois, certains puristes préfèrent s'en tenir aux traditionnelles moutardes de Dijon et de Meaux, qu'ils peuvent toujours agrémenter à leur goût.
À noter que les graines de diverses espèces donnent une huile comestible, couramment utilisée dans la cuisine indienne.
Usages culinaires
haut
Bien choisir
Les graines de moutarde noire et brune ne sont pas offertes partout, contrairement à celles de la moutarde jaune. Il faudra peut-être s'adresser à un marchand spécialisé en épices (un « épicier » dans le vrai sens du terme).
Les feuilles de moutarde sont rares dans les épiceries occidentales, mais on en trouve dans toutes les épiceries orientales ainsi que dans certains marchés publics. Les jeunes feuilles sont nettement moins piquantes que les plus âgées et conviennent mieux aux salades. Goûter avant d'ajouter à une salade.
Apprêts culinaires
Feuilles (vertes et rouges)
Coupées en chiffonnade et ajoutées en fin de cuisson aux bouillons clairs.
Ajouter une ou deux feuilles de moutarde dans les hamburgers et les hot-dogs.
Les ajouter à d'autres verdures dans la salade. Ou les servir seules, garnies d'un oeuf dur finement émincé et arrosé d'une vinaigrette douce.
Les faire flétrir à la vapeur et les servir avec un peu de beurre, en accompagnement de la viande. Ou avec de l'huile de sésame et de la sauce soya.
Les cuire avec du porc ou du lard salé ou les ajouter aux soupes et aux ragoûts.
Les sauter à la chinoise avec du chou chinois, des germes de soya, des pois mange-tout, des champignons et du gingembre haché et servir avec du riz. On pourra ajouter du poulet ou du boeuf finement émincé.
Les employer dans la quiche à la place du brocoli ou des épinards.
En farcir des crêpes que l'on servira avec une sauce à la crème.
En faire une sauce verte que l'on servira sur des pâtes. Pour cela, les passer au mélangeur avec du beurre, de l'huile d'olive et quelques gousses d'ail, réchauffer et servir.
Cuire les feuilles matures à la manière du Sud, avec un peu de citron, une goutte de vinaigre et des dés de bacon.
En Asie, les côtes des variétés à feuilles brunes ou rouges sont mises à macérer trois ou quatre jours au réfrigérateur dans une préparation vinaigrée.
Condiment
Enduire les viandes à rôtir d'une épaisse couche de moutarde avant de les mettre au four. Le condiment donnera une saveur intéressante à la viande, mais surtout, il lui conservera son jus et l'empêchera de dessécher. On peut aussi saupoudrer les viandes avec de la moutarde en poudre avant la cuisson.
Tomates à la provençale : couper de petites tomates en deux et recouvrir la face coupée d'un mélange de moutarde de Meaux, sarriette émincée, ail, sel et poivre. Passer au four et servir comme entrée.
Lapin à la moutarde : le lapin est rôti au four, puis nappé d'une sauce composée de vin blanc réduit aux deux tiers, de crème et de moutarde.
Lapin anglais (English rabbit) : ce plat, malgré son nom, ne contient pas de lapin. Arroser de vin des tranches de pain et les tartiner de beurre. Les faire griller sur les deux côtés. Chauffer à basse température du fromage râpé, du beurre, du vin et de la moutarde jusqu'à ce que le fromage soit fondu. Mélanger et verser sur la tranche de pain. Dans la version du pays de Galles (Welsh rarebit ou rabbit), la bière remplace le vin et on ajoute un filet de Worcestershire à la préparation.
Les salades s'accommodent très bien d'une vinaigrette à la moutarde, particulièrement les salades de tomates cerise.
Dans les sauces, mayonnaises, relish, chutneys et autres condiments.
Dans la sauce rémoulade, pour accompagner le céleri-rave.
Graines
Les graines de moutarde brune sont employées dans la cuisine indienne pour la préparation des currys, garam masala et autres mélanges. Les faire sauter à sec dans une poêle afin qu'elles libèrent toute leur saveur.
Elles aromatisent à merveille les cornichons marinés.
Les faire cuire avec le chou ou la choucroute.
On peut piler soi-même des graines de moutarde avec du vinaigre de vin ou avec du vin et ajouter à ce condiment maison les herbes de son choix. Pourquoi ne pas essayer une moutarde aux trois semences (blanche, brune, noire)? Pour créer un bon équilibre, il faut savoir que les graines de la moutarde blanche sont les plus douces, tandis que celles de la moutarde brune sont les plus fortes.
Un ouvrage médiéval recommande de piler dans un mortier des graines de moutarde, des raisins secs, des dattes, des morceaux de pain grillé et de la cannelle. Détremper la préparation avec du verjus ou du vinaigre, passer et employer comme condiment.
Germes de moutarde : les graines germent facilement et les jeunes pousses de quelques jours peuvent être employées dans les salades, les sandwiches et diverses autres préparations culinaires. En France, il est de coutume de faire germer et de consommer ensemble jeunes pousses de moutarde blanche et de cresson de jardin.
Conservation
haut
Feuilles : elles se conservent quelques jours au réfrigérateur. On peut également les congeler après les avoir blanchies.
Condiment et graines : conserver dans un endroit frais et sec, à l'abri de la lumière. Éviter tout particulièrement les endroits humides qui entraînent leur détérioration.
Jardinage biologique
haut
Rien de plus facile que de cultiver de la moutarde, pour les feuilles comme pour les graines, quoique, dans ce dernier cas, il faudra leur consacrer beaucoup d'espace.
Il est impératif de pratiquer une bonne rotation (quatre ans ou cinq ans) en n'oubliant pas que toutes les plantes de la famille des crucifères (nombreux types de choux, navet, radis, roquette, etc.) sont sensibles aux mêmes maladies. Les haricots secs, le tournesol, le soya et le carthame sont également affectés par ces maladies et ne doivent donc pas être inclus dans la rotation.
La moutarde ne craignant pas le gel, on peut la semer tôt au printemps pour une récolte hâtive ou au milieu de l’été pour une récolte à l'automne. Toutefois, pour la production de graines, il faut semer au printemps afin de donner le temps à la plante de mûrir (il faut 80 à 85 jours pour la moutarde blanche et 90 à 95 jours pour les autres espèces). Des semis successifs tout au long de l'été permettront d'assurer une production continue de jeunes feuilles fraîches.
Espacer les rangs à 30 cm et éclaircir les plants de 10 cm à 25 cm (selon les variétés).
pH : plus ou moins 7.
L'altise perce de nombreux petits trous dans les feuilles et, les années sèches et chaudes, elle peut compromettre la récolte. Protéger les jeunes plants avec une toile géotextile ou traiter au savon Safer's.
En période humide, les limaces peuvent constituer un problème. On peut couvrir les jeunes plants d’une toile géotextile, répandre de la diatomée autour des plants, piéger les gastropodes avec de la bière ou les chasser avec un extrait d'ail.
Contre l'oïdium, maladie courante chez la moutarde, traiter à la bouillie bordelaise.
Pour les salades, récolter les feuilles lorsque le plant atteint tout au plus 20 cm. Les feuilles des plants plus avancés seront de préférence mises à cuire.
Attendre, pour récolter les graines, qu'elles aient mûri, sans toutefois laisser passer le stade où les siliques s'ouvriront pour les laisser tomber. Les faire sécher sur du papier journal afin de limiter les pertes.
Écologie et environnement
haut
Si la moutarde monte au nez des agriculteurs, ce n'est pas parce qu'ils la respirent dans les champs, mais parce qu'elle constitue une des mauvaises herbes les plus courantes, particulièrement dans les cultures de céréales. Elle se naturalise partout où elle trouve un coin de terre libre et a la propriété de retenir sa vitalité pendant plusieurs années, voire des décennies, si bien qu'elle peut réapparaître là où on la croyait éradiquée depuis longtemps.
Nonobstant cette mauvaise réputation, c'est une plante extrêmement utile puisque ses racines ont la propriété de « défoncer » les sols compacts et de les ameublir, favorisant ainsi la croissance des plantes qui lui succéderont, notamment le blé et l'orge. De plus, sa culture a pour effet d'interrompre le cycle des maladies dans les céréales en général. À tel point que l'on n'hésite pas aujourd'hui à s'en servir comme « engrais vert » non seulement en agriculture biologique, mais aussi en agriculture classique.
En outre, on la sème dans les champs qui doivent recevoir par la suite de la betterave à sucre, car on a découvert qu'elle pouvait réduire considérablement les populations de nématodes qui infestent cette plante (jusqu'à 65 % dans certaines régions) et qui entraînent une baisse considérable de rendement. Afin de rentabiliser sa culture dans les endroits où l’on n'est pas équipé pour récolter les graines, on la fait paître en fin de saison par les agneaux, car on a constaté que sa consommation par ces animaux leur faisait gagner un nombre appréciable de kilos.
Par ailleurs, les fleurs de moutarde attirent les abeilles qui, en plus de polliniser le jardin, fabriquent avec le nectar un miel dont la saveur, contrairement à ce que l'on pourrait penser, est peu prononcée. La Californie en produit d'ailleurs un excellent.
Sections La moutarde au fil du temps, Usages culinaires, Conservation, Jardinage biologique, Écologie et environnement
Recherche et rédaction : Paulette Vanier
Coordination du contenu : Josiane Cyr, Dt. P., nutritionniste
La moutarde au fil du temps
Usages culinaires
Conservation
Jardinage biologique
Écologie et environnement
Références
Nom commun : moutarde.
Noms scientifiques : Brassica hirta ou alba, B. nigra, B. juncea.
Famille : crucifères.
POURQUOI METTRE LA MOUTARDE AU MENU?
Bien sûr, c’est un de condiments les plus appréciés dans le monde entier.
Ses jeunes feuilles, peu piquantes, conviennent aux salades, et s’apprêtent aussi comme du chou, des épinards ou à la chinoise.
Ses germes, croquants et juteux, donnent du piquant à n’importe quelle salade.
Ses graines sont fortement antioxydantes.
Ses feuilles sont particulièrement riches en vitamines et en minéraux.
Profil santé
haut
Même si elle est davantage connue comme un condiment, la moutarde est une plante dont les graines et les feuilles sont comestibles. La moutarde appartient à la grande famille des crucifères, tout comme le chou-fleur, le brocoli et les choux. Les espèces les plus connues sont les moutardes blanche (ou jaune), noire et brune et elles sont toutes cultivées au Canada. Cette fiche traitera principalement de ces trois espèces de moutardes.
Principes actifs et propriétés
La moutarde préparée
La moutarde préparée que nous consommons usuellement ne doit pas sa couleur jaune vif au choix des graines, mais plutôt au curcuma qui y est ajouté. Le curcuma est une épice reconnue pour ses propriétés anticancer17. Précisons cependant que la quantité de moutarde préparée que nous utilisons, par exemple dans un sandwich, ne permet pas à elle seule d’atteindre les quantités de curcuma à consommer pour bénéficier de ses effets sur la santé. De plus, la consommation de moutarde préparée contribue à notre apport quotidien en sodium. En effet, 15 ml de moutarde fournit environ 12 % des besoins quotidiens en sodium. À cela s’ajoute le sodium contenu dans les viandes froides qu’elle accompagne souvent...
Glucosinolates. Ces composés sont principalement retrouvés dans les crucifères, incluant les graines et les feuilles de moutarde. Les glucosinolates sont biologiquement inactifs, mais lorsque l’aliment subit des transformations physiques (par exemple haché, mastiqué), les glucosinolates entrent en contact avec un enzyme appelé myrosinase, qui est présent dans l’aliment. Les glucosinolates peuvent alors se transformer en molécules actives appelées isothiocyanates : plusieurs de ces molécules contribueraient à limiter le développement du cancer1-3. La cuisson réduit l’activité de la myrosinase, diminuant la possibilité de transformer les glucosinolates en composés actifs. Toutefois, la flore bactérienne intestinale peut également transformer les glucosinolates en isothiocyanates2,4, ce qui pourrait compenser partiellement la perte de l’activité de la myrosinase des aliments cuits.
Les feuilles de moutarde crues contiennent de 120 mg à 550 mg/100 g de glucosinolates, ce qui les classe parmi les sources les plus élevées comparativement à plusieurs autres crucifères5. À titre d’exemple, 100 g de feuilles de moutarde contiendraient de quatre à six fois plus de glucosinolates que la même quantité de brocoli et de chou-fleur. Les graines de moutarde brune6-8 ainsi que les moutardes préparées à partir de celles-ci (telles la moutarde de Dijon et la moutarde anglaise)9,10 contiennent aussi des glucosinolates, mais il est difficile de comparer leurs quantités respectives étant donné les différentes méthodes d’analyse utilisées pour les calculer. La moutarde préparée que nous consommons usuellement est obtenue à partir de graines de moutardes blanche et noire, mais son contenu en glucosinolates n’a pas été évalué.
Antioxydants. Les antioxydants sont des composés qui réduisent les dommages causés par les radicaux libres dans le corps. Ces derniers sont des molécules très réactives qui seraient impliquées dans l’apparition de maladies cardiovasculaires, de certains cancers et d’autres maladies liées au vieillissement11. Les graines de moutarde jaune se situent au huitième rang quant à leur contenu en antioxydants parmi plus de 1 000 aliments analysés12 (calculé à partir de 100 g d’aliment). Étant donné qu’une portion usuelle de graines de moutarde se situe plutôt autour de 3 g et que celles-ci ne sont pas consommées de façon très courante, elles contribuent moins que d’autres aliments à notre apport quotidien en antioxydants. Fait intéressant, même si les graines de moutarde contiennent environ dix fois plus d’antioxydants que la moutarde préparée, cette dernière se situe tout de même dans la liste des 50 aliments ayant les contenus les plus élevés en antioxydants par 100 g. Pour fin de comparaison, une portion de 5 ml de moutarde préparée contient 20 fois moins d’antioxydants qu’une demi-tasse de canneberges et cinq fois moins qu’une demi-tasse de brocoli, qui sont des aliments reconnus pour leur potentiel antioxydant élevé. Les feuilles de moutarde ont aussi démontré une certaine activité antioxydante, probablement attribuable à leur contenu en caroténoïdes et en d’autres composés qui restent à être caractérisés13.
Caroténoïdes. Les caroténoïdes sont aussi des composés possédant des propriétés antioxydantes. La consommation d’aliments riches en caroténoïdes serait reliée à un risque moindre de développer certains cancers14. Différents caroténoïdes ont été détectés dans les feuilles de moutarde brune15, les principaux étant le bêta-carotène, la lutéine et la zéaxanthine. D’ailleurs, les feuilles de moutarde contribuent de façon non négligeable à l’apport en lutéine et en zéaxanthine chez les femmes aux États-Unis16.
Autres propriétés
La moutarde est-elle antioxydante?
Fortement : l’indice TAC de 5 g de graines de moutarde jaune est de 1 463 umol.
La moutarde est-elle acidifiante?
Donnée non disponible
La moutarde a-t-elle une charge glycémique élevée?
Donnée non disponible
Nutriments les plus importants
Voir la signification des symboles de classification des sources des nutriments
Folate. Les feuilles de moutarde sont une excellente source de folate. Le folate (vitamine B9) participe à la fabrication de toutes les cellules du corps, dont les globules rouges. Cette vitamine joue un rôle essentiel dans la production du matériel génétique (ADN, ARN), dans le fonctionnement du système nerveux et du système immunitaire, ainsi que dans la cicatrisation des blessures et des plaies. Comme elle est nécessaire à la production des nouvelles cellules, une consommation adéquate est primordiale durant les périodes de croissance et pour le développement du foetus.
Vitamine C. Les feuilles de moutarde sont une excellente source de vitamine C pour la femme et une bonne source pour l’homme, leurs besoins en cette vitamine étant différents. Le rôle que joue la vitamine C dans l’organisme va au-delà de ses propriétés antioxydantes; elle contribue aussi à la santé des os, des cartilages, des dents et des gencives. De plus, elle protège contre les infections, favorise l’absorption du fer contenu dans les végétaux et accélère la cicatrisation.
Vitamine A. Les feuilles de moutarde sont une excellente source de bêta-carotène, qui est transformé en vitamine A dans le corps. La vitamine A est l’une des vitamines les plus polyvalentes, participant à plusieurs fonctions de l’organisme. Elle favorise, entre autres, la croissance des os et des dents. Elle maintient la peau en santé et protège contre les infections. De plus, elle joue un rôle antioxydant et favorise une bonne vision, particulièrement dans l’obscurité.
Vitamine K. Les feuilles de moutarde sont une excellente source de vitamine K. La vitamine K est nécessaire pour la synthèse (fabrication) de protéines qui collabore à la coagulation du sang (autant à la stimulation qu’à l’inhibition de la coagulation sanguine). Elle joue aussi un rôle dans la formation des os. En plus de se trouver dans l’alimentation, la vitamine K est fabriquée par les bactéries présentes dans l’intestin, d’où la rareté des carences en cette vitamine.
Manganèse. Les feuilles de moutarde sont une bonne source de manganèse pour la femme et une source pour l’homme, leurs besoins en ce minéral étant différents. Le manganèse agit comme cofacteur de plusieurs enzymes qui facilitent une douzaine de différents processus métaboliques. Il participe également à la prévention des dommages causés par les radicaux libres.
Calcium. Les feuilles de moutarde sont une source de calcium. Le calcium est de loin le minéral le plus abondant dans le corps. Il est majoritairement entreposé dans les os, dont il fait partie intégrante. Il contribue à la formation des os et des dents, ainsi qu’au maintien de leur santé. Le calcium joue aussi un rôle essentiel dans la coagulation du sang, le maintien de la pression sanguine et la contraction des muscles (dont le coeur).
Magnésium. Les feuilles de moutarde sont une source de magnésium pour la femme seulement, l’homme ayant des besoins plus élevés en ce minéral. Le magnésium participe au développement osseux, à la construction des protéines, aux actions enzymatiques, à la contraction musculaire, à la santé dentaire et au fonctionnement du système immunitaire. Il joue aussi un rôle dans le métabolisme de l’énergie et dans la transmission de l’influx nerveux.
Fer. Les feuilles de moutarde sont une source de fer pour l’homme seulement, la femme ayant des besoins plus élevés en ce minéral. Chaque cellule du corps contient du fer. Ce minéral est essentiel au transport de l’oxygène et à la formation des globules rouges dans le sang. Il joue aussi un rôle dans la fabrication de nouvelles cellules, d’hormones et de neurotransmetteurs (messagers dans l’influx nerveux). Il est à noter que le fer contenu dans les aliments d’origine végétale (telles les feuilles de moutarde) est moins bien absorbé par l’organisme que le fer contenu dans les aliments d’origine animale. L’absorption du fer des végétaux est toutefois favorisée lorsque consommé avec certains nutriments, telle la vitamine C.
Cuivre. Les feuilles de moutarde sont une source de cuivre. En tant que constituant de plusieurs enzymes, le cuivre est nécessaire à la formation de l’hémoglobine et du collagène (protéine servant à la structure et à la réparation des tissus) dans l’organisme. Plusieurs enzymes contenant du cuivre contribuent également à la défense du corps contre les radicaux libres.
Sélénium. Les graines de moutarde sont une source de sélénium. Ce minéral travaille avec l’un des principaux enzymes antioxydants, prévenant ainsi la formation de radicaux libres dans l’organisme. Il contribue aussi à convertir les hormones thyroïdiennes en leur forme active.
Vitamine B2. Les feuilles de moutarde sont une source de vitamine B2. Cette vitamine est aussi connue sous le nom de riboflavine. Tout comme la vitamine B1, elle joue un rôle dans le métabolisme de l’énergie de toutes les cellules. De plus, elle contribue à la croissance et à la réparation des tissus, à la production d’hormones et à la formation des globules rouges.
Vitamine B6. Les feuilles de moutarde sont une source de vitamine B6. Aussi appelée pyridoxine, la vitamine B6 fait partie de coenzymes qui participent au métabolisme des protéines et des acides gras ainsi qu’à la synthèse (fabrication) des neurotransmetteurs (messagers dans l’influx nerveux). Elle contribue également à la fabrication des globules rouges et leur permet de transporter davantage d’oxygène. La pyridoxine est aussi nécessaire à la transformation du glycogène en glucose et elle contribue au bon fonctionnement du système immunitaire. Enfin, cette vitamine joue un rôle dans la formation de certaines composantes des cellules nerveuses et dans la modulation de récepteurs hormonaux.
Vitamine E. Les feuilles de moutarde sont une source de vitamine E. Antioxydant majeur, la vitamine E protège la membrane qui entoure les cellules du corps, en particulier les globules rouges et les globules blancs (cellules du système immunitaire).
Que vaut une « portion » de moutarde?
Poids/volume
Moutarde jaune préparée, 5 g (5 ml)
Graines de moutarde jaune, 3 g (5 ml)
Feuilles de moutarde crues, hachées, 59 g (250 ml)
Calories
3
16
15
Protéines
0,2 g
0,8 g
1,6 g
Glucides
0,4 g
1,2 g
2,9 g
Lipides
0,2 g
1,0 g
0,1 g
Fibres alimentaires
0,2 g
0,5 g
2,0 g
Source : Santé Canada. Fichier canadien sur les éléments nutritifs, 2005.
Consommée en petite portion, la moutarde préparée fournit peu de nutriments. Par contre, une portion de 30 ml de moutarde préparée s’avère une bonne source de sélénium, une bonne source de fer pour l’homme et une source de fer pour la femme.
Précautions
Vitamine K et anticoagulants
La feuille de moutarde contient une quantité élevée de vitamine K. Cette vitamine, nécessaire entre autres à la coagulation du sang, peut être fabriquée par l’organisme en plus de se trouver dans certains aliments. Les personnes prenant des médicaments anticoagulants, par exemple ceux mis en marché sous les appellations Coumadin®, Warfilone® et Sintrom®, doivent adopter une alimentation dans laquelle le contenu en vitamine K est relativement stable d’un jour à l’autre. La portion consommée de feuille de moutarde ne doit pas dépasser 250 ml (1 tasse) si elle est crue, ou environ 60 ml (¼ tasse) si elle est cuite. Il est fortement conseillé aux personnes sous anticoagulothérapie de consulter une diététiste-nutritionniste ou un médecin afin de connaître les sources alimentaires de vitamine K et de s’assurer d’un apport quotidien le plus stable possible
Section Profil santé
Recherche et rédaction : Caroline Trudeau, Dt.P., nutritionniste, Institut des nutraceutiques et des aliments fonctionnels (INAF), Université Laval
Révision scientifique : Julie Goulet, Dt.P., M.Sc., candidate au doctorat, Institut des nutraceutiques et des aliments fonctionnels (INAF), Université Laval
Collaboration : Jasmine Coulombe et Hélène Gagnon, étudiantes en nutrition, Université Laval
Coordination : Louise Corneau, Dt.P., M.Sc., nutritionniste, Institut des nutraceutiques et des aliments fonctionnels (INAF), Université Laval.
(octobre 2006)
La moutarde au fil du temps
haut
Le terme « moutarde », qui est apparu dans la langue française au début du XIIIe siècle, vient de « moût », par référence au fait qu’à cette époque, on préparait le condiment en le broyant avec du moût de vin pour en atténuer le piquant. Les Romains nommaient la préparation mustem ardens, soit littéralement « moût brûlant ». En français, la plante elle-même portait originellement le nom de « sénevé » ou de « sanve », ces mots étant dérivés du latin sinapis, autrefois attribué à la moutarde. De là, vient également « sinapisme », terme qui désigne le cataplasme de moutarde, également nommé mouche de moutarde.
Le terme « moutardelle » désigne le raifort, plante très proche de la moutarde et qui sert dans des préparations culinaires semblables.
« Moutardier » désigne le petit pot de terre dans lequel on met la moutarde pour la servir à table, de même que le fabricant ou le marchand de moutarde.
Avec le poivre, la moutarde est peut-être la plante condimentaire la plus célèbre dans le monde, et la plus anciennement consommée. On pense que nos ancêtres de la préhistoire mastiquaient des grains de moutarde en même temps qu'ils mangeaient de la viande. Cette habitude de consommer ensemble viande et moutarde, qui ne se démentira jamais, pourrait être née le jour où quelque cuisinier du monde ancien aura découvert que c'était un bon moyen de camoufler la saveur désagréable de la viande avariée.
Appartenant à la vaste et complexe famille des crucifères, la moutarde se décline généralement en trois espèces, soit B. juncea (joncée, brune, indienne ou chinoise), B. nigra (noire) et B. hirta ou alba (jaune ou blanche). La première viendrait de l'Asie centrale et plus spécifiquement du Nord-Ouest de l'Inde, mais son principal centre de diversification serait la Chine où de nombreuses variétés ont été créées. Elle est cultivée depuis des siècles en maints endroits de l'Eurasie.
L'origine de la seconde reste nébuleuse, bien qu'on croit qu'elle vient du bassin méditerranéen et du Proche-Orient. Elle s'est répandue dans toute l'Europe centrale et l’Europe de l'Ouest ainsi que dans diverses autres régions au climat tempéré. La troisième, qui est originaire du bassin méditerranéen et de la Crimée, a été introduite en de nombreux points dans le monde où elle est aujourd'hui naturalisée, particulièrement dans les champs de céréales et de lin.
Cultivée depuis au moins l'Antiquité grecque, la moutarde était, à l'époque romaine, préparée plus ou moins comme elle l'est aujourd'hui, soit en pilant les graines avec du miel, de l'huile et du vinaigre. Dans toutes les cultures, elle a largement été employée pour ses propriétés médicinales, certaines d'entre elles étant encore reconnues aujourd'hui. Ainsi en est-il de la mouche de moutarde (cataplasme à base de farine de moutarde), que les Romains connaissaient déjà et qui reste toujours populaire dans les campagnes pour soigner le rhume et les affections bronchiques, de même que comme révulsif sur les articulations douloureuses. En cuisine, les Anciens se servaient des graines comme épice et des feuilles comme légume. Elle servait également à préserver les aliments : quelques graines pulvérisées ajoutées au jus de raisin l'empêchaient de tourner.
Aujourd'hui, on la cultive en maints endroits de la planète et chaque pays a mis au point son ou ses condiments spécifiques. Les boutiques spécialisées offrent des moutardes en provenance de France, d'Allemagne, de Suède, d'Angleterre et de divers pays d'Orient. Fabriquées avec du vin, du vinaigre ou de la bière, édulcorées au miel, au sirop d'érable ou sans sucre, aromatisées à l'estragon ou aux fines herbes, elles sont de plus en plus sophistiquées. On en trouve même qui sont faites à l'ancienne manière, c'est-à-dire avec du verjus, liquide acide provenant des raisins immatures. On leur ajoute des baies (cassis, framboise, etc.) ou des tomates séchées, des piments et des épices, voire des algues, on les colore en jaune (curcuma), en vert (fines herbes) ou alors elles prennent la coloration des petits fruits qui les accompagnent. Toutefois, certains puristes préfèrent s'en tenir aux traditionnelles moutardes de Dijon et de Meaux, qu'ils peuvent toujours agrémenter à leur goût.
À noter que les graines de diverses espèces donnent une huile comestible, couramment utilisée dans la cuisine indienne.
Usages culinaires
haut
Bien choisir
Les graines de moutarde noire et brune ne sont pas offertes partout, contrairement à celles de la moutarde jaune. Il faudra peut-être s'adresser à un marchand spécialisé en épices (un « épicier » dans le vrai sens du terme).
Les feuilles de moutarde sont rares dans les épiceries occidentales, mais on en trouve dans toutes les épiceries orientales ainsi que dans certains marchés publics. Les jeunes feuilles sont nettement moins piquantes que les plus âgées et conviennent mieux aux salades. Goûter avant d'ajouter à une salade.
Apprêts culinaires
Feuilles (vertes et rouges)
Coupées en chiffonnade et ajoutées en fin de cuisson aux bouillons clairs.
Ajouter une ou deux feuilles de moutarde dans les hamburgers et les hot-dogs.
Les ajouter à d'autres verdures dans la salade. Ou les servir seules, garnies d'un oeuf dur finement émincé et arrosé d'une vinaigrette douce.
Les faire flétrir à la vapeur et les servir avec un peu de beurre, en accompagnement de la viande. Ou avec de l'huile de sésame et de la sauce soya.
Les cuire avec du porc ou du lard salé ou les ajouter aux soupes et aux ragoûts.
Les sauter à la chinoise avec du chou chinois, des germes de soya, des pois mange-tout, des champignons et du gingembre haché et servir avec du riz. On pourra ajouter du poulet ou du boeuf finement émincé.
Les employer dans la quiche à la place du brocoli ou des épinards.
En farcir des crêpes que l'on servira avec une sauce à la crème.
En faire une sauce verte que l'on servira sur des pâtes. Pour cela, les passer au mélangeur avec du beurre, de l'huile d'olive et quelques gousses d'ail, réchauffer et servir.
Cuire les feuilles matures à la manière du Sud, avec un peu de citron, une goutte de vinaigre et des dés de bacon.
En Asie, les côtes des variétés à feuilles brunes ou rouges sont mises à macérer trois ou quatre jours au réfrigérateur dans une préparation vinaigrée.
Condiment
Enduire les viandes à rôtir d'une épaisse couche de moutarde avant de les mettre au four. Le condiment donnera une saveur intéressante à la viande, mais surtout, il lui conservera son jus et l'empêchera de dessécher. On peut aussi saupoudrer les viandes avec de la moutarde en poudre avant la cuisson.
Tomates à la provençale : couper de petites tomates en deux et recouvrir la face coupée d'un mélange de moutarde de Meaux, sarriette émincée, ail, sel et poivre. Passer au four et servir comme entrée.
Lapin à la moutarde : le lapin est rôti au four, puis nappé d'une sauce composée de vin blanc réduit aux deux tiers, de crème et de moutarde.
Lapin anglais (English rabbit) : ce plat, malgré son nom, ne contient pas de lapin. Arroser de vin des tranches de pain et les tartiner de beurre. Les faire griller sur les deux côtés. Chauffer à basse température du fromage râpé, du beurre, du vin et de la moutarde jusqu'à ce que le fromage soit fondu. Mélanger et verser sur la tranche de pain. Dans la version du pays de Galles (Welsh rarebit ou rabbit), la bière remplace le vin et on ajoute un filet de Worcestershire à la préparation.
Les salades s'accommodent très bien d'une vinaigrette à la moutarde, particulièrement les salades de tomates cerise.
Dans les sauces, mayonnaises, relish, chutneys et autres condiments.
Dans la sauce rémoulade, pour accompagner le céleri-rave.
Graines
Les graines de moutarde brune sont employées dans la cuisine indienne pour la préparation des currys, garam masala et autres mélanges. Les faire sauter à sec dans une poêle afin qu'elles libèrent toute leur saveur.
Elles aromatisent à merveille les cornichons marinés.
Les faire cuire avec le chou ou la choucroute.
On peut piler soi-même des graines de moutarde avec du vinaigre de vin ou avec du vin et ajouter à ce condiment maison les herbes de son choix. Pourquoi ne pas essayer une moutarde aux trois semences (blanche, brune, noire)? Pour créer un bon équilibre, il faut savoir que les graines de la moutarde blanche sont les plus douces, tandis que celles de la moutarde brune sont les plus fortes.
Un ouvrage médiéval recommande de piler dans un mortier des graines de moutarde, des raisins secs, des dattes, des morceaux de pain grillé et de la cannelle. Détremper la préparation avec du verjus ou du vinaigre, passer et employer comme condiment.
Germes de moutarde : les graines germent facilement et les jeunes pousses de quelques jours peuvent être employées dans les salades, les sandwiches et diverses autres préparations culinaires. En France, il est de coutume de faire germer et de consommer ensemble jeunes pousses de moutarde blanche et de cresson de jardin.
Conservation
haut
Feuilles : elles se conservent quelques jours au réfrigérateur. On peut également les congeler après les avoir blanchies.
Condiment et graines : conserver dans un endroit frais et sec, à l'abri de la lumière. Éviter tout particulièrement les endroits humides qui entraînent leur détérioration.
Jardinage biologique
haut
Rien de plus facile que de cultiver de la moutarde, pour les feuilles comme pour les graines, quoique, dans ce dernier cas, il faudra leur consacrer beaucoup d'espace.
Il est impératif de pratiquer une bonne rotation (quatre ans ou cinq ans) en n'oubliant pas que toutes les plantes de la famille des crucifères (nombreux types de choux, navet, radis, roquette, etc.) sont sensibles aux mêmes maladies. Les haricots secs, le tournesol, le soya et le carthame sont également affectés par ces maladies et ne doivent donc pas être inclus dans la rotation.
La moutarde ne craignant pas le gel, on peut la semer tôt au printemps pour une récolte hâtive ou au milieu de l’été pour une récolte à l'automne. Toutefois, pour la production de graines, il faut semer au printemps afin de donner le temps à la plante de mûrir (il faut 80 à 85 jours pour la moutarde blanche et 90 à 95 jours pour les autres espèces). Des semis successifs tout au long de l'été permettront d'assurer une production continue de jeunes feuilles fraîches.
Espacer les rangs à 30 cm et éclaircir les plants de 10 cm à 25 cm (selon les variétés).
pH : plus ou moins 7.
L'altise perce de nombreux petits trous dans les feuilles et, les années sèches et chaudes, elle peut compromettre la récolte. Protéger les jeunes plants avec une toile géotextile ou traiter au savon Safer's.
En période humide, les limaces peuvent constituer un problème. On peut couvrir les jeunes plants d’une toile géotextile, répandre de la diatomée autour des plants, piéger les gastropodes avec de la bière ou les chasser avec un extrait d'ail.
Contre l'oïdium, maladie courante chez la moutarde, traiter à la bouillie bordelaise.
Pour les salades, récolter les feuilles lorsque le plant atteint tout au plus 20 cm. Les feuilles des plants plus avancés seront de préférence mises à cuire.
Attendre, pour récolter les graines, qu'elles aient mûri, sans toutefois laisser passer le stade où les siliques s'ouvriront pour les laisser tomber. Les faire sécher sur du papier journal afin de limiter les pertes.
Écologie et environnement
haut
Si la moutarde monte au nez des agriculteurs, ce n'est pas parce qu'ils la respirent dans les champs, mais parce qu'elle constitue une des mauvaises herbes les plus courantes, particulièrement dans les cultures de céréales. Elle se naturalise partout où elle trouve un coin de terre libre et a la propriété de retenir sa vitalité pendant plusieurs années, voire des décennies, si bien qu'elle peut réapparaître là où on la croyait éradiquée depuis longtemps.
Nonobstant cette mauvaise réputation, c'est une plante extrêmement utile puisque ses racines ont la propriété de « défoncer » les sols compacts et de les ameublir, favorisant ainsi la croissance des plantes qui lui succéderont, notamment le blé et l'orge. De plus, sa culture a pour effet d'interrompre le cycle des maladies dans les céréales en général. À tel point que l'on n'hésite pas aujourd'hui à s'en servir comme « engrais vert » non seulement en agriculture biologique, mais aussi en agriculture classique.
En outre, on la sème dans les champs qui doivent recevoir par la suite de la betterave à sucre, car on a découvert qu'elle pouvait réduire considérablement les populations de nématodes qui infestent cette plante (jusqu'à 65 % dans certaines régions) et qui entraînent une baisse considérable de rendement. Afin de rentabiliser sa culture dans les endroits où l’on n'est pas équipé pour récolter les graines, on la fait paître en fin de saison par les agneaux, car on a constaté que sa consommation par ces animaux leur faisait gagner un nombre appréciable de kilos.
Par ailleurs, les fleurs de moutarde attirent les abeilles qui, en plus de polliniser le jardin, fabriquent avec le nectar un miel dont la saveur, contrairement à ce que l'on pourrait penser, est peu prononcée. La Californie en produit d'ailleurs un excellent.
Sections La moutarde au fil du temps, Usages culinaires, Conservation, Jardinage biologique, Écologie et environnement
Recherche et rédaction : Paulette Vanier
Coordination du contenu : Josiane Cyr, Dt. P., nutritionniste
Syndrome de l’intestin irritable (côlon irritable) Accueil > Nutrition > Diètes spéciales
Manger plus de fibres solubles
Réduire les matières grasses
Limiter les aliments qui peuvent fermenter
Attention aux aliments irritants
Boire de l’eau
Manger à des heures régulières
Passer des tests d’intolérance au lactose et au fructose
Intégrer le psyllium
Tableau récapitulatif des aliments à privilégier et à limiter
De bons trucs
Menu pour une personne atteinte du syndrome de l’intestin irritable
Références
LE SYNDROME DE L’INTESTIN IRRITABLE
Qu’est-ce que le syndrome de l’intestin irritable?
Quels sont les symptômes?
Qui sont les personnes à risque?
Quels sont les facteurs de risque?
Peut-on prévenir?
>>> Des réponses à ces questions dans notre fiche Syndrome de l’intestin irritable
Les recommandations alimentaires pour les personnes atteintes du syndrome de l’intestin irritable, appelé aussi syndrome du côlon irritable, visent à diminuer l’hyperstimulation et l’hyperdistension (gonflements importants) des intestins qui provoquent les inconforts.
Tous les changements alimentaires proposés ci-dessous doivent être suivis sur une courte période (environ 1 mois) afin de rétablir l’équilibre de l’intestin. Par la suite, il est fortement recommandé de réintégrer un à un les aliments mis de côté pour découvrir les aliments qui provoquent les inconforts1. Aussi, un aliment peut être toléré une fois et pas une autre fois, ce qui rend difficile la distinction des aliments problématiques. Le fait de suivre cette diète durant 1 mois suffit généralement à augmenter la tolérance à certains aliments par la suite. Les personnes souffrant seulement de constipation ne profiteront pas des recommandations qui suivent. Elles doivent plutôt consulter notre fiche Constipation.
Manger plus de fibres solubles
haut
Fibres solubles
Les fibres solubles, qui se transforment en une sorte de gel pendant la digestion, sont douces pour l’intestin. On en retrouve entre autres dans le son d’avoine et l’orge.
Dans la population en général, le manque de fibres alimentaires est très répandu. La consommation de fibres alimentaires – mais pas n’importe lesquelles - est essentielle pour les personnes souffrant du syndrome de l’intestin irritable.
Pendant longtemps, on a recommandé aux personnes qui souffraient du syndrome de l’intestin irritable d’augmenter l’apport en fibres insolubles, notamment en mangeant du son de blé. Par contre, une série d’études publiées dans les dernières années semblent démontrer que trop de fibres insolubles aggraverait les symptômes chez plusieurs personnes1-5. Il semble que les fibres solubles seraient mieux tolérées chez les personnes souffrant de selles molles. Ces fibres sont douces pour l’intestin puisqu’elles se transforment en une sorte de gel pendant la digestion6. Elles stimulent aussi moins le transit digestif que les fibres insolubles. De plus, les fibres solubles sont transformées en acides gras à chaînes courtes, des composés qui stimulent la réabsorption de l’eau et du sodium dans le côlon; ce qui diminue les selles molles. On recommande d’augmenter les fibres, mais graduellement, pour atteindre de 20 g à 30 g par jour.
Fibres insolubles
Les fibres insolubles, surtout celles provenant du blé entier, sont irritantes et peuvent accentuer la diarrhée.
Il est très important de consommer des fibres solubles à tous les repas et à toutes les collations en n’oubliant pas de consommer de l’eau au cours de la journée. Les fibres solubles garantissent le mouvement normal de l’intestin.
Par ailleurs, il faut diminuer les fibres insolubles, surtout celles provenant du blé entier, car elles peuvent être irritantes et peuvent accentuer la diarrhée ou les selles molles. Par contre, au bout de 1 mois, il est suggéré de réintroduire le blé entier graduellement et de vérifier la tolérance. Une consommation modérée de blé entier à long terme est généralement tolérée.
À privilégier
Aliments sources de fibres solubles
À limiter
Aliments contenant beaucoup de fibres insolubles
Pain de son d’avoine (sans blé entier), gruau, son d’avoine, céréales d’avoine type Cherrios original, farine d’avoine, orge, crème d’orge, farine d’orge, céréales d’orge, psyllium ou métamucil, pain de seigle ou pumpernickel, sarrasin.
Blé entier, son de blé, germe de blé, pain de blé entier, céréales type All Bran ou Bran Flakes, pain multigrains, pain aux graines de lin, pâtes de blé entier, boulgour, céréales multigrains, maïs entier, épeautre.
Les consommer cuits de préférence :
carotte, pomme de terre sans pelure, courge, courgette, asperge, patate douce, igname.
Pois vert, brocoli, chou de Bruxelles, pomme de terre avec pelure.
Pamplemousse, fraise, nectarine, orange, pêche.
Pomme, poire, papaye, fruits séchés (dattes, pruneaux, figues).
Graines de chia ou salba.
Graines de lin, légumineuses.
Source : Adapté de Anderson JW. Plant Fiber in Foods. 2nd ed. HCF Nutrition Research Foundation Inc, PO Box 22124, Lexington, KY 40522, 1990.
Il est possible de consommer des légumes riches en fibres insolubles en petite quantité, mais seulement à la fin des repas, et cuits, puisque les autres aliments déjà dans l'estomac agiront comme protecteurs.
Le kamut contient des fibres insolubles, mais en moindre quantité que le blé. Il est généralement bien toléré par les personnes souffrant du syndrome de l’intestin irritable. On trouve plusieurs produits de boulangerie à base de kamut : pain, farine, bagel, pâtes, pita, croissant, etc.
L’usage des graines de lin pour soulager les symptômes du syndrome de l’intestin irritable est approuvé par la Commission E. Cependant, comme elles contiennent beaucoup de fibres insolubles, elles peuvent être irritantes pour l’intestin. Voici quelques conseils pour les personnes qui souhaitent consommer des graines de lin.
En cas de syndrome avec selles molles ou diarrhée, commencer avec une petite quantité de graines de lin moulues finement, soit 1 c. à thé maximum par jour, puis augmenter la dose selon la tolérance.
En cas de constipation, une plus grande quantité de graines de lin moulues finement peut-être consommée, en augmentant graduellement la dose.
Si des maux de ventre se font sentir, en cesser la consommation.
Réduire les matières grasses
haut
Les matières grasses stimulent fortement les mouvements appelés « réflexes gastro-coliques » de l'intestin. Les personnes atteintes du syndrome de l’intestin irritable étant sensibles aux mouvements de l’intestin, il est préférable de réduire la consommation d'aliments susceptibles de les augmenter. Les calories provenant des lipides ne devraient pas dépasser 30 % du total des calories.
À privilégier
Aliments moyennement faibles en gras ou faible en gras
À limiter
Aliments riches en gras
Viandes maigres, en petite quantité.
Boeuf maigre, veau, porc maigre, cheval, bison, orignal, cerf, émeu.
Coupes grasses de viandes.
Partie blanche de la volaille.
Peau de la volaille et viande brune.
Poisson frais, congelé ou en conserve,
fruits de mer.
Poisson pané.
Crème de soya, lait sans lactose écrémé
ou 1 %, boisson de soya et de riz.
Crème, lait de coco.
Fromage à pâte dure faible en gras
(moins de 20 % de m.g.).
Fromage gras (20 % et plus de m.g.).
Gâteau des anges, galette de gruau, biscuit au son d’avoine, crêpe et
gaufre maison, biscuit sec, etc.
Desserts riches en gras, pâtisseries, biscuits, etc.
Croustilles faibles en matières grasses, bretzels.
Croustilles riches en matières grasses, frites, poutine, etc.
À utiliser avec modération :
margarine, huile végétale, mayonnaise, vinaigrette.
Beurre et shortening.
Limiter les aliments qui peuvent fermenter
haut
Certains aliments riches en glucides de type polysaccharides et oligosaccharides peuvent provoquer des symptômes semblables à ceux de l’intestin irritable, symptômes causés entre autres par la fermentation des glucides non absorbés ou non dégradés. En raison de leur hypersensibilité, les gens souffrant du syndrome de l’intestin irritable ressentiraient plus que d’autres les distensions abdominales créées par les mouvements des intestins. Les légumineuses et les aliments de la famille du chou font partie des aliments qui fermentent le plus.
À limiter
Aliments riches en polysaccharides et en oligosaccharides
Brocoli, chou, navet, chou de Bruxelles, chou-fleur.
Légumineuses entières : lentille, pois, haricot sec.
Par contre, puisque ces aliments ont de nombreuses propriétés santé, il est important, après 1 mois de soustraction, de tenter de les réintroduire en petites quantités en les combinant si besoin au produit BEANO, qui contient un enzyme (alpha-galactosidase) capable de dégrader les glucides fermentescibles.
Le tofu, les boissons de soya et le beurre d’arachide crémeux, même s’ils sont à base de légumineuses, sont généralement bien tolérés parce qu’ils contiennent moins de fibres.
Attention aux aliments irritants
haut
Certains aliments crus, acides ou épicés, surtout pris seuls et à jeun, peuvent contribuer à l’irritation.
À limiter (surtout à jeun)
À limiter
Aliments crus ou ayant de petites graines
Aliments acides
Épices
Légumes crus, salades, noix et graines non moulues, framboise, fraise, kiwi, fruit de la passion
Café*, thé, alcool*; jus d’orange, de tomate, de pamplemousse; chocolat noir
Poivre, cayenne, chili, cari, curcuma, gingembre, anis, aneth, pavot, paprika, muscade, moutarde, cumin, coriandre, clou de girofle, carvi, cannelle, baie de genièvre, graines de céleri
*Il est souvent préférable de complètement éliminer le café et l’alcool.
Les crudités et les salades de légumes crus ne causent pas le syndrome de l’intestin irritable. Toutefois, elles déclenchent des crises lorsque l’intestin est déjà le siège d’une irritation permanente. Il faut donc consommer les salades et légumes crus à la fin des repas et en quantité modérée. Ajouter un aliment féculent (riz, pomme de terre, pâtes) permet souvent d’augmenter la tolérance aux légumes crus. Une salade repas n’est donc pas conseillée si on souffre de syndrome de l’intestin irritable.
Boire de l’eau
haut
Les adultes devraient boire 8 tasses d’eau (250 ml) par jour. Cela s’avère particulièrement important pour les personnes souffrant de syndrome de l’intestin irritable. Il faut boire de façon équilibrée tout au long de la journée, jamais plus de 250 ml à la fois.
Manger à des heures régulières
haut
Une prise régulière de nourriture permet d’éviter les rages alimentaires qui nous amènent à manger n’importe quoi, trop vite et en trop grande quantité. Une personne qui souffre du syndrome de l’intestin irritable devrait, idéalement, manger 3 repas principaux et 1 ou 2 collations.
Passer des tests d’intolérance au lactose et au fructose
haut
Une certaine proportion de gens souffrant du syndrome de l’intestin irritable peuvent souffrir d’intolérance au fructose, au sorbitol, au lactose ou aux fructans7. Des tests d’intolérance pour le lactose et le fructose (hydrogen breath tests) sont facilement accessibles. Le breath test pour le lactose se réalise ainsi : on fait prendre à la personne 50 g de lactose. Si une partie du lactose est non digéré, il va être fermenté et de l’hydrogène va être libéré. C’est la quantité d’hydrogène qui est mesuré. La dose qui induit des symptômes est généralement à plus de 25 g, la quantité que l’on retrouve dans 2 tasses de lait. Chez les personnes intolérantes au lactose, une dose de 12 g est généralement tolérée. À noter par contre que l’intolérance au lactose est surestimée chez les gens souffrant de syndrome de l’intestin irritable. Si vous pensez être intolérant, sachez que des tests existent.
En cas d’intolérance au lactose
À privilégier
Aliments faibles en lactose
À limiter
Aliments élevés en lactose
Lait sans lactose, boisson de soya, boisson de riz, boisson d’amande.
Lait de vache, lait de chèvre, lait concentré ou en poudre, boisson lactée.
Yogourt*, pouding de soya, yogourt de soya, mousse de soya.
Yogourt.
Fromage à pâte dure (cheddar, emmenthal, mozzarella, etc.), fromage de soya et fromage de riz, fromage sans lactose.
Fromage frais non affiné (dama blanc, quark, cottage, ricotta et fromage à la crème).
Boisson de riz glacé, boisson de soya glacé, crème de soya.
Babeurre, crème, crème sure, crème glacée, lait glacé, sorbets avec lactose.
Potage à base de légumes seulement ou avec de la boisson de soya.
Potage à base de lait ou de crème.
*Chez plusieurs personnes, le yogourt est mieux toléré, car il contient des bactéries qui dégradent le lactose.
Note. Plusieurs autres produits alimentaires peuvent contenir du lactose. Sur l’étiquette, les ingrédients suivants indiquent la présence de lactose : poudre de lait, matière sèche (solide) du lait, caillé (de lait), lactosérum (petit lait), caséine.
Si vous éprouvez de l’inconfort, même avec une petite quantité de lactose, vous pouvez utiliser les comprimés de lactase (ex. : Lactaid) vendus en pharmacie.
Aliments contenant du fructose
Environ un tiers des gens souffrant du syndrome de l’intestin irritable seraient intolérants au fructose8. Voici dans ce cas, les aliments à mettre de côté et ceux à privilégier9.
En cas d’intolérance au fructose
Aliments à privilégier
Aliments à éviter*
Nectarine, bleuet, mûre, canneberge, framboise, fraise, kumquat, pamplemousse, lime, citron, mandarine, orange, clémentine, tangerine, banane, kiwi, fruit de la passion, ananas, rhubarbe, tamarillo.
Pomme, poire, goyave, melon miel, mangue, papaye, carambole, melon d’eau, cantaloup, raisin, cerise, litchi.
Fruits séchés : pomme, abricot, datte, figue, poire, prune, raisin, pêche (contient du sorbitol). Jus contenant ces fruits.
Noix de coco, barres de fruits séchées, miel, fructose, vin fortifié, sirop à haute teneur en fructose, sirop de maïs, jus de fruit concentrés, nectar d’agave, chutney, relish, sauce aux prunes, sauce sucrée et salée, sauce barbecue.
*Les gens souffrant d’intolérance ou malabsorption au fructose peuvent tolérer un maximum de 15 g de fructose par repas. Par contre, s’il s’agit d’un trouble métabolique héréditaire du fructose, les recommandations sont beaucoup plus strictes.
Si vous souffrez d’intolérance au fructose ou au lactose, il est fortement conseillé de consulter une nutritionniste pour connaître la diète à suivre en détail et comment équilibré son alimentation.
Intégrer le psyllium
haut
Si les recommandations qui précèdent n’ont pas amélioré suffisamment vos symptômes, vous pouvez introduire le psyllium (métamucil) afin d’obtenir un apport en fibres solubles supplémentaire5. Il est recommandé de commencer avec 1 c. à thé de psyllium, puis d’augmenter à 2 c. à thé si la tolérance est bonne. La prise de psyllium doit s’accompagner d’eau. Si les selles sont en diarrhées, prendre 1 c. à thé dans ¾ tasse d’eau. Si les selles sont molles, prendre 1 c. à thé dans 1 tasse d’eau.
Tableau récapitulatif des aliments à privilégier et à limiter
haut
Un résumé des aliments à privilégier et à limiter pour une période de test de 1 mois si l’on souffre du syndrome de l’intestin irritable.
Catégories d’aliments
Aliments à privilégier
Aliments à limiter
Pain et substituts
Pain de son d’avoine (sans blé entier), gruau, farine et son d’avoine, céréales d’avoine type Cherrios original, orge, crème d’orge, farine et céréales d’orge, pain de seigle ou pumpernickel, riz basmati, pain de kamut, millet, quinoa, sarrasin
Pâtes blanches et pain blanc enrichis ou non de fibres (inuline)
Blé entier, son de blé, germe de blé, pain et pâtes de blé entier, céréales type All Bran ou Bran Flakes, pain multigrains, pain aux graines de lin, pâtes au blé entier, boulgour, céréales multigrains, épeautre.
Légumes
Les consommer cuits de préférence : carotte, pomme de terre sans pelure, courge, courgette, asperge, betterave, épinard, champignon, poivron, céleri, laitue, patate douce, haricot vert, panais, tomate, artichaut.
Salades et légumes crus
Brocoli, chou-fleur, chou, choux de Bruxelles, chou de Savoie, chou chinois, navet, rutabaga, oignon.
Pois vert, maïs, concombre, radis, pomme de terre avec pelure.
Fruits
Nectarine, bleuet, mûre, canneberge, kumquat, pamplemousse, clémentine, lime, citron, mandarine, orange, banane, ananas, rhubarbe, tamarillo, framboise, fraise, kiwi, fruit de la passion (leurs petits noyaux pourraient irriter l’intestin chez certains. À consommer selon la tolérance).
À limiter seulement si intolérance au fructose :
Pomme, poire, goyave, melon miel, mangue, papaye, carambole, melon d’eau, cantaloup, raisin, cerise, litchi.
Fruits séchés : pomme, abricot, datte, figue, poire, prune, raisin, pêche (contient du sorbitol). Jus contenant ces fruits.
Noix de coco, barres de fruits séchés, miel, sirop à haute teneur en fructose, sirop de maïs, jus de fruits concentrés, nectar d’agave, chutney, relish, sauce aux prunes, sauce sucrée et salée, sauce barbecue.
Viandes et substituts
Viandes maigres, volaille partie blanche, poisson, fruits de mer, oeuf, tofu, protéines végétales hydrolysées, beurre d’arachide crémeux, beurre d’amande, beurre de noix, graines moulues sauf de lin, salba ou chia (peuvent être consommées non moulues)
Viandes grasses, poissons panés, charcuteries, poulet partie brune ou avec peau.
Légumineuses, graines de lin, autres graines non moulues
Lait et substituts
Lait sans lactose, fromage à pâte dure et mi-dure, boisson de soya, boisson de riz, boisson d’amande, yogourt de soya, fromage de soya, fromage de riz, pouding de soya, crème glacée de soya
À limiter seulement si intolérance au lactose : Lait de vache, de chèvre; lait concentré ou en poudre, lait au chocolat. Fromage ricotta, cottage, dama blanc, quark, fromage à la crème, crème, crème sure, crème glacée, lait glacé, potage à base de lait ou crème. Yogourt.
Autres
Toutes les fines herbes, tisanes suivantes : menthe, camomille, gingembre, fenouil, café de céréales
Poivre, cayenne, chili, cari, curcuma, gingembre, anis, aneth, pavot, paprika, muscade, moutarde, cumin, coriandre, clou de girofle, carvi, cannelle, baie de genièvre, graines de céleri.
Alcool, café, thé, chocolat noir : à consommer avec modération et en milieu ou fin de repas.
Boissons gazeuses, eau gazéifiée
De bons trucs
haut
Mastiquer beaucoup.
Manger dans un endroit calme.
Éviter les aliments glacés, qui peuvent provoquer des crampes.
Éviter tous aliments ou habitudes qui causent des gaz (boire avec une paille, manger rapidement, gommes à mâcher, boissons gazeuses et eaux gazéifiées).
Boire beaucoup d’eau tout au cours de la journée.
Utiliser des casseroles antiadhésives le plus souvent possible afin d’éviter d'utiliser trop de gras à la cuisson.
Ajouter du son d’avoine à une compote de pommes ou un pouding de soya afin de consommer une plus grande quantité de fibres solubles.
Menu pour une personne atteinte du syndrome de l’intestin irritable
haut
Le menu suivant, élaboré par SOSCuisine.com, satisfait toutes les recommandations ci-dessus. Pour consulter la recette et la valeur nutritive, cliquez sur chaque plat ou aliment.
Menu type d’un jour – femmes et hommes atteints du syndrome de l’intestin irritable
Matin
Petit déjeuner « Halifax » (pain, beurre d’arachide, banane, céréales, lait)
Midi
Pétoncles sautés aux épinards, Deux tranches de pain (seigle), Oranges en coupe
Collation
Yogourt nature
Soir
Poulet et patates douces à l'érable, Poivrons rôtis, Quinoa étuvé, Crème caramel
Voir le menu complet pour 7 jours élaboré par SOS Cuisine
Réduire les matières grasses
Limiter les aliments qui peuvent fermenter
Attention aux aliments irritants
Boire de l’eau
Manger à des heures régulières
Passer des tests d’intolérance au lactose et au fructose
Intégrer le psyllium
Tableau récapitulatif des aliments à privilégier et à limiter
De bons trucs
Menu pour une personne atteinte du syndrome de l’intestin irritable
Références
LE SYNDROME DE L’INTESTIN IRRITABLE
Qu’est-ce que le syndrome de l’intestin irritable?
Quels sont les symptômes?
Qui sont les personnes à risque?
Quels sont les facteurs de risque?
Peut-on prévenir?
>>> Des réponses à ces questions dans notre fiche Syndrome de l’intestin irritable
Les recommandations alimentaires pour les personnes atteintes du syndrome de l’intestin irritable, appelé aussi syndrome du côlon irritable, visent à diminuer l’hyperstimulation et l’hyperdistension (gonflements importants) des intestins qui provoquent les inconforts.
Tous les changements alimentaires proposés ci-dessous doivent être suivis sur une courte période (environ 1 mois) afin de rétablir l’équilibre de l’intestin. Par la suite, il est fortement recommandé de réintégrer un à un les aliments mis de côté pour découvrir les aliments qui provoquent les inconforts1. Aussi, un aliment peut être toléré une fois et pas une autre fois, ce qui rend difficile la distinction des aliments problématiques. Le fait de suivre cette diète durant 1 mois suffit généralement à augmenter la tolérance à certains aliments par la suite. Les personnes souffrant seulement de constipation ne profiteront pas des recommandations qui suivent. Elles doivent plutôt consulter notre fiche Constipation.
Manger plus de fibres solubles
haut
Fibres solubles
Les fibres solubles, qui se transforment en une sorte de gel pendant la digestion, sont douces pour l’intestin. On en retrouve entre autres dans le son d’avoine et l’orge.
Dans la population en général, le manque de fibres alimentaires est très répandu. La consommation de fibres alimentaires – mais pas n’importe lesquelles - est essentielle pour les personnes souffrant du syndrome de l’intestin irritable.
Pendant longtemps, on a recommandé aux personnes qui souffraient du syndrome de l’intestin irritable d’augmenter l’apport en fibres insolubles, notamment en mangeant du son de blé. Par contre, une série d’études publiées dans les dernières années semblent démontrer que trop de fibres insolubles aggraverait les symptômes chez plusieurs personnes1-5. Il semble que les fibres solubles seraient mieux tolérées chez les personnes souffrant de selles molles. Ces fibres sont douces pour l’intestin puisqu’elles se transforment en une sorte de gel pendant la digestion6. Elles stimulent aussi moins le transit digestif que les fibres insolubles. De plus, les fibres solubles sont transformées en acides gras à chaînes courtes, des composés qui stimulent la réabsorption de l’eau et du sodium dans le côlon; ce qui diminue les selles molles. On recommande d’augmenter les fibres, mais graduellement, pour atteindre de 20 g à 30 g par jour.
Fibres insolubles
Les fibres insolubles, surtout celles provenant du blé entier, sont irritantes et peuvent accentuer la diarrhée.
Il est très important de consommer des fibres solubles à tous les repas et à toutes les collations en n’oubliant pas de consommer de l’eau au cours de la journée. Les fibres solubles garantissent le mouvement normal de l’intestin.
Par ailleurs, il faut diminuer les fibres insolubles, surtout celles provenant du blé entier, car elles peuvent être irritantes et peuvent accentuer la diarrhée ou les selles molles. Par contre, au bout de 1 mois, il est suggéré de réintroduire le blé entier graduellement et de vérifier la tolérance. Une consommation modérée de blé entier à long terme est généralement tolérée.
À privilégier
Aliments sources de fibres solubles
À limiter
Aliments contenant beaucoup de fibres insolubles
Pain de son d’avoine (sans blé entier), gruau, son d’avoine, céréales d’avoine type Cherrios original, farine d’avoine, orge, crème d’orge, farine d’orge, céréales d’orge, psyllium ou métamucil, pain de seigle ou pumpernickel, sarrasin.
Blé entier, son de blé, germe de blé, pain de blé entier, céréales type All Bran ou Bran Flakes, pain multigrains, pain aux graines de lin, pâtes de blé entier, boulgour, céréales multigrains, maïs entier, épeautre.
Les consommer cuits de préférence :
carotte, pomme de terre sans pelure, courge, courgette, asperge, patate douce, igname.
Pois vert, brocoli, chou de Bruxelles, pomme de terre avec pelure.
Pamplemousse, fraise, nectarine, orange, pêche.
Pomme, poire, papaye, fruits séchés (dattes, pruneaux, figues).
Graines de chia ou salba.
Graines de lin, légumineuses.
Source : Adapté de Anderson JW. Plant Fiber in Foods. 2nd ed. HCF Nutrition Research Foundation Inc, PO Box 22124, Lexington, KY 40522, 1990.
Il est possible de consommer des légumes riches en fibres insolubles en petite quantité, mais seulement à la fin des repas, et cuits, puisque les autres aliments déjà dans l'estomac agiront comme protecteurs.
Le kamut contient des fibres insolubles, mais en moindre quantité que le blé. Il est généralement bien toléré par les personnes souffrant du syndrome de l’intestin irritable. On trouve plusieurs produits de boulangerie à base de kamut : pain, farine, bagel, pâtes, pita, croissant, etc.
L’usage des graines de lin pour soulager les symptômes du syndrome de l’intestin irritable est approuvé par la Commission E. Cependant, comme elles contiennent beaucoup de fibres insolubles, elles peuvent être irritantes pour l’intestin. Voici quelques conseils pour les personnes qui souhaitent consommer des graines de lin.
En cas de syndrome avec selles molles ou diarrhée, commencer avec une petite quantité de graines de lin moulues finement, soit 1 c. à thé maximum par jour, puis augmenter la dose selon la tolérance.
En cas de constipation, une plus grande quantité de graines de lin moulues finement peut-être consommée, en augmentant graduellement la dose.
Si des maux de ventre se font sentir, en cesser la consommation.
Réduire les matières grasses
haut
Les matières grasses stimulent fortement les mouvements appelés « réflexes gastro-coliques » de l'intestin. Les personnes atteintes du syndrome de l’intestin irritable étant sensibles aux mouvements de l’intestin, il est préférable de réduire la consommation d'aliments susceptibles de les augmenter. Les calories provenant des lipides ne devraient pas dépasser 30 % du total des calories.
À privilégier
Aliments moyennement faibles en gras ou faible en gras
À limiter
Aliments riches en gras
Viandes maigres, en petite quantité.
Boeuf maigre, veau, porc maigre, cheval, bison, orignal, cerf, émeu.
Coupes grasses de viandes.
Partie blanche de la volaille.
Peau de la volaille et viande brune.
Poisson frais, congelé ou en conserve,
fruits de mer.
Poisson pané.
Crème de soya, lait sans lactose écrémé
ou 1 %, boisson de soya et de riz.
Crème, lait de coco.
Fromage à pâte dure faible en gras
(moins de 20 % de m.g.).
Fromage gras (20 % et plus de m.g.).
Gâteau des anges, galette de gruau, biscuit au son d’avoine, crêpe et
gaufre maison, biscuit sec, etc.
Desserts riches en gras, pâtisseries, biscuits, etc.
Croustilles faibles en matières grasses, bretzels.
Croustilles riches en matières grasses, frites, poutine, etc.
À utiliser avec modération :
margarine, huile végétale, mayonnaise, vinaigrette.
Beurre et shortening.
Limiter les aliments qui peuvent fermenter
haut
Certains aliments riches en glucides de type polysaccharides et oligosaccharides peuvent provoquer des symptômes semblables à ceux de l’intestin irritable, symptômes causés entre autres par la fermentation des glucides non absorbés ou non dégradés. En raison de leur hypersensibilité, les gens souffrant du syndrome de l’intestin irritable ressentiraient plus que d’autres les distensions abdominales créées par les mouvements des intestins. Les légumineuses et les aliments de la famille du chou font partie des aliments qui fermentent le plus.
À limiter
Aliments riches en polysaccharides et en oligosaccharides
Brocoli, chou, navet, chou de Bruxelles, chou-fleur.
Légumineuses entières : lentille, pois, haricot sec.
Par contre, puisque ces aliments ont de nombreuses propriétés santé, il est important, après 1 mois de soustraction, de tenter de les réintroduire en petites quantités en les combinant si besoin au produit BEANO, qui contient un enzyme (alpha-galactosidase) capable de dégrader les glucides fermentescibles.
Le tofu, les boissons de soya et le beurre d’arachide crémeux, même s’ils sont à base de légumineuses, sont généralement bien tolérés parce qu’ils contiennent moins de fibres.
Attention aux aliments irritants
haut
Certains aliments crus, acides ou épicés, surtout pris seuls et à jeun, peuvent contribuer à l’irritation.
À limiter (surtout à jeun)
À limiter
Aliments crus ou ayant de petites graines
Aliments acides
Épices
Légumes crus, salades, noix et graines non moulues, framboise, fraise, kiwi, fruit de la passion
Café*, thé, alcool*; jus d’orange, de tomate, de pamplemousse; chocolat noir
Poivre, cayenne, chili, cari, curcuma, gingembre, anis, aneth, pavot, paprika, muscade, moutarde, cumin, coriandre, clou de girofle, carvi, cannelle, baie de genièvre, graines de céleri
*Il est souvent préférable de complètement éliminer le café et l’alcool.
Les crudités et les salades de légumes crus ne causent pas le syndrome de l’intestin irritable. Toutefois, elles déclenchent des crises lorsque l’intestin est déjà le siège d’une irritation permanente. Il faut donc consommer les salades et légumes crus à la fin des repas et en quantité modérée. Ajouter un aliment féculent (riz, pomme de terre, pâtes) permet souvent d’augmenter la tolérance aux légumes crus. Une salade repas n’est donc pas conseillée si on souffre de syndrome de l’intestin irritable.
Boire de l’eau
haut
Les adultes devraient boire 8 tasses d’eau (250 ml) par jour. Cela s’avère particulièrement important pour les personnes souffrant de syndrome de l’intestin irritable. Il faut boire de façon équilibrée tout au long de la journée, jamais plus de 250 ml à la fois.
Manger à des heures régulières
haut
Une prise régulière de nourriture permet d’éviter les rages alimentaires qui nous amènent à manger n’importe quoi, trop vite et en trop grande quantité. Une personne qui souffre du syndrome de l’intestin irritable devrait, idéalement, manger 3 repas principaux et 1 ou 2 collations.
Passer des tests d’intolérance au lactose et au fructose
haut
Une certaine proportion de gens souffrant du syndrome de l’intestin irritable peuvent souffrir d’intolérance au fructose, au sorbitol, au lactose ou aux fructans7. Des tests d’intolérance pour le lactose et le fructose (hydrogen breath tests) sont facilement accessibles. Le breath test pour le lactose se réalise ainsi : on fait prendre à la personne 50 g de lactose. Si une partie du lactose est non digéré, il va être fermenté et de l’hydrogène va être libéré. C’est la quantité d’hydrogène qui est mesuré. La dose qui induit des symptômes est généralement à plus de 25 g, la quantité que l’on retrouve dans 2 tasses de lait. Chez les personnes intolérantes au lactose, une dose de 12 g est généralement tolérée. À noter par contre que l’intolérance au lactose est surestimée chez les gens souffrant de syndrome de l’intestin irritable. Si vous pensez être intolérant, sachez que des tests existent.
En cas d’intolérance au lactose
À privilégier
Aliments faibles en lactose
À limiter
Aliments élevés en lactose
Lait sans lactose, boisson de soya, boisson de riz, boisson d’amande.
Lait de vache, lait de chèvre, lait concentré ou en poudre, boisson lactée.
Yogourt*, pouding de soya, yogourt de soya, mousse de soya.
Yogourt.
Fromage à pâte dure (cheddar, emmenthal, mozzarella, etc.), fromage de soya et fromage de riz, fromage sans lactose.
Fromage frais non affiné (dama blanc, quark, cottage, ricotta et fromage à la crème).
Boisson de riz glacé, boisson de soya glacé, crème de soya.
Babeurre, crème, crème sure, crème glacée, lait glacé, sorbets avec lactose.
Potage à base de légumes seulement ou avec de la boisson de soya.
Potage à base de lait ou de crème.
*Chez plusieurs personnes, le yogourt est mieux toléré, car il contient des bactéries qui dégradent le lactose.
Note. Plusieurs autres produits alimentaires peuvent contenir du lactose. Sur l’étiquette, les ingrédients suivants indiquent la présence de lactose : poudre de lait, matière sèche (solide) du lait, caillé (de lait), lactosérum (petit lait), caséine.
Si vous éprouvez de l’inconfort, même avec une petite quantité de lactose, vous pouvez utiliser les comprimés de lactase (ex. : Lactaid) vendus en pharmacie.
Aliments contenant du fructose
Environ un tiers des gens souffrant du syndrome de l’intestin irritable seraient intolérants au fructose8. Voici dans ce cas, les aliments à mettre de côté et ceux à privilégier9.
En cas d’intolérance au fructose
Aliments à privilégier
Aliments à éviter*
Nectarine, bleuet, mûre, canneberge, framboise, fraise, kumquat, pamplemousse, lime, citron, mandarine, orange, clémentine, tangerine, banane, kiwi, fruit de la passion, ananas, rhubarbe, tamarillo.
Pomme, poire, goyave, melon miel, mangue, papaye, carambole, melon d’eau, cantaloup, raisin, cerise, litchi.
Fruits séchés : pomme, abricot, datte, figue, poire, prune, raisin, pêche (contient du sorbitol). Jus contenant ces fruits.
Noix de coco, barres de fruits séchées, miel, fructose, vin fortifié, sirop à haute teneur en fructose, sirop de maïs, jus de fruit concentrés, nectar d’agave, chutney, relish, sauce aux prunes, sauce sucrée et salée, sauce barbecue.
*Les gens souffrant d’intolérance ou malabsorption au fructose peuvent tolérer un maximum de 15 g de fructose par repas. Par contre, s’il s’agit d’un trouble métabolique héréditaire du fructose, les recommandations sont beaucoup plus strictes.
Si vous souffrez d’intolérance au fructose ou au lactose, il est fortement conseillé de consulter une nutritionniste pour connaître la diète à suivre en détail et comment équilibré son alimentation.
Intégrer le psyllium
haut
Si les recommandations qui précèdent n’ont pas amélioré suffisamment vos symptômes, vous pouvez introduire le psyllium (métamucil) afin d’obtenir un apport en fibres solubles supplémentaire5. Il est recommandé de commencer avec 1 c. à thé de psyllium, puis d’augmenter à 2 c. à thé si la tolérance est bonne. La prise de psyllium doit s’accompagner d’eau. Si les selles sont en diarrhées, prendre 1 c. à thé dans ¾ tasse d’eau. Si les selles sont molles, prendre 1 c. à thé dans 1 tasse d’eau.
Tableau récapitulatif des aliments à privilégier et à limiter
haut
Un résumé des aliments à privilégier et à limiter pour une période de test de 1 mois si l’on souffre du syndrome de l’intestin irritable.
Catégories d’aliments
Aliments à privilégier
Aliments à limiter
Pain et substituts
Pain de son d’avoine (sans blé entier), gruau, farine et son d’avoine, céréales d’avoine type Cherrios original, orge, crème d’orge, farine et céréales d’orge, pain de seigle ou pumpernickel, riz basmati, pain de kamut, millet, quinoa, sarrasin
Pâtes blanches et pain blanc enrichis ou non de fibres (inuline)
Blé entier, son de blé, germe de blé, pain et pâtes de blé entier, céréales type All Bran ou Bran Flakes, pain multigrains, pain aux graines de lin, pâtes au blé entier, boulgour, céréales multigrains, épeautre.
Légumes
Les consommer cuits de préférence : carotte, pomme de terre sans pelure, courge, courgette, asperge, betterave, épinard, champignon, poivron, céleri, laitue, patate douce, haricot vert, panais, tomate, artichaut.
Salades et légumes crus
Brocoli, chou-fleur, chou, choux de Bruxelles, chou de Savoie, chou chinois, navet, rutabaga, oignon.
Pois vert, maïs, concombre, radis, pomme de terre avec pelure.
Fruits
Nectarine, bleuet, mûre, canneberge, kumquat, pamplemousse, clémentine, lime, citron, mandarine, orange, banane, ananas, rhubarbe, tamarillo, framboise, fraise, kiwi, fruit de la passion (leurs petits noyaux pourraient irriter l’intestin chez certains. À consommer selon la tolérance).
À limiter seulement si intolérance au fructose :
Pomme, poire, goyave, melon miel, mangue, papaye, carambole, melon d’eau, cantaloup, raisin, cerise, litchi.
Fruits séchés : pomme, abricot, datte, figue, poire, prune, raisin, pêche (contient du sorbitol). Jus contenant ces fruits.
Noix de coco, barres de fruits séchés, miel, sirop à haute teneur en fructose, sirop de maïs, jus de fruits concentrés, nectar d’agave, chutney, relish, sauce aux prunes, sauce sucrée et salée, sauce barbecue.
Viandes et substituts
Viandes maigres, volaille partie blanche, poisson, fruits de mer, oeuf, tofu, protéines végétales hydrolysées, beurre d’arachide crémeux, beurre d’amande, beurre de noix, graines moulues sauf de lin, salba ou chia (peuvent être consommées non moulues)
Viandes grasses, poissons panés, charcuteries, poulet partie brune ou avec peau.
Légumineuses, graines de lin, autres graines non moulues
Lait et substituts
Lait sans lactose, fromage à pâte dure et mi-dure, boisson de soya, boisson de riz, boisson d’amande, yogourt de soya, fromage de soya, fromage de riz, pouding de soya, crème glacée de soya
À limiter seulement si intolérance au lactose : Lait de vache, de chèvre; lait concentré ou en poudre, lait au chocolat. Fromage ricotta, cottage, dama blanc, quark, fromage à la crème, crème, crème sure, crème glacée, lait glacé, potage à base de lait ou crème. Yogourt.
Autres
Toutes les fines herbes, tisanes suivantes : menthe, camomille, gingembre, fenouil, café de céréales
Poivre, cayenne, chili, cari, curcuma, gingembre, anis, aneth, pavot, paprika, muscade, moutarde, cumin, coriandre, clou de girofle, carvi, cannelle, baie de genièvre, graines de céleri.
Alcool, café, thé, chocolat noir : à consommer avec modération et en milieu ou fin de repas.
Boissons gazeuses, eau gazéifiée
De bons trucs
haut
Mastiquer beaucoup.
Manger dans un endroit calme.
Éviter les aliments glacés, qui peuvent provoquer des crampes.
Éviter tous aliments ou habitudes qui causent des gaz (boire avec une paille, manger rapidement, gommes à mâcher, boissons gazeuses et eaux gazéifiées).
Boire beaucoup d’eau tout au cours de la journée.
Utiliser des casseroles antiadhésives le plus souvent possible afin d’éviter d'utiliser trop de gras à la cuisson.
Ajouter du son d’avoine à une compote de pommes ou un pouding de soya afin de consommer une plus grande quantité de fibres solubles.
Menu pour une personne atteinte du syndrome de l’intestin irritable
haut
Le menu suivant, élaboré par SOSCuisine.com, satisfait toutes les recommandations ci-dessus. Pour consulter la recette et la valeur nutritive, cliquez sur chaque plat ou aliment.
Menu type d’un jour – femmes et hommes atteints du syndrome de l’intestin irritable
Matin
Petit déjeuner « Halifax » (pain, beurre d’arachide, banane, céréales, lait)
Midi
Pétoncles sautés aux épinards, Deux tranches de pain (seigle), Oranges en coupe
Collation
Yogourt nature
Soir
Poulet et patates douces à l'érable, Poivrons rôtis, Quinoa étuvé, Crème caramel
Voir le menu complet pour 7 jours élaboré par SOS Cuisine
ΜΕΤΡΑ-ΣΟΚ ΜΕΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ Ηφαίστειο η Ισπανία Ο κεντροδεξιός Μαριάνο Ραχόι παρουσιάζει σήμερα το σχέδιο του προϋπολογισμού για το 2012, που θα περιλαμβάνει περικοπές ύψους 30 με 35 δισ. ευρώ. «Πέρυσι ξοδέψαμε 90 δισ. ευρώ περισσότερα από όσα εισπράξαμε, δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι» δήλωσε ο Ισπανός πρωθυπουργός
Χιλιάδες πολίτες κατέβηκαν χθες στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι ενάντια στις εργασιακές μεταρρυθμίσεις που προωθεί η κυβέρνηση Ραχόι, ενώ δεν έλειψαν και τα επεισόδια
Μόλις μία ημέρα μετά την πρώτη γενική απεργία της πρωθυπουργικής του θητείας και με το κλίμα στους δρόμους των μεγάλων ισπανικών πόλεων να παραμένει εκρηκτικό (έπειτα από τις χθεσινές συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας), ο κεντροδεξιός Ισπανός ηγέτης Μαριάνο Ραχόι έρχεται σήμερα να ρίξει κι άλλο λάδι στη φωτιά της λαϊκής δυσαρέσκειας παρουσιάζοντας το σχέδιο του προϋπολογισμού για το 2012, ένα σχέδιο το οποίο θα περιλαμβάνει νέες περικοπές δαπανών συνολικού ύψους 30 με 35 δισ. ευρώ.
ΙΣΠΑΝΙΑ 29/03 ΒΡΑΔΙΝΟ ΔΕΛΤΙΟ
Ας όψεται η εκτροπή του ισπανικού ελλείμματος για το 2011, το οποίο από εκεί που το υπολόγιζαν σε 6%, τελικώς εκτοξεύθηκε στο 8,51% του ΑΕΠ, προκαλώντας σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων.
Προειδοποίηση
«Θα είναι ένας προϋπολογισμός πολύ σκληρής λιτότητας, πέρυσι ξοδέψαμε 90 δισ. ευρώ περισσότερα από όσα εισπράξαμε, δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι». Με την παραπάνω δήλωση που έκανε την περασμένη Τρίτη από τη Σεούλ, ο Ραχόι προετοίμασε το έδαφος για το τσεκούρι που προβλέπεται να πέσει επισήμως σήμερα.
Θα είναι ένας προϋπολογισμός πολύ σκληρής λιτότητας, προειδοποίησε ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι
Οσο για τα συγκεκριμένα μέτρα του νέου πακέτου λιτότητας, αυτά μέχρι χθες δεν είχαν γίνει γνωστά. Ωστόσο, για τους αναλυτές πλέον όλα βρίσκονται στο τραπέζι: περαιτέρω πάγωμα και μειώσεις μισθών στο Δημόσιο, απολύσεις συμβασιούχων, αυξήσεις φόρων, αλλαγές στο καθεστώς ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης κ.ά.
Αλλωστε, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της μείωσης του ελλείμματος στο 5,3% του ΑΕΠ το 2012 (στόχος ήδη αναθεωρημένος σε σχέση με το 4,4% που απαιτούσε η ΕΕ), η κυβέρνηση Ραχόι χρειάζεται να προβεί φέτος σε «οικονομίες» ύψους συνολικά 41,5 δισ. ευρώ σύμφωνα με τη Moody's (άλλοι αναλυτές ανεβάζουν τον στόχο στα 55 ή ακόμη και 64 δισ.).
Κι όλα αυτά ενώ μόνο φέτος, η κυβέρνηση που βρίσκεται στην εξουσία μόλις εκατό ημέρες, έχει ήδη λάβει μέτρα για την εξοικονόμηση περίπου 15 δισ. ευρώ (8,9 δισ. από περικοπές δαπανών και 6,3 δισ. από αυξήσεις στη φορολογία).
Ωστόσο, το μεγάλο ερώτημα είναι κατά πόσο η εν λόγω συνταγή θα μπορέσει να καθησυχάσει τις αγορές οι οποίες πλέον αντιμετωπίζουν την Ισπανία ως χώρα... υποψήφια για διάσωση.
Πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν πως η λιτότητα στην παρούσα φάση (καθώς η ισπανική οικονομία συρρικνώνεται) το μόνο που θα καταφέρει είναι να οδηγήσει μια ώρα αρχύτερα σε ακόμη μεγαλύτερη ύφεση.
Από την άλλη, οι περικοπές θεωρούνται απαραίτητες προκειμένου να καμφθούν οι ανησυχίες των επενδυτών (το επιτόκιο των 10ετών ομολόγων αυξήθηκε κατά περίπου 30 μονάδες βάσης τον Μάρτιο).
ΔΙΑΔΗΛΩΣΕΙΣ
Επεισόδια και συλλήψεις
Οντας αντιμέτωποι με «πληγές» όπως το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στην ευρωζώνη (23%) καθώς και με μια πρωτοφανή επίθεση σε μισθούς και εργασιακά δικαιώματα, οι Ισπανοί πλέον έχουν αρχίσει να χάνουν την υπομονή τους με την κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι.
Για του λόγου το αληθές, αρκεί μια ματιά στη χθεσινή 24ωρη γενική απεργία (την πρώτη που πραγματοποιείται μετά τον Σεπτέμβριο του 2010), που παρέλυσε μεγάλο μέρος της χώρας.
Συνδικάτα
Επειτα από κάλεσμα των δύο μεγαλύτερων ισπανικών συνδικάτων, χιλιάδες πολίτες κατέβηκαν χθες στους δρόμους των μεγαλύτερων ισπανικών πόλεων διαμαρτυρόμενοι ενάντια στις εργασιακές μεταρρυθμίσεις που προωθεί η κυβέρνηση Ραχόι (μεταρρυθμίσεις που δίνουν το πράσινο φως για πιο εύκολες και φθηνές απολύσεις).
Μάλιστα, από τις χθεσινές διαδηλώσεις δεν έλειψαν τα επεισόδια, οι συλλήψεις και οι τραυματισμοί. Κι όλα αυτά ενώ, μόλις μερικές ημέρες πριν, το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα του Ραχόι πέτυχε μια «πύρρειο νίκη» (με έντονη γεύση ήττας) στις περιφερειακές εκλογές της Ανδαλουσίας.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ
Μόλις μία ημέρα μετά την πρώτη γενική απεργία της πρωθυπουργικής του θητείας και με το κλίμα στους δρόμους των μεγάλων ισπανικών πόλεων να παραμένει εκρηκτικό (έπειτα από τις χθεσινές συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας), ο κεντροδεξιός Ισπανός ηγέτης Μαριάνο Ραχόι έρχεται σήμερα να ρίξει κι άλλο λάδι στη φωτιά της λαϊκής δυσαρέσκειας παρουσιάζοντας το σχέδιο του προϋπολογισμού για το 2012, ένα σχέδιο το οποίο θα περιλαμβάνει νέες περικοπές δαπανών συνολικού ύψους 30 με 35 δισ. ευρώ.
ΙΣΠΑΝΙΑ 29/03 ΒΡΑΔΙΝΟ ΔΕΛΤΙΟ
Ας όψεται η εκτροπή του ισπανικού ελλείμματος για το 2011, το οποίο από εκεί που το υπολόγιζαν σε 6%, τελικώς εκτοξεύθηκε στο 8,51% του ΑΕΠ, προκαλώντας σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων.
Προειδοποίηση
«Θα είναι ένας προϋπολογισμός πολύ σκληρής λιτότητας, πέρυσι ξοδέψαμε 90 δισ. ευρώ περισσότερα από όσα εισπράξαμε, δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι». Με την παραπάνω δήλωση που έκανε την περασμένη Τρίτη από τη Σεούλ, ο Ραχόι προετοίμασε το έδαφος για το τσεκούρι που προβλέπεται να πέσει επισήμως σήμερα.
Θα είναι ένας προϋπολογισμός πολύ σκληρής λιτότητας, προειδοποίησε ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι
Οσο για τα συγκεκριμένα μέτρα του νέου πακέτου λιτότητας, αυτά μέχρι χθες δεν είχαν γίνει γνωστά. Ωστόσο, για τους αναλυτές πλέον όλα βρίσκονται στο τραπέζι: περαιτέρω πάγωμα και μειώσεις μισθών στο Δημόσιο, απολύσεις συμβασιούχων, αυξήσεις φόρων, αλλαγές στο καθεστώς ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης κ.ά.
Αλλωστε, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της μείωσης του ελλείμματος στο 5,3% του ΑΕΠ το 2012 (στόχος ήδη αναθεωρημένος σε σχέση με το 4,4% που απαιτούσε η ΕΕ), η κυβέρνηση Ραχόι χρειάζεται να προβεί φέτος σε «οικονομίες» ύψους συνολικά 41,5 δισ. ευρώ σύμφωνα με τη Moody's (άλλοι αναλυτές ανεβάζουν τον στόχο στα 55 ή ακόμη και 64 δισ.).
Κι όλα αυτά ενώ μόνο φέτος, η κυβέρνηση που βρίσκεται στην εξουσία μόλις εκατό ημέρες, έχει ήδη λάβει μέτρα για την εξοικονόμηση περίπου 15 δισ. ευρώ (8,9 δισ. από περικοπές δαπανών και 6,3 δισ. από αυξήσεις στη φορολογία).
Ωστόσο, το μεγάλο ερώτημα είναι κατά πόσο η εν λόγω συνταγή θα μπορέσει να καθησυχάσει τις αγορές οι οποίες πλέον αντιμετωπίζουν την Ισπανία ως χώρα... υποψήφια για διάσωση.
Πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν πως η λιτότητα στην παρούσα φάση (καθώς η ισπανική οικονομία συρρικνώνεται) το μόνο που θα καταφέρει είναι να οδηγήσει μια ώρα αρχύτερα σε ακόμη μεγαλύτερη ύφεση.
Από την άλλη, οι περικοπές θεωρούνται απαραίτητες προκειμένου να καμφθούν οι ανησυχίες των επενδυτών (το επιτόκιο των 10ετών ομολόγων αυξήθηκε κατά περίπου 30 μονάδες βάσης τον Μάρτιο).
ΔΙΑΔΗΛΩΣΕΙΣ
Επεισόδια και συλλήψεις
Οντας αντιμέτωποι με «πληγές» όπως το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στην ευρωζώνη (23%) καθώς και με μια πρωτοφανή επίθεση σε μισθούς και εργασιακά δικαιώματα, οι Ισπανοί πλέον έχουν αρχίσει να χάνουν την υπομονή τους με την κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι.
Για του λόγου το αληθές, αρκεί μια ματιά στη χθεσινή 24ωρη γενική απεργία (την πρώτη που πραγματοποιείται μετά τον Σεπτέμβριο του 2010), που παρέλυσε μεγάλο μέρος της χώρας.
Συνδικάτα
Επειτα από κάλεσμα των δύο μεγαλύτερων ισπανικών συνδικάτων, χιλιάδες πολίτες κατέβηκαν χθες στους δρόμους των μεγαλύτερων ισπανικών πόλεων διαμαρτυρόμενοι ενάντια στις εργασιακές μεταρρυθμίσεις που προωθεί η κυβέρνηση Ραχόι (μεταρρυθμίσεις που δίνουν το πράσινο φως για πιο εύκολες και φθηνές απολύσεις).
Μάλιστα, από τις χθεσινές διαδηλώσεις δεν έλειψαν τα επεισόδια, οι συλλήψεις και οι τραυματισμοί. Κι όλα αυτά ενώ, μόλις μερικές ημέρες πριν, το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα του Ραχόι πέτυχε μια «πύρρειο νίκη» (με έντονη γεύση ήττας) στις περιφερειακές εκλογές της Ανδαλουσίας.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ
Μπέτσκας Blog για την Καστοριά και οχι μόνο...: Πρόστιμο σε φούρνο επειδή μοίραζε δωρεάν πατάτες (...
Μπέτσκας Blog για την Καστοριά και οχι μόνο...: Πρόστιμο σε φούρνο επειδή μοίραζε δωρεάν πατάτες (...: Σύμφωνα με τον "Ελεύθερο Τύπο", το υπουργείο προχώρησε στην επιβολή προστίμου 5.000 ευρώ σε φούρνο που πριν 15 ημέρες πρόσφερε πατάτες. Όπ...
Μια μέρα με τον Κον-Μπεντίτ «Μα πώς πάντα ψηφίζατε έναν ανιψιό ή έναν γιο;»
Το «οδοιπορικό» στην Αθήνα και οι εκμυστηρεύσεις του φίλου που δεν διστάζει να πει την πικρή αλήθεια στους Ελληνες...
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΚΑΡΟΛΙΝΑ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τετάρτη 28 Μαρτίου 2012
Ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ έβαλε το γκρι κοστούμι του και ήρθε στην Ελλάδα με έναν σκοπό: να υπερασπιστεί την ευρωπαϊκή ιδέα. Και στην ατμόσφαιρα βρήκε χωρίς να το περιμένει κάτι ευρωπαϊκό. Περίμενε, όπως είπε στα «ΝΕΑ» γελώντας, να δει μια ημέρα ηλιόλουστη, αλλά το πρωί ήταν μουντή «και πιο κρύα από ό,τι στις Βρυξέλλες. Γίνατε Ευρώπη», είπε με ελαφρύ σαρκασμό. Ο καιρός όμως ήταν η πρόφαση. Η αγωνία του ήταν άλλη. Ηθελε, είπε, να δει «πόσο σοβαρά θέλουν οι έλληνες πολίτες και οι πολιτικοί να αλλάξουν την πολιτική κουλτούρα των πελατειακών σχέσεων».
Ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων είναι φίλος της Ελλάδας, αλλά δεν της χαρίζεται. «Μπορούμε να συζητάμε για χρόνια με τον ελληνικό φιλοσοφικό τρόπο ποιος φταίει για την κρίση. Για μένα φταίνε και η Ελλάδα και η Ευρώπη, αλλά πλέον καλό είναι να συνεργαστούμε. Είναι εύκολο, αρκεί να μη φορτώνει η μία στην άλλη την αποτυχία». Ο άλλοτε Κόκκινος Ντάνι είναι κατηγορηματικός. Δεν μασάει τα λόγια του. Μας ξέρει απ' την καλή και απ' την ανάποδη. Και δεν έχει κανέναν ενδοιασμό να μας κριτικάρει, αλλά και να μας εμψυχώσει. Ξέρει την κάπως... χαλαρή σχέση μας με την Εφορία και ταυτόχρονα αναγνωρίζει το ελληνικό δαιμόνιο. Ομολογεί ότι τον έχει γοητεύσει ο ελληνικός τρόπος ζωής, μια και ο ίδιος, όπως λέει, στα νιάτα του υπήρξε «ελευθεριάζων». Ωστόσο τώρα πια που ωρίμασε θεωρεί ότι ο ατομικισμός δεν πρέπει να υπερτερεί του κοινού καλού. Αναγνωρίζει ως μεγαλύτερο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας το ότι δεν έχει αναπτύξει όσο η Δύση την έννοια του συλλογικού καλού.
Περπατώντας χαμογελαστός μπροστά από την ελληνική Βουλή θα πει ότι είναι αισιόδοξος πως η Ελλάδα θα ξεπεράσει την κρίση, αρκεί να μάθει να συζητεί με την Ευρώπη. «Να ακούν η μία την άλλη. Αυτός είναι ο χρυσός κανόνας της πολιτικής». Και θα συμπληρώσει τονίζοντας ότι «κάθε λαός έχει έναν χρυσό θησαυρό: τη φαντασία του».
Η ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ. Οσο για την οργή και την αγανάκτηση των Ελλήνων; «Δεν είναι μόνο οι Ελληνες. Ολοι οι άνθρωποι δυσκολεύονται να παραδεχθούν τα λάθη που έχουν κάνει». Παρ' όλα αυτά θεωρεί ότι οι ελληνικές εκλογές «μάλλον έρχονται νωρίς - δεν έχει καν αλλάξει το πολιτικό τοπίο». Γνωρίζει και αναλύει σε βάθος ακόμη και τον «ένδοξο» (glorious) Ανδρέα Παπανδρέου και το πώς άλλαξε την κοινωνική δομή δημιουργώντας τη μεσαία τάξη και «φτιάχνοντας αυτό το παράξενο: ένα κόμμα που ήλεγχε το κράτος. Και με ειλικρινή απορία διερωτάται: «Πώς έπειτα από εκλογές πάντα σας κυβερνούσε ένας ανιψιός ή ένας γιος;».
Ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ και η Γερμανίδα Ρεμπέκα Χαρμς, συμπρόεδροι της ομάδας των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, βρέθηκαν χθες για μία - ομολογουμένως γεμάτη - ημέρα στην Αθήνα. Καλεσμένοι του Πράσινου ευρωβουλευτή Νίκου Χρυσόγελου και των ελλήνων Οικολόγων Πράσινων, έφτασαν τα μεσάνυχτα της Δευτέρας και σήμερα τα ξημερώματα επρόκειτο να πετάξουν ξανά για Βρυξέλλες. Η επίσκεψη έγινε για να στηρίξουν τον προεκλογικό αγώνα του αδελφού ελληνικού κόμματος, αλλά το πρόγραμμα ήταν φουλ και είχε απ' όλα. Μετά την πρωινή συνέντευξη Τύπου περπάτησαν από το Σύνταγμα έως το κεντρικό κτίριο της Τραπέζης της Ελλάδος για να συναντηθούν με τον διευθυντή της Γιώργο Προβόπουλο.
Εμειναν περισσότερο από μία ώρα στο Μαξίμου όπου συναντήθηκαν με τον Λουκά Παπαδήμο. Είδαν τον υπουργό Εξωτερικών Σταύρο Δήμα. Ακουσαν υπομονετικά τα παράπονα και τις προτάσεις φορέων, όπως της ΓΣΕΕ διά στόματος του επιστημονικού διευθυντή του Ινστιτούτου της Σάββα Ρομπόλη - γνωρίζει τον Ντάνι από τη Σορβόνη -, της Εθνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου, της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων, της Ενωσης Φοροτεχνικών, της Πανελλήνιας Ενωσης Νέων Αγροτών και αρκετών άλλων, που έδωσαν το «παρών» γύρω από το τεράστιο ξύλινο τραπέζι στο ψηλοτάβανο νεοκλασικό της οδού Αμαλίας όπου στεγάζονται τα γραφεία του Ευρωκοινοβουλίου.
«ΠΟΥ ΕΙΜΑΣΤΕ;». Η Ρεμπέκα και ο Ντάνι καθώς περπατούν στους αθηναϊκούς δρόμους, από τη μια συνάντηση στην άλλη, προσπαθούν να εντοπίσουν τα σημάδια της κρίσης. «Εδώ είμαστε στο καλό κομμάτι της πόλης; Μου έχουν πει ότι υπάρχουν εκατοντάδες ξενοίκιαστα μαγαζιά...» θα ρωτήσει η Χαρμς στην οδό Ομήρου, ενώ σε κάθε ευκαιρία τραβά φωτογραφίες με το κινητό της. Σε όλες τις συναντήσεις του, ο Κον-Μπεντίτ δηλώνει αισιόδοξος τονίζοντας ότι, παρά τα όσα έχουν γίνει, «η ελληνική κοινωνία καταλαβαίνει πια πως η πλειονότητα των Ευρωπαίων θέλει να βοηθήσει και οι Ευρωπαίοι κατανοούν πλέον πως η Ελλάδα δεν θέλει λεφτά αλλά να αλλάξει το κράτος, την οικονομία και τη φορολογία της». Ο πολιτικός που μιλάει πότε αγγλικά, πότε γαλλικά ή γερμανικά με απίστευτη ευκολία παραμένει αθεράπευτα ευρωπαϊστής. «Οι ακραίοι όλων των αποχρώσεων, που λένε "όχι" σε όλα, δεν έχουν δει την Ιστορία. Αν λες "όχι" σε όλα, δεν βγαίνεις πουθενά».
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΚΑΡΟΛΙΝΑ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τετάρτη 28 Μαρτίου 2012
Ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ έβαλε το γκρι κοστούμι του και ήρθε στην Ελλάδα με έναν σκοπό: να υπερασπιστεί την ευρωπαϊκή ιδέα. Και στην ατμόσφαιρα βρήκε χωρίς να το περιμένει κάτι ευρωπαϊκό. Περίμενε, όπως είπε στα «ΝΕΑ» γελώντας, να δει μια ημέρα ηλιόλουστη, αλλά το πρωί ήταν μουντή «και πιο κρύα από ό,τι στις Βρυξέλλες. Γίνατε Ευρώπη», είπε με ελαφρύ σαρκασμό. Ο καιρός όμως ήταν η πρόφαση. Η αγωνία του ήταν άλλη. Ηθελε, είπε, να δει «πόσο σοβαρά θέλουν οι έλληνες πολίτες και οι πολιτικοί να αλλάξουν την πολιτική κουλτούρα των πελατειακών σχέσεων».
Ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων είναι φίλος της Ελλάδας, αλλά δεν της χαρίζεται. «Μπορούμε να συζητάμε για χρόνια με τον ελληνικό φιλοσοφικό τρόπο ποιος φταίει για την κρίση. Για μένα φταίνε και η Ελλάδα και η Ευρώπη, αλλά πλέον καλό είναι να συνεργαστούμε. Είναι εύκολο, αρκεί να μη φορτώνει η μία στην άλλη την αποτυχία». Ο άλλοτε Κόκκινος Ντάνι είναι κατηγορηματικός. Δεν μασάει τα λόγια του. Μας ξέρει απ' την καλή και απ' την ανάποδη. Και δεν έχει κανέναν ενδοιασμό να μας κριτικάρει, αλλά και να μας εμψυχώσει. Ξέρει την κάπως... χαλαρή σχέση μας με την Εφορία και ταυτόχρονα αναγνωρίζει το ελληνικό δαιμόνιο. Ομολογεί ότι τον έχει γοητεύσει ο ελληνικός τρόπος ζωής, μια και ο ίδιος, όπως λέει, στα νιάτα του υπήρξε «ελευθεριάζων». Ωστόσο τώρα πια που ωρίμασε θεωρεί ότι ο ατομικισμός δεν πρέπει να υπερτερεί του κοινού καλού. Αναγνωρίζει ως μεγαλύτερο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας το ότι δεν έχει αναπτύξει όσο η Δύση την έννοια του συλλογικού καλού.
Περπατώντας χαμογελαστός μπροστά από την ελληνική Βουλή θα πει ότι είναι αισιόδοξος πως η Ελλάδα θα ξεπεράσει την κρίση, αρκεί να μάθει να συζητεί με την Ευρώπη. «Να ακούν η μία την άλλη. Αυτός είναι ο χρυσός κανόνας της πολιτικής». Και θα συμπληρώσει τονίζοντας ότι «κάθε λαός έχει έναν χρυσό θησαυρό: τη φαντασία του».
Η ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ. Οσο για την οργή και την αγανάκτηση των Ελλήνων; «Δεν είναι μόνο οι Ελληνες. Ολοι οι άνθρωποι δυσκολεύονται να παραδεχθούν τα λάθη που έχουν κάνει». Παρ' όλα αυτά θεωρεί ότι οι ελληνικές εκλογές «μάλλον έρχονται νωρίς - δεν έχει καν αλλάξει το πολιτικό τοπίο». Γνωρίζει και αναλύει σε βάθος ακόμη και τον «ένδοξο» (glorious) Ανδρέα Παπανδρέου και το πώς άλλαξε την κοινωνική δομή δημιουργώντας τη μεσαία τάξη και «φτιάχνοντας αυτό το παράξενο: ένα κόμμα που ήλεγχε το κράτος. Και με ειλικρινή απορία διερωτάται: «Πώς έπειτα από εκλογές πάντα σας κυβερνούσε ένας ανιψιός ή ένας γιος;».
Ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ και η Γερμανίδα Ρεμπέκα Χαρμς, συμπρόεδροι της ομάδας των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, βρέθηκαν χθες για μία - ομολογουμένως γεμάτη - ημέρα στην Αθήνα. Καλεσμένοι του Πράσινου ευρωβουλευτή Νίκου Χρυσόγελου και των ελλήνων Οικολόγων Πράσινων, έφτασαν τα μεσάνυχτα της Δευτέρας και σήμερα τα ξημερώματα επρόκειτο να πετάξουν ξανά για Βρυξέλλες. Η επίσκεψη έγινε για να στηρίξουν τον προεκλογικό αγώνα του αδελφού ελληνικού κόμματος, αλλά το πρόγραμμα ήταν φουλ και είχε απ' όλα. Μετά την πρωινή συνέντευξη Τύπου περπάτησαν από το Σύνταγμα έως το κεντρικό κτίριο της Τραπέζης της Ελλάδος για να συναντηθούν με τον διευθυντή της Γιώργο Προβόπουλο.
Εμειναν περισσότερο από μία ώρα στο Μαξίμου όπου συναντήθηκαν με τον Λουκά Παπαδήμο. Είδαν τον υπουργό Εξωτερικών Σταύρο Δήμα. Ακουσαν υπομονετικά τα παράπονα και τις προτάσεις φορέων, όπως της ΓΣΕΕ διά στόματος του επιστημονικού διευθυντή του Ινστιτούτου της Σάββα Ρομπόλη - γνωρίζει τον Ντάνι από τη Σορβόνη -, της Εθνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου, της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων, της Ενωσης Φοροτεχνικών, της Πανελλήνιας Ενωσης Νέων Αγροτών και αρκετών άλλων, που έδωσαν το «παρών» γύρω από το τεράστιο ξύλινο τραπέζι στο ψηλοτάβανο νεοκλασικό της οδού Αμαλίας όπου στεγάζονται τα γραφεία του Ευρωκοινοβουλίου.
«ΠΟΥ ΕΙΜΑΣΤΕ;». Η Ρεμπέκα και ο Ντάνι καθώς περπατούν στους αθηναϊκούς δρόμους, από τη μια συνάντηση στην άλλη, προσπαθούν να εντοπίσουν τα σημάδια της κρίσης. «Εδώ είμαστε στο καλό κομμάτι της πόλης; Μου έχουν πει ότι υπάρχουν εκατοντάδες ξενοίκιαστα μαγαζιά...» θα ρωτήσει η Χαρμς στην οδό Ομήρου, ενώ σε κάθε ευκαιρία τραβά φωτογραφίες με το κινητό της. Σε όλες τις συναντήσεις του, ο Κον-Μπεντίτ δηλώνει αισιόδοξος τονίζοντας ότι, παρά τα όσα έχουν γίνει, «η ελληνική κοινωνία καταλαβαίνει πια πως η πλειονότητα των Ευρωπαίων θέλει να βοηθήσει και οι Ευρωπαίοι κατανοούν πλέον πως η Ελλάδα δεν θέλει λεφτά αλλά να αλλάξει το κράτος, την οικονομία και τη φορολογία της». Ο πολιτικός που μιλάει πότε αγγλικά, πότε γαλλικά ή γερμανικά με απίστευτη ευκολία παραμένει αθεράπευτα ευρωπαϊστής. «Οι ακραίοι όλων των αποχρώσεων, που λένε "όχι" σε όλα, δεν έχουν δει την Ιστορία. Αν λες "όχι" σε όλα, δεν βγαίνεις πουθενά».
η αριστερή στρουθοκάμηλος: Στέφανος Ηλιού: Η αύρα των αρχών της ελεύθερης δια...
η αριστερή στρουθοκάμηλος: Στέφανος Ηλιού: Η αύρα των αρχών της ελεύθερης δια...: Συνεχίζονται οι αποχωρήσεις ιδρυτικών στελεχών στην ΔΗΜΑΡ... ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΙΩΑΝ. ΗΛΙΟΥ από μέλος της «ΔΗΜΑΡ» Από το ...
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ : Ποιες δαπάνες εκπίπτουν μετά την περικοπή των φοροαπαλλαγών.
Αρχική | Φορολογικά | Φορολογική Ενημέρωση | ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ : Ποιες δαπάνες εκπίπτουν μετά την περικοπή των φοροαπαλλαγών.
Μοιραστείτε το
11
29 Μαρτίου 2012
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΤΣΑΜΠΑ
www.tsamba.gr
Στο μέτωπο των φοροαπαλλαγών, οι εκπτώσεις είναι πλέον μόνο από τον φόρο και όχι από το εισόδημα. Σε σχέση με πέρυσι περιορίζονται στο μισό και αντί για 20% εκπίπτει από τον φόρο το 10% ενώ καταργήθηκε η έκπτωση φόρου για τα δικηγορικά έξοδα. Οι αποδείξεις από τους δικηγόρους μετράνε στις αποδείξεις που απαιτούνται για το αφορολόγητο όριο. Η περικοπή των φοροαπαλλαγών σε συνδυασμό με το μειωμένο αφορολόγητο όριο και τη νέα φορολογική κλίμακα αυξάνεται ακόμη περισσότερο τη φορολογική επιβάρυνση για όλους τους φορολογούμενους.
Οι δαπάνες που αναγνωρίζει πλέον η εφορία είναι οι εξής:
Έξοδα ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης: Αφαιρείται από το φόρο το 10% των δαπανών με το ποσό της μείωσης να μην μπορεί να υπερβεί τις 3.000 ευρώ.
Ως έξοδα ιατρικής περίθαλψης θεωρούνται:
- Οι αμοιβές που καταβάλλονται σε ιατρούς, όλων των ειδικοτήτων για ιατρικές επισκέψεις και εξετάσεις, καθώς και οι αμοιβές που καταβάλλονται σε οδοντιάτρους, για οδοντοθεραπεία, οδοντοπροσθετική και γναθοχειρουργική.
- Η δαπάνη για φυσιοθεραπεία και λουτροθεραπεία, καθώς και για λογοθεραπεία και για επισκέψεις σε ψυχολόγο, για την αποκατάσταση της υγείας ύστερα από σχετική γνωμάτευση του θεράποντος ιατρού. Ειδικά, για την αναγνώριση της δαπάνης που καταβάλλεται σε ψυχολόγο και λογοθεραπευτή, εκτός από τη γνωμάτευση του γιατρού απαιτείται και βεβαίωση του γιατρού ότι έλαβε υπόψη του τα πορίσματα του ψυχολόγου ή του λογοθεραπευτή για την παροχή των τελικών υπηρεσιών του.
- Τα έξοδα νοσηλείας που καταβάλλονται σε νοσηλευτικά ιδρύματα ή ιδιωτικές κλινικές, στα οποία περιλαμβάνονται και τα έξοδα για φαρμακευτική περίθαλψη μέσα σε αυτά, καθώς και οι δαπάνες που καταβάλλονται για διαρκή κάλυψη ιατρικών αναγκών.
- Οι δαπάνες σε νοσοκόμο, η δαπάνη για την αντικατάσταση μελών του σώματος με τεχνητά μέλη κ.λπ., η δαπάνη για νοσοκομειακή περίθαλψη των τέκνων που πάσχουν από ανίατο νόσημα και το 50% της δαπάνης που καταβάλλεται σε επιχειρήσεις περίθαλψης ηλικιωμένων.
- Τα έξοδα ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης που καταβάλατε για τα τέκνα σας που δεν συγκατοικούν μαζί σας, αλλά με τον άλλο γονέα τους, τον οποίο και βαρύνουν, λόγω του ότι βρίσκεστε σε διάζευξη με αυτό.
Τα δικαιολογητικά
Για να αναγνωριστεί η δαπάνη για ιατρικά έξοδα οι φορολογούμενοι θα πρέπει να συνυποβάλλουν:
- Για ιατρικές επισκέψεις και εξετάσεις, διπλότυπη απόδειξη του ιατρού.
- Για νοσήλια σε ιδιωτικές κλινικές, διπλότυπη απόδειξη της κλινικής από την οποία να προκύπτει το ποσό της δαπάνης νοσηλείας, καθώς και βεβαίωση του διευθυντή της κλινικής για το χρόνο νοσηλείας και το ποσό των εξόδων αναλυτικά κατ' είδος εξόδου.
- Για νοσήλια σε κρατικά κτλ. νοσηλευτικά ιδρύματα, διπλότυπη απόδειξη είσπραξης του νοσηλευτικού ιδρύματος, από την οποία να προκύπτει το ποσό της δαπάνης νοσηλείας, καθώς και βεβαίωση του διευθυντή του νοσηλευτικού ιδρύματος για το χρόνο νοσηλείας και το ποσό των εξόδων αναλυτικά κατ' είδος εξόδου. Δεν είναι απαραίτητη η υποβολή των πιο πάνω βεβαιώσεων, αν τα στοιχεία αυτών αναγράφονται στις διπλότυπες αποδείξεις εισπράξεων.
- Για την απόδειξη της δαπάνης για απασχόληση νοσοκόμου απαιτείται βεβαίωση θεράποντος ιατρού για τη νόσο από την οποία πάσχει ο ασθενής, τη διάρκειά της και την ανάγκη απασχόλησης νοσοκόμου και απόδειξη είσπραξης της αμοιβής από το πρόσωπο που πρόσφερε υπηρεσίες ως νοσοκόμος, στην οποία πρέπει να αναφέρεται το ονοματεπώνυμο και το όνομα του πατέρα του, ο αριθμός φορολογικού μητρώου ή ταυτότητας, η διεύθυνση κατοικίας του και η χρονική διάρκεια παροχής των υπηρεσιών του, νόμιμα υπογραμμένη. Στην αμοιβή δεν περιλαμβάνονται οι εργοδοτικές εισφορές στο ΙΚΑ.
- Για την απόδειξη της δαπάνης για περίθαλψη ηλικιωμένων και προσώπων με κινητική αναπηρία σε επιχειρήσεις που εδρεύουν στην Ελλάδα, απαιτείται διπλότυπη απόδειξη παροχής υπηρεσιών και βεβαίωση του διευθυντή ή του νόμιμου εκπροσώπου της επιχείρησης για το χρόνο περίθαλψης και για το ποσό της δαπάνης αναλυτικά. ΠΡΟΣΟΧΗ: Στους κωδικούς 051-052 του εντύπου Ε1 θα γράψετε το 50% της δαπάνης που καταβάλατε σε επιχειρήσεις περίθαλψης ηλικιωμένων.
- Για την απόδειξη δαπάνης για αγορά και τοποθέτηση οργάνων στο σώμα του ασθενή και αντικατάσταση μελών του σώματος με τεχνητά, αν η δαπάνη αυτή αποτελεί μέρος των εξόδων νοσοκομειακής περίθαλψης, απαιτούνται τα δικαιολογητικά που αναφέρθηκαν για την περίπτωση αυτή. Αν η προμήθεια των οργάνων γίνεται από το ελεύθερο εμπόριο, απαιτείται απόδειξη λιανικής πώλησης στην οποία πρέπει να αναγράφεται και το ονοματεπώνυμο του αγοραστή και το είδος του πωλούμενου πράγματος.
- Ειδικά σε περίπτωση αγοράς γυαλιών οράσεως ή φακών επαφής ή ακουστικών βαρυκοΐας, απαιτείται και βεβαίωση γιατρού.
- Για την απόδειξη της δαπάνης για περίθαλψη ανάπηρων ή πασχόντων από ανίατο νόσημα τέκνων, απαιτείται διπλότυπη απόδειξη είσπραξης και βεβαίωση του διευθυντή της σχολής ή του θεραπευτηρίου για τον ακριβή χρόνο φοίτησης ή περίθαλψης, για το ποσό της δαπάνης αναλυτικά, καθώς και για την πάθηση του τέκνου (ονομασία ανίατου νοσήματος) ή την κατάσταση στην οποία βρίσκεται αυτό (τυφλό, κωφάλαλο κτλ.). Αν τα σχετικά δικαιολογητικά έχουν εκδοθεί από αλλοδαπό φορέα (σχολείο ή θεραπευτήριο), πρέπει να έχουν περιεχόμενο σύμφωνα με τα παραπάνω.
- Για τα έξοδα ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης που καταβάλλονται στην αλλοδαπή απαιτούνται οι σχετικές βεβαιώσεις των αλλοδαπών ιατρών ή νοσοκομείων.
Ασφαλιστικές εισφορές: Ποσοστό 10% της δαπάνης αφαιρείται από το φόρο. Η δαπάνη αφορά το ποσό των υποχρεωτικών από το νόμο εισφορών που καταβλήθηκαν μέσα στο 2011 σε ασφαλιστικά ταμεία (Ο.Α.Ε.Ε. κτλ.), καθώς και το ποσό των εισφορών που καταβλήθηκαν στις περιπτώσεις προαιρετικής ασφάλισης σε ταμεία που έχουν συσταθεί με νόμο. Δεν γράφονται οι εισφορές που παρακράτησαν οι εργοδότες από τους μισθωτούς και έχουν αφαιρεθεί από τις αποδοχές τους.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι ασφαλιστικές εισφορές των εμπόρων ή ελεύθερων επαγγελματιών δεν περιλαμβάνονται στις επαγγελματικές τους δαπάνες. Για την απόδειξη της δαπάνης αυτής πρέπει να συνυποβληθεί βεβαίωση ή απόδειξη του οικείου ασφαλιστικού ταμείου.
Δωρεές ιατρικών μηχανημάτων και ασθενοφόρων αυτοκινήτων. Αφαιρείται από το φόρο το 10% της δωρεάς που γίνεται στα κρατικά και δημοτικά νοσηλευτικά ιδρύματα και τα νοσοκομεία που αποτελούν Ν.Π.Ι.Δ. και επιχορηγούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Για την απόδειξη της δωρεάς των ιατρικών μηχανημάτων και των ασθενοφόρων αυτοκινήτων απαιτείται η υποβολή α) βεβαίωσης του δωρεοδόχου ότι έγινε αποδεκτή η δωρεά και β) αντίγραφου του πρωτοκόλλου παράδοσης παραλαβής. Το 10% του ποσού της αξίας των δωρεών αυτών θα αφαιρεθεί από το φόρο σας.
Ενοίκιο για κύρια κατοικία και για τέκνα που σπουδάζουν: Έκπτωση φόρου 10% του ενοικίου με το ποσό της κάθε δαπάνης να μην μπορεί να υπερβεί τα 1.000 ευρώ. Δηλαδή ανώτερη έκπτωση φόρου έως 100 ευρώ.
Η ίδια έκπτωση φόρου ισχύει για το ενοίκιο που καταβάλλει ετησίως ο φορολογούμενος για τα παιδιά που σπουδάζουν άλλη πόλη.
Σημειώστε ότι: Δεν δικαιούνται την έκπτωση αυτή όσοι:
- παίρνουν στεγαστικό επίδομα.
- όταν οι ίδιοι ή οι σύζυγοί τους ή τα τέκνα που τους βαρύνουν έχουν πλήρη κυριότητα ή κατοχή, εξ ολοκλήρου, σε οικία με επιφάνεια τουλάχιστον ίση με εκείνη της μισθωμένης κύριας κατοικίας, η οποία βρίσκεται στον ίδιο νομό με τη μισθωμένη.
Η έκπτωση λόγω καταβολής μισθωμάτων αναγνωρίζεται, μόνο όταν ο φορολογούμενος αναγράψει στις οικείες ενδείξεις της ετήσιας δήλωσης φόρου εισοδήματος τον αριθμό φορολογικού μητρώου του εκμισθωτή. Αν πρόκειται για εκμισθωτές που δεν κατοικούν ούτε διαμένουν στην Ελλάδα, μπορεί να αναγράφεται ο αριθμός φορολογικού μητρώου του πληρεξούσιου ή νόμιμου εκπροσώπου τους. Για τους ανήλικους εκμισθωτές που δεν έχουν αριθμό φορολογικού μητρώου, αναγράφεται το αντίστοιχο στοιχείο του προσώπου που έχει την επιμέλεια του ανηλίκου.
Σε περίπτωση που καταβάλατε μέσα στο 2011 ενοίκιο κύριας κατοικίας σε περισσότερους εκμισθωτές-συνιδιοκτήτες του ακινήτου, εφόσον αυτοί είναι μέχρι τρεις, στην κάθε σειρά θα γράψετε τα στοιχεία του καθενός και το ποσό ενοικίου που του αναλογεί.
Το ποσό της κάθε δαπάνης υπολογίζεται αθροιστικά και για τους δύο συζύγους και μειώνει το φόρο, μόνο εφόσον έχει περιληφθεί στην αρχική δήλωση (εμπρόθεσμη ή εκπρόθεσμη) και μερίζεται μεταξύ των συζύγων ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος του καθενός που φορολογείται με τις γενικές διατάξεις, όπως αυτό δηλώθηκε με την αρχική δήλωση ή συμπληρωματική μέχρι τη λήξη της προθεσμίας.
Για τον υπολογισμό των ποσών απαιτείται απόδειξη της καταβολής του ενοικίου ως εξής:
- Υποβολή αποδείξεων για το συνολικό ποσό του ενοικίου ή σε περίπτωση απώλειας μιας ή περισσοτέρων, των υπολοίπων, εφόσον από αυτές σχηματίζεται πλήρης πεποίθηση για την καταβολή του συνολικού ποσού του ενοικίου.
- Αντί των παραπάνω οικείων αποδείξεων, υποβολή υπεύθυνης δήλωσης του ν. 1599/1986 από την οποία να προκύπτει το ποσό του ενοικίου που καταβλήθηκε, το μηνιαίο ποσό, τους μήνες που αφορά, ως και τα στοιχεία των δικαιούχων. Όμοια υπεύθυνη δήλωση υποβάλλεται και σε περίπτωση που συνυποβάλλονται με την οικεία δήλωση, απλά φωτοαντίγραφα των αποδείξεων.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Σε περίπτωση που ο εκμισθωτής είναι η σύζυγος, θα γραφτεί ο Α.Φ.Μ. της συζύγου. Αν μέσα στο 2011 καταβάλατε ενοίκιο κύριας κατοικίας ή ενοίκιο παιδιών που σπουδάζουν, όμως δεν δικαιούστε την έκπτωση, το ποσό της δαπάνης θα πρέπει να αναγραφεί στους κωδικούς 419-420 του πίνακα 6 του εντύπου Ε1. Σημειώστε ότι η ενοικίαση κατοικίας παιδιών που σπουδάζουν αποτελεί και αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης και συνεπώς η κατοικία αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνεται στον πίνακα 5 του εντύπου (τον πίνακα των τεκμηρίων).
Δίδακτρα για ιδιαίτερα μαθήματα ή για φροντιστήρια. Έκπτωση φόρου 10% με το ποσό της κάθε δαπάνης να μην μπορεί να υπερβεί τα 1.000 ευρώ. Δηλαδή ανώτερη έκπτωση φόρου 100 ευρώ.
Η έκπτωση αφορά τα έξοδα που κάνει ο φορολογούμενος για κάθε παιδί που το βαρύνει ή για τον ίδιο για παράδοση κατ' οίκον ιδιαίτερων μαθημάτων ή για φροντιστήρια οποιασδήποτε αναγνωρισμένης εκπαιδευτικής βαθμίδας ή ξένων γλωσσών. Επίσης περιλαμβάνεται και η δαπάνη για παράδοση μαθημάτων κ.λπ. που καταβάλλεται ετησίως από γονείς που βρίσκονται σε διάζευξη, για κάθε παιδί στην περίπτωση που δεν συνοικούν μαζί του.
Το ποσό της κάθε δαπάνης υπολογίζεται αθροιστικά και για τους δύο συζύγους, μειώνει το φόρο, μόνο εφόσον έχει περιληφθεί στην αρχική δήλωση (εμπρόθεσμη ή εκπρόθεσμη) και μερίζεται μεταξύ των συζύγων ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος του καθενός που φορολογείται με τις γενικές διατάξεις, όπως αυτό δηλώθηκε με την αρχική δήλωση ή συμπληρωματική μέχρι τη λήξη της προθεσμίας.
Τόκοι στεγαστικών δανείων για απόκτηση πρώτης κατοικίας. Έκπτωση από το φόρο 10% της δαπάνης ανεξάρτητα από το χρόνο σύναψης του στεγαστικού δανείου και του χρόνου χορήγησης της προκαταβολής. Το ποσοστό της μείωσης υπολογίζεται στους τόκους που αντιστοιχούν στο τμήμα του δανείου ως 200.000 ευρώ και εφαρμόζεται για τόκους που καταβάλλονται από την 1η Ιανουαρίου 2011 και μετά. Η έκπτωση αφορά στεγαστικά δάνεια για απόκτηση πρώτης κατοικίας που χορηγούνται στον φορολογούμενο με υποθήκη ή προσημείωση από τράπεζες, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, τα Ταχυδρομικά Ταμιευτήρια και λοιπούς πιστωτικούς οργανισμούς, εφόσον οφείλονται από αυτόν και η υποθήκη ή προσημείωση έχει εγγραφεί σε ακίνητό του ή του άλλο συζύγου ή των τέκνων που τους βαρύνουν.
Σε περίπτωση σύναψης νέου δανείου από ένα από τα ανωτέρω νομικά πρόσωπα, ανεξάρτητα αν είναι το ίδιο με αυτό που χορήγησε το αρχικό δάνειο ή όχι, με σκοπό την εξόφληση από τον υπόχρεο του παλαιού δανείου, οι δεδουλευμένοι τόκοι του νέου δανείου που αντιστοιχούν στο τμήμα αυτού που διατέθηκε για την εξόφληση του ανεξόφλητου υπολοίπου του παλαιού στεγαστικού δανείου, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις που αναφέρονται στο προηγούμενο εδάφιο, αναγνωρίζονται για μείωση του φόρου για το χρονικό διάστημα που υπολείπεται από τη χορήγηση του νέου δανείου μέχρι τη λήξη του παλαιού δανείoυ.
Για τα δάνεια αυτά δε θεωρείται ότι αποκτιέται πρώτη κατοικία, εάν ο υπόχρεος, ο άλλος σύζυγος και τα τέκνα που τους βαρύνουν, έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή ισόβιας επικαρπίας ή οίκησης, εξολοκλήρου ή επί ιδανικού μεριδίου, σε οικία ή οικίες, εφόσον το άθροισμα της συνολικής επιφάνειας που τους αντιστοιχεί υπερβαίνει τα 70 τ.μ. Η επιφάνεια αυτή προσαυξάνεται κατά 20 τ.μ. για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά 25 τ.μ. για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα που βαρύνουν τον υπόχρεο ή τον άλλο σύζυγο.
Εάν η επιφάνεια της πρώτης κατοικίας που αποκτήθηκε με το στεγαστικό δάνειο υπερβαίνει τα 120 τ.μ. το ποσό της δαπάνης επί της οποίας υπολογίζεται η μείωση φόρου κατά ποσοστό 10% περιορίζεται στο μέρος που αναλογεί επιμεριστικά στη μέχρι των 120 τ.μ. επιφάνεια της κατοικίας. Επίσης, το ποσοστό της μείωσης του φόρου για τα δάνεια υπολογίζεται στους τόκους που αντιστοιχούν στο τμήμα του δανείου ή του συνόλου των δανείων και των δύο συζύγων ως 200.000 ευρώ ανεξάρτητα από την ημερομηνία σύναψής τους.
Δικαιολογητικά
Για την αναγνώριση της έκπτωσης των τόκων απαιτείται η υποβολή σχετικής βεβαίωσης της τράπεζας ή του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων ή του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου ή άλλου πιστωτικού οργανισμού ή του Ταμείου Αλληλοβοήθειας ή της ασφαλιστικής επιχείρησης, από την οποία να προκύπτουν όλα τα πιο πάνω στοιχεία, καθώς και ότι το δάνειο διατέθηκε για αγορά πρώτης κατοικίας ή για αναστήλωση, επισκευή, συντήρηση ή εξωραϊσμό διατηρητέων κτισμάτων. Στην περίπτωση μάλιστα που οι τόκοι δανείων αφορούν διατηρητέα κτίσματα ή κτίσματα που βρίσκονται σε περιοχές χαρακτηριζόμενες ως παραδοσιακά τμήματα πόλεων ή ως παραδοσιακοί οικισμοί, απαιτείται και επικυρωμένο αντίγραφο της οικείας απόφασης για χαρακτηρισμό των κτισμάτων ως διατηρητέων ή σημείωσης για την κανονιστική πράξη με την οποία χαρακτηρίστηκε η περιοχή που βρίσκονται τα κτίσματα, ως παραδοσιακό τμήμα πόλεως ή ως παραδοσιακός οικισμός.
Ασφάλιστρα ζωής ζωής ή θανάτου. Το ποσό της δαπάνης επί του οποίου υπολογίζεται η μείωση δεν μπορεί να υπερβεί τα 1.200 ευρώ για άγαμο και τα 2.400 ευρώ για οικογένεια. Δηλαδή η ανώτατη έκπτωση φόρου φθάνει τα 120 ευρώ για τον άγαμο και τα 240 ευρώ για την οικογένεια. Το ποσό αυτό υπολογίζεται αθροιστικά και για τους δύο συζύγους, μειώνει το φόρο κατά ποσοστό 10% μόνο εφόσον έχει περιληφθεί στην αρχική δήλωση (εμπρόθεσμη ή εκπρόθεσμη) και μερίζεται μεταξύ τους ανάλογα με το ύψος του δηλούμενου με την αρχική δήλωση (εμπρόθεσμη ή εκπρόθεσμη) εισοδήματός τους που φορολογείται με τις γενικές διατάξεις.
Επίσης η δαπάνη αφορά ασφάλιστρα προσωπικών ατυχημάτων, καθώς και των ασφαλίστρων για ασφαλιστήρια ασθένειας, για την ασφάλισή σας, της ή του συζύγου σας και των τέκνων που σας βαρύνουν, καθώς και των τέκνων σας που δε βαρύνουν εσάς λόγω μη συνοίκησης, αλλά τον άλλο γονέα, εφόσον στην τελευταία περίπτωση βρίσκεστε σε διάζευξη με το (τη) σύζυγό σας, συνάψατε εσείς τη σύμβαση ασφάλισης και καταβάλατε τη δαπάνη ασφαλίστρων.
Δωρεές προς το Δημόσιο. Το συνολικό ποσό των δωρεών και χορηγιών επί του οποίου υπολογίζεται η μείωση του φόρου δεν μπορεί να υπερβαίνει ποσοστό 10% του συνολικού εισοδήματος που φορολογείται. Η μείωση διενεργείται εφόσον τα ποσά των δωρεών και χορηγιών υπερβαίνουν συνολικά τα 100 ευρώ. Το 10% του ποσού των δωρεών αυτών θα αφαιρεθεί από το φόρο.
Αφορά δωρεές στο Δημόσιο, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το Εθνικό Ταμείο Κοινωνικής Συνοχής (Ε.Τ.Α.Κ.Σ.), τους Ιερούς Ναούς, στις Ιερές Μονές του Αγίου Όρους, το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, τα Πατριαρχεία Αλεξανδρείας και Ιεροσολύμων, την Ιερά Μονή Σινά, την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας, τα ημεδαπά Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, τα κρατικά και δημοτικά νοσηλευτικά ιδρύματα και τα νοσοκομεία που αποτελούν Ν.Π.Ι.Δ. και επιχορηγούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό, το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, σε κοινωφελή ιδρύματα, σε μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα σωματεία που παρέχουν υπηρεσίες εκπαίδευσης και χορηγούν υποτροφίες, σε ημεδαπά νομικά πρόσωπα δημόσιου δικαίου, σε ημεδαπά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που νόμιμα έχουν συσταθεί ή συνιστώνται και τα οποία επιδιώκουν κοινωφελείς σκοπούς, στους ερευνητικούς και τεχνολογικούς φορείς και τέλος στα ερευνητικά κέντρα που αποτελούν ημεδαπά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Οι δωρεές εκπίπτουν από το εισόδημα μόνο αν έχουν κατατεθεί σε ειδικό λογαριασμό που πρέπει να ανοιχθεί για το σκοπό αυτό σε τράπεζα που νόμιμα λειτουργεί στην Ελλάδα ή στη χώρα εγκατάστασης των πιο πάνω φορέων και οργανισμών. Ως χρόνος πραγματοποίησης της δωρεάς θεωρείται ο χρόνος κατάθεσης αυτών και όχι ο χρόνος είσπραξής τους από το δωρεοδόχο. Για την απόδειξη της δωρεάς των χρηματικών ποσών, απαιτείται η υποβολή διπλότυπης απόδειξης ή γραμματίου είσπραξης που εκδίδεται από το δωρεοδόχο, όπως επίσης και βεβαίωση από την οποία να προκύπτει η αποδοχή της δωρεάς και η καταχώρηση των ποσών αυτών στα επίσημα βιβλία του δωρεοδόχου. Στην περίπτωση που το ποσό της δωρεάς κατατίθεται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων ή σε τράπεζα, απαιτείται και το οικείο γραμμάτιο είσπραξης της τράπεζας ή του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων και αν αυτό έχει δοθεί στο δωρεοδόχο για την είσπραξη του ποσού που δωρήθηκε, υποβάλλεται αντίγραφο του γραμματίου, κυρωμένο από το φορέα έκδοσής του. Στην περίπτωση που φορολογείστε με βάση τα τεκμήρια δαπανών, το συνολικό ποσό των χρηματικών δωρεών και χορηγιών επί του οποίου υπολογίζεται η μείωση από το φόρο σας δεν μπορεί να υπερβεί ποσοστό 10% του εισοδήματος που προκύπτει από τη εφαρμογή των τεκμηρίων.
Δωρεά στο «Λογαριασμό αλληλεγγύης για την απόσβεση του Δημόσιου Χρέους» που τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδος. Το συνολικό ποσό των χορηγιών επί του οποίου υπολογίζεται η μείωση του φόρου δεν μπορεί να υπερβαίνει ποσοστό 10% του συνολικού εισοδήματος που φορολογείται σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις. Ποσοστό 20% της δαπάνης αυτής θα αφαιρεθεί από το φόρο σας. Για να αναγνωριστεί η δαπάνη αυτή απαιτείται το αποδεικτικό κατάθεσης του ποσού στην Τράπεζα της Ελλάδος ή σε οποιαδήποτε άλλη τράπεζα στο οποίο πρέπει να αναφέρεται ρητά ότι η κατάθεση έγινε για το «Λογαριασμό Αλληλεγγύης για την απόσβεση του Δημόσιου Χρέους».
Διατροφή από τον ένα σύζυγο στον άλλο σύζυγο. Αφορά διατροφή που επιδικάστηκε ή συμφωνήθηκε με συμβολαιογραφική πράξη. Έκπτωση φόρου 10% της δαπάνης με το ποσό της μείωσης του φόρου να μην μπορεί να υπερβεί τα 1.500 ευρώ.
Ενεργειακή αναβάθμιση ακινήτου. Εκπίπτει από το φόρο το 10% της δαπάνης. Το ποσό της δαπάνης επί της οποίας υπολογίζεται η μείωση δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό των 3.000 ευρώ κατά συνέπεια μέγιστη μείωση φόρου 300 ευρώ.
Αφορά δαπάνη που καταβλήθηκε το 2011 για επεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης ακινήτου που εντάσσονται σε έργα του επιχειρησιακού προγράμματος «Περιβάλλον - Αειφόρος Ανάπτυξη» στο πλαίσιο του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ), σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.3614/2007 ή και για επεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης ακινήτου που θα προκύψουν μετά από ενεργειακή επιθεώρηση, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.3661/2008 και τις κανονιστικές πράξεις που εκδίδονται κατ' εξουσιοδότηση του και αφορούν:
- Την αντικατάσταση του λέβητα πετρελαίου για την εγκατάσταση τηλεθέρμανσης ή για νέα εγκατάσταση τηλεθέρμανσης ή συστήματος που κάνει χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και για παρεμβάσεις στο υφιστάμενο σύστημα που αφορούν σε σύστημα αντιστάθμισης στον καυστήρα / λέβητα σε συνδυασμό με αυτονομία θέρμανσης και μόνωση σωληνώσεων.
- Την αλλαγή εγκατάστασης κεντρικού κλιματισμού χρήσης καυσίμου από πετρέλαιο σε φυσικό αέριο ή για νέα εγκατάσταση φυσικού αερίου.
- Την αγορά και εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών και για την εγκατάσταση κεντρικού κλιματισμού με χρήση ηλιακής ενέργειας.
- Την αγορά και εγκατάσταση αποκεντρωμένων συστημάτων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που βασίζονται σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (φωτοβολταΐκά, μικρές ανεμογεννήτριες) και συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και ψύξης - θέρμανσης με χρήση φυσικού αερίου ή ανανεώσιμων πηγών.
- Τη θερμομόνωση σε υφιστάμενα κτήρια με τοποθέτηση διπλών θερμομονωτικών υαλοπινάκων και θερμομονωτικών πλαισίων / κουφωμάτων (συμπεριλαμβάνονται εξωτερικά καλύμματα, παντζούρια και ρολά) και τοποθέτηση θερμομόνωσης στο κέλυφος ή/και στην οροφή (δώμα ή στέγη).
- Τη δαπάνη για τη διενέργεια ενεργειακής επιθεώρησης από αρμόδιο επιθεωρητή.
Μισθώματα στην περιοχή «Γεράνι». Ποσό ίσο με το διπλάσιο του μισθώματος που καταβάλλεται για ατομική επιχείριση τριτογενούς τομέα που είναι εγκατεστημένη στη συγκεκριμένη περιοχή εκπίπτει από το φόρο. Αφορά μισθώματα για ατομική επιχείρηση τριτογενούς τομέα που είναι εγκατεστημένη σε κτίριο της περιοχής «Γεράνι» (η οποία ορίζεται από τις οδούς Πειραιώς, Επικούρου, Ευρυπίδου, Αθηνάς του Ιστορικού Κέντρου της Αθήνας) και προβλέπεται στο π.δ. της 2/13.7.1994 (Δ' 704) ή της περιοχής «Μεταξουργείο» (το οποίο ορίζετα από τους οδικούς άξονες Κωνσταντινουπόλεως, Αχιλλέως, Αγίου Κωνσταντίνου, Πειραιώς και Ιερά Οδός) και προβλέπεται στο π.δ. 13.7/19.8.1998 (Δ' 616). Εξαιρούνται τα μισθώματα εστιατορίων, αναψυκτηρίων, κέντρων διασκέδασης, αναψυχής, χώρων συναθροίσεων κοινού και καταστημάτων παροχής προσωπικών υπηρεσιών που λειτουργούν σε κτίρια των περιοχών αυτών.
Κινηματογραφικές περιοχές. Αφαιρείται από το εισόδημα το 40% της επένδυσης
για την παραγωγή κινηματογραφικού έργου μεγάλου μήκους με προορισμό την προβολή σε κινηματογραφική αίθουσα από φορολογούμενους που δεν δραστηριοποιούνται επαγγελματικά στον οπτικοακουστικό τομέα ή δεν είναι μέτοχοι Α.Ε. ή Ε.Π.Ε. ή μέλος Ο.Ε., Ε.Ε. ή κοινοπραξίας που δραστηριοποιείται στον οπτικοακουστικό τομέα. Αν ο φορολογούμενος δραστηριοποιείστε επαγγελματικά στον οπτικοακουστικό τομέα ή είστε μέτοχος Α.Ε. ή Ε.Π.Ε. ή μέλος Ο.Ε.,Ε.Ε. ή κοινοπραξίας που δραστηριοποιείται στον οπτικοακουστικό τομέα στην περίπτωση αυτή το 20% της επένδυσης αυτής θα αφαιρεθεί από το εισόδημα.
Τόκοι δανείων για αναστήλωση, επισκευή, συντήρηση διατηρητέων κτισμάτων. Αφορά κτίσματα που βρίσκονται σε περιοχές χαρακτηριζόμενες ως παραδοσιακά τμήματα πόλεων κ.λπ.. Το ποσό του φόρου που προκύπτει με βάση την κλίμακα, μειώνεται κατά ποσοστό 10% του ποσού των δεδουλευμένων τόκων που καταβάλλονται από τον φορολογούμενο για δάνεια που χορηγούνται στον φορολογούμενο από τράπεζες, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, τα Ταχυδρομικά Ταμιευτήρια και λοιπούς πιστωτικούς οργανισμούς, εφόσον οφείλονται από αυτόν, για αναστήλωση, επισκευή, συντήρηση ή εξωραϊσμό διατηρητέων κτισμάτων, καθώς και κτισμάτων που βρίσκονται σε περιοχές χαρακτηριζόμενες ως παραδοσιακά τμήματα πόλεων ή ως παραδοσιακοί οικισμοί.
Το ποσοστό της μείωσης αυτής υπολογίζεται στους τόκους που αντιστοιχούν στο τμήμα του δανείου ως 200.000 ευρώ. Η μείωση ισχύει εφόσον η δαπάνη έχει περιληφθεί στην αρχική ή συμπληρωματική δήλωση (εμπρόθεσμη ή εκπρόθεσμη).
Μισθωτός σε παραμεθόριες περιοχές. Το ποσό του φόρου μειώνεται κατά 60 ευρώ για κάθε παιδί που τον βαρύνει. Η μείωση ισχύει για τον φορολογούμενο που αποκτά εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες, εφόσον αυτός προσφέρει υπηρεσίες ή κατοικεί για 9 τουλάχιστον μήνες μέσα στο έτος που απέκτησε το εισόδημα αυτό στους Νομούς Ξάνθης, Ροδόπης, Έβρου, Λέσβου, Χίου, Σάμου και Δωδεκανήσου, καθώς και σε περιοχή των νομών Θεσπρωτίας, Ιωαννίνων, Καστοριάς, Φλώρινας, Πέλλης, Κιλκίς, Σερρών και Δράμας, η οποία περιλαμβάνεται σε ζώνη βάθους 20 χιλιομέτρων από τη μεθοριακή γραμμή.
Στην περίπτωση συζύγων αρκεί ο ένας από αυτούς να έχει τις ανωτέρω προϋποθέσεις.
Μοιραστείτε το
11
29 Μαρτίου 2012
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΤΣΑΜΠΑ
www.tsamba.gr
Στο μέτωπο των φοροαπαλλαγών, οι εκπτώσεις είναι πλέον μόνο από τον φόρο και όχι από το εισόδημα. Σε σχέση με πέρυσι περιορίζονται στο μισό και αντί για 20% εκπίπτει από τον φόρο το 10% ενώ καταργήθηκε η έκπτωση φόρου για τα δικηγορικά έξοδα. Οι αποδείξεις από τους δικηγόρους μετράνε στις αποδείξεις που απαιτούνται για το αφορολόγητο όριο. Η περικοπή των φοροαπαλλαγών σε συνδυασμό με το μειωμένο αφορολόγητο όριο και τη νέα φορολογική κλίμακα αυξάνεται ακόμη περισσότερο τη φορολογική επιβάρυνση για όλους τους φορολογούμενους.
Οι δαπάνες που αναγνωρίζει πλέον η εφορία είναι οι εξής:
Έξοδα ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης: Αφαιρείται από το φόρο το 10% των δαπανών με το ποσό της μείωσης να μην μπορεί να υπερβεί τις 3.000 ευρώ.
Ως έξοδα ιατρικής περίθαλψης θεωρούνται:
- Οι αμοιβές που καταβάλλονται σε ιατρούς, όλων των ειδικοτήτων για ιατρικές επισκέψεις και εξετάσεις, καθώς και οι αμοιβές που καταβάλλονται σε οδοντιάτρους, για οδοντοθεραπεία, οδοντοπροσθετική και γναθοχειρουργική.
- Η δαπάνη για φυσιοθεραπεία και λουτροθεραπεία, καθώς και για λογοθεραπεία και για επισκέψεις σε ψυχολόγο, για την αποκατάσταση της υγείας ύστερα από σχετική γνωμάτευση του θεράποντος ιατρού. Ειδικά, για την αναγνώριση της δαπάνης που καταβάλλεται σε ψυχολόγο και λογοθεραπευτή, εκτός από τη γνωμάτευση του γιατρού απαιτείται και βεβαίωση του γιατρού ότι έλαβε υπόψη του τα πορίσματα του ψυχολόγου ή του λογοθεραπευτή για την παροχή των τελικών υπηρεσιών του.
- Τα έξοδα νοσηλείας που καταβάλλονται σε νοσηλευτικά ιδρύματα ή ιδιωτικές κλινικές, στα οποία περιλαμβάνονται και τα έξοδα για φαρμακευτική περίθαλψη μέσα σε αυτά, καθώς και οι δαπάνες που καταβάλλονται για διαρκή κάλυψη ιατρικών αναγκών.
- Οι δαπάνες σε νοσοκόμο, η δαπάνη για την αντικατάσταση μελών του σώματος με τεχνητά μέλη κ.λπ., η δαπάνη για νοσοκομειακή περίθαλψη των τέκνων που πάσχουν από ανίατο νόσημα και το 50% της δαπάνης που καταβάλλεται σε επιχειρήσεις περίθαλψης ηλικιωμένων.
- Τα έξοδα ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης που καταβάλατε για τα τέκνα σας που δεν συγκατοικούν μαζί σας, αλλά με τον άλλο γονέα τους, τον οποίο και βαρύνουν, λόγω του ότι βρίσκεστε σε διάζευξη με αυτό.
Τα δικαιολογητικά
Για να αναγνωριστεί η δαπάνη για ιατρικά έξοδα οι φορολογούμενοι θα πρέπει να συνυποβάλλουν:
- Για ιατρικές επισκέψεις και εξετάσεις, διπλότυπη απόδειξη του ιατρού.
- Για νοσήλια σε ιδιωτικές κλινικές, διπλότυπη απόδειξη της κλινικής από την οποία να προκύπτει το ποσό της δαπάνης νοσηλείας, καθώς και βεβαίωση του διευθυντή της κλινικής για το χρόνο νοσηλείας και το ποσό των εξόδων αναλυτικά κατ' είδος εξόδου.
- Για νοσήλια σε κρατικά κτλ. νοσηλευτικά ιδρύματα, διπλότυπη απόδειξη είσπραξης του νοσηλευτικού ιδρύματος, από την οποία να προκύπτει το ποσό της δαπάνης νοσηλείας, καθώς και βεβαίωση του διευθυντή του νοσηλευτικού ιδρύματος για το χρόνο νοσηλείας και το ποσό των εξόδων αναλυτικά κατ' είδος εξόδου. Δεν είναι απαραίτητη η υποβολή των πιο πάνω βεβαιώσεων, αν τα στοιχεία αυτών αναγράφονται στις διπλότυπες αποδείξεις εισπράξεων.
- Για την απόδειξη της δαπάνης για απασχόληση νοσοκόμου απαιτείται βεβαίωση θεράποντος ιατρού για τη νόσο από την οποία πάσχει ο ασθενής, τη διάρκειά της και την ανάγκη απασχόλησης νοσοκόμου και απόδειξη είσπραξης της αμοιβής από το πρόσωπο που πρόσφερε υπηρεσίες ως νοσοκόμος, στην οποία πρέπει να αναφέρεται το ονοματεπώνυμο και το όνομα του πατέρα του, ο αριθμός φορολογικού μητρώου ή ταυτότητας, η διεύθυνση κατοικίας του και η χρονική διάρκεια παροχής των υπηρεσιών του, νόμιμα υπογραμμένη. Στην αμοιβή δεν περιλαμβάνονται οι εργοδοτικές εισφορές στο ΙΚΑ.
- Για την απόδειξη της δαπάνης για περίθαλψη ηλικιωμένων και προσώπων με κινητική αναπηρία σε επιχειρήσεις που εδρεύουν στην Ελλάδα, απαιτείται διπλότυπη απόδειξη παροχής υπηρεσιών και βεβαίωση του διευθυντή ή του νόμιμου εκπροσώπου της επιχείρησης για το χρόνο περίθαλψης και για το ποσό της δαπάνης αναλυτικά. ΠΡΟΣΟΧΗ: Στους κωδικούς 051-052 του εντύπου Ε1 θα γράψετε το 50% της δαπάνης που καταβάλατε σε επιχειρήσεις περίθαλψης ηλικιωμένων.
- Για την απόδειξη δαπάνης για αγορά και τοποθέτηση οργάνων στο σώμα του ασθενή και αντικατάσταση μελών του σώματος με τεχνητά, αν η δαπάνη αυτή αποτελεί μέρος των εξόδων νοσοκομειακής περίθαλψης, απαιτούνται τα δικαιολογητικά που αναφέρθηκαν για την περίπτωση αυτή. Αν η προμήθεια των οργάνων γίνεται από το ελεύθερο εμπόριο, απαιτείται απόδειξη λιανικής πώλησης στην οποία πρέπει να αναγράφεται και το ονοματεπώνυμο του αγοραστή και το είδος του πωλούμενου πράγματος.
- Ειδικά σε περίπτωση αγοράς γυαλιών οράσεως ή φακών επαφής ή ακουστικών βαρυκοΐας, απαιτείται και βεβαίωση γιατρού.
- Για την απόδειξη της δαπάνης για περίθαλψη ανάπηρων ή πασχόντων από ανίατο νόσημα τέκνων, απαιτείται διπλότυπη απόδειξη είσπραξης και βεβαίωση του διευθυντή της σχολής ή του θεραπευτηρίου για τον ακριβή χρόνο φοίτησης ή περίθαλψης, για το ποσό της δαπάνης αναλυτικά, καθώς και για την πάθηση του τέκνου (ονομασία ανίατου νοσήματος) ή την κατάσταση στην οποία βρίσκεται αυτό (τυφλό, κωφάλαλο κτλ.). Αν τα σχετικά δικαιολογητικά έχουν εκδοθεί από αλλοδαπό φορέα (σχολείο ή θεραπευτήριο), πρέπει να έχουν περιεχόμενο σύμφωνα με τα παραπάνω.
- Για τα έξοδα ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης που καταβάλλονται στην αλλοδαπή απαιτούνται οι σχετικές βεβαιώσεις των αλλοδαπών ιατρών ή νοσοκομείων.
Ασφαλιστικές εισφορές: Ποσοστό 10% της δαπάνης αφαιρείται από το φόρο. Η δαπάνη αφορά το ποσό των υποχρεωτικών από το νόμο εισφορών που καταβλήθηκαν μέσα στο 2011 σε ασφαλιστικά ταμεία (Ο.Α.Ε.Ε. κτλ.), καθώς και το ποσό των εισφορών που καταβλήθηκαν στις περιπτώσεις προαιρετικής ασφάλισης σε ταμεία που έχουν συσταθεί με νόμο. Δεν γράφονται οι εισφορές που παρακράτησαν οι εργοδότες από τους μισθωτούς και έχουν αφαιρεθεί από τις αποδοχές τους.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι ασφαλιστικές εισφορές των εμπόρων ή ελεύθερων επαγγελματιών δεν περιλαμβάνονται στις επαγγελματικές τους δαπάνες. Για την απόδειξη της δαπάνης αυτής πρέπει να συνυποβληθεί βεβαίωση ή απόδειξη του οικείου ασφαλιστικού ταμείου.
Δωρεές ιατρικών μηχανημάτων και ασθενοφόρων αυτοκινήτων. Αφαιρείται από το φόρο το 10% της δωρεάς που γίνεται στα κρατικά και δημοτικά νοσηλευτικά ιδρύματα και τα νοσοκομεία που αποτελούν Ν.Π.Ι.Δ. και επιχορηγούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Για την απόδειξη της δωρεάς των ιατρικών μηχανημάτων και των ασθενοφόρων αυτοκινήτων απαιτείται η υποβολή α) βεβαίωσης του δωρεοδόχου ότι έγινε αποδεκτή η δωρεά και β) αντίγραφου του πρωτοκόλλου παράδοσης παραλαβής. Το 10% του ποσού της αξίας των δωρεών αυτών θα αφαιρεθεί από το φόρο σας.
Ενοίκιο για κύρια κατοικία και για τέκνα που σπουδάζουν: Έκπτωση φόρου 10% του ενοικίου με το ποσό της κάθε δαπάνης να μην μπορεί να υπερβεί τα 1.000 ευρώ. Δηλαδή ανώτερη έκπτωση φόρου έως 100 ευρώ.
Η ίδια έκπτωση φόρου ισχύει για το ενοίκιο που καταβάλλει ετησίως ο φορολογούμενος για τα παιδιά που σπουδάζουν άλλη πόλη.
Σημειώστε ότι: Δεν δικαιούνται την έκπτωση αυτή όσοι:
- παίρνουν στεγαστικό επίδομα.
- όταν οι ίδιοι ή οι σύζυγοί τους ή τα τέκνα που τους βαρύνουν έχουν πλήρη κυριότητα ή κατοχή, εξ ολοκλήρου, σε οικία με επιφάνεια τουλάχιστον ίση με εκείνη της μισθωμένης κύριας κατοικίας, η οποία βρίσκεται στον ίδιο νομό με τη μισθωμένη.
Η έκπτωση λόγω καταβολής μισθωμάτων αναγνωρίζεται, μόνο όταν ο φορολογούμενος αναγράψει στις οικείες ενδείξεις της ετήσιας δήλωσης φόρου εισοδήματος τον αριθμό φορολογικού μητρώου του εκμισθωτή. Αν πρόκειται για εκμισθωτές που δεν κατοικούν ούτε διαμένουν στην Ελλάδα, μπορεί να αναγράφεται ο αριθμός φορολογικού μητρώου του πληρεξούσιου ή νόμιμου εκπροσώπου τους. Για τους ανήλικους εκμισθωτές που δεν έχουν αριθμό φορολογικού μητρώου, αναγράφεται το αντίστοιχο στοιχείο του προσώπου που έχει την επιμέλεια του ανηλίκου.
Σε περίπτωση που καταβάλατε μέσα στο 2011 ενοίκιο κύριας κατοικίας σε περισσότερους εκμισθωτές-συνιδιοκτήτες του ακινήτου, εφόσον αυτοί είναι μέχρι τρεις, στην κάθε σειρά θα γράψετε τα στοιχεία του καθενός και το ποσό ενοικίου που του αναλογεί.
Το ποσό της κάθε δαπάνης υπολογίζεται αθροιστικά και για τους δύο συζύγους και μειώνει το φόρο, μόνο εφόσον έχει περιληφθεί στην αρχική δήλωση (εμπρόθεσμη ή εκπρόθεσμη) και μερίζεται μεταξύ των συζύγων ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος του καθενός που φορολογείται με τις γενικές διατάξεις, όπως αυτό δηλώθηκε με την αρχική δήλωση ή συμπληρωματική μέχρι τη λήξη της προθεσμίας.
Για τον υπολογισμό των ποσών απαιτείται απόδειξη της καταβολής του ενοικίου ως εξής:
- Υποβολή αποδείξεων για το συνολικό ποσό του ενοικίου ή σε περίπτωση απώλειας μιας ή περισσοτέρων, των υπολοίπων, εφόσον από αυτές σχηματίζεται πλήρης πεποίθηση για την καταβολή του συνολικού ποσού του ενοικίου.
- Αντί των παραπάνω οικείων αποδείξεων, υποβολή υπεύθυνης δήλωσης του ν. 1599/1986 από την οποία να προκύπτει το ποσό του ενοικίου που καταβλήθηκε, το μηνιαίο ποσό, τους μήνες που αφορά, ως και τα στοιχεία των δικαιούχων. Όμοια υπεύθυνη δήλωση υποβάλλεται και σε περίπτωση που συνυποβάλλονται με την οικεία δήλωση, απλά φωτοαντίγραφα των αποδείξεων.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Σε περίπτωση που ο εκμισθωτής είναι η σύζυγος, θα γραφτεί ο Α.Φ.Μ. της συζύγου. Αν μέσα στο 2011 καταβάλατε ενοίκιο κύριας κατοικίας ή ενοίκιο παιδιών που σπουδάζουν, όμως δεν δικαιούστε την έκπτωση, το ποσό της δαπάνης θα πρέπει να αναγραφεί στους κωδικούς 419-420 του πίνακα 6 του εντύπου Ε1. Σημειώστε ότι η ενοικίαση κατοικίας παιδιών που σπουδάζουν αποτελεί και αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης και συνεπώς η κατοικία αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνεται στον πίνακα 5 του εντύπου (τον πίνακα των τεκμηρίων).
Δίδακτρα για ιδιαίτερα μαθήματα ή για φροντιστήρια. Έκπτωση φόρου 10% με το ποσό της κάθε δαπάνης να μην μπορεί να υπερβεί τα 1.000 ευρώ. Δηλαδή ανώτερη έκπτωση φόρου 100 ευρώ.
Η έκπτωση αφορά τα έξοδα που κάνει ο φορολογούμενος για κάθε παιδί που το βαρύνει ή για τον ίδιο για παράδοση κατ' οίκον ιδιαίτερων μαθημάτων ή για φροντιστήρια οποιασδήποτε αναγνωρισμένης εκπαιδευτικής βαθμίδας ή ξένων γλωσσών. Επίσης περιλαμβάνεται και η δαπάνη για παράδοση μαθημάτων κ.λπ. που καταβάλλεται ετησίως από γονείς που βρίσκονται σε διάζευξη, για κάθε παιδί στην περίπτωση που δεν συνοικούν μαζί του.
Το ποσό της κάθε δαπάνης υπολογίζεται αθροιστικά και για τους δύο συζύγους, μειώνει το φόρο, μόνο εφόσον έχει περιληφθεί στην αρχική δήλωση (εμπρόθεσμη ή εκπρόθεσμη) και μερίζεται μεταξύ των συζύγων ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος του καθενός που φορολογείται με τις γενικές διατάξεις, όπως αυτό δηλώθηκε με την αρχική δήλωση ή συμπληρωματική μέχρι τη λήξη της προθεσμίας.
Τόκοι στεγαστικών δανείων για απόκτηση πρώτης κατοικίας. Έκπτωση από το φόρο 10% της δαπάνης ανεξάρτητα από το χρόνο σύναψης του στεγαστικού δανείου και του χρόνου χορήγησης της προκαταβολής. Το ποσοστό της μείωσης υπολογίζεται στους τόκους που αντιστοιχούν στο τμήμα του δανείου ως 200.000 ευρώ και εφαρμόζεται για τόκους που καταβάλλονται από την 1η Ιανουαρίου 2011 και μετά. Η έκπτωση αφορά στεγαστικά δάνεια για απόκτηση πρώτης κατοικίας που χορηγούνται στον φορολογούμενο με υποθήκη ή προσημείωση από τράπεζες, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, τα Ταχυδρομικά Ταμιευτήρια και λοιπούς πιστωτικούς οργανισμούς, εφόσον οφείλονται από αυτόν και η υποθήκη ή προσημείωση έχει εγγραφεί σε ακίνητό του ή του άλλο συζύγου ή των τέκνων που τους βαρύνουν.
Σε περίπτωση σύναψης νέου δανείου από ένα από τα ανωτέρω νομικά πρόσωπα, ανεξάρτητα αν είναι το ίδιο με αυτό που χορήγησε το αρχικό δάνειο ή όχι, με σκοπό την εξόφληση από τον υπόχρεο του παλαιού δανείου, οι δεδουλευμένοι τόκοι του νέου δανείου που αντιστοιχούν στο τμήμα αυτού που διατέθηκε για την εξόφληση του ανεξόφλητου υπολοίπου του παλαιού στεγαστικού δανείου, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις που αναφέρονται στο προηγούμενο εδάφιο, αναγνωρίζονται για μείωση του φόρου για το χρονικό διάστημα που υπολείπεται από τη χορήγηση του νέου δανείου μέχρι τη λήξη του παλαιού δανείoυ.
Για τα δάνεια αυτά δε θεωρείται ότι αποκτιέται πρώτη κατοικία, εάν ο υπόχρεος, ο άλλος σύζυγος και τα τέκνα που τους βαρύνουν, έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή ισόβιας επικαρπίας ή οίκησης, εξολοκλήρου ή επί ιδανικού μεριδίου, σε οικία ή οικίες, εφόσον το άθροισμα της συνολικής επιφάνειας που τους αντιστοιχεί υπερβαίνει τα 70 τ.μ. Η επιφάνεια αυτή προσαυξάνεται κατά 20 τ.μ. για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά 25 τ.μ. για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα που βαρύνουν τον υπόχρεο ή τον άλλο σύζυγο.
Εάν η επιφάνεια της πρώτης κατοικίας που αποκτήθηκε με το στεγαστικό δάνειο υπερβαίνει τα 120 τ.μ. το ποσό της δαπάνης επί της οποίας υπολογίζεται η μείωση φόρου κατά ποσοστό 10% περιορίζεται στο μέρος που αναλογεί επιμεριστικά στη μέχρι των 120 τ.μ. επιφάνεια της κατοικίας. Επίσης, το ποσοστό της μείωσης του φόρου για τα δάνεια υπολογίζεται στους τόκους που αντιστοιχούν στο τμήμα του δανείου ή του συνόλου των δανείων και των δύο συζύγων ως 200.000 ευρώ ανεξάρτητα από την ημερομηνία σύναψής τους.
Δικαιολογητικά
Για την αναγνώριση της έκπτωσης των τόκων απαιτείται η υποβολή σχετικής βεβαίωσης της τράπεζας ή του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων ή του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου ή άλλου πιστωτικού οργανισμού ή του Ταμείου Αλληλοβοήθειας ή της ασφαλιστικής επιχείρησης, από την οποία να προκύπτουν όλα τα πιο πάνω στοιχεία, καθώς και ότι το δάνειο διατέθηκε για αγορά πρώτης κατοικίας ή για αναστήλωση, επισκευή, συντήρηση ή εξωραϊσμό διατηρητέων κτισμάτων. Στην περίπτωση μάλιστα που οι τόκοι δανείων αφορούν διατηρητέα κτίσματα ή κτίσματα που βρίσκονται σε περιοχές χαρακτηριζόμενες ως παραδοσιακά τμήματα πόλεων ή ως παραδοσιακοί οικισμοί, απαιτείται και επικυρωμένο αντίγραφο της οικείας απόφασης για χαρακτηρισμό των κτισμάτων ως διατηρητέων ή σημείωσης για την κανονιστική πράξη με την οποία χαρακτηρίστηκε η περιοχή που βρίσκονται τα κτίσματα, ως παραδοσιακό τμήμα πόλεως ή ως παραδοσιακός οικισμός.
Ασφάλιστρα ζωής ζωής ή θανάτου. Το ποσό της δαπάνης επί του οποίου υπολογίζεται η μείωση δεν μπορεί να υπερβεί τα 1.200 ευρώ για άγαμο και τα 2.400 ευρώ για οικογένεια. Δηλαδή η ανώτατη έκπτωση φόρου φθάνει τα 120 ευρώ για τον άγαμο και τα 240 ευρώ για την οικογένεια. Το ποσό αυτό υπολογίζεται αθροιστικά και για τους δύο συζύγους, μειώνει το φόρο κατά ποσοστό 10% μόνο εφόσον έχει περιληφθεί στην αρχική δήλωση (εμπρόθεσμη ή εκπρόθεσμη) και μερίζεται μεταξύ τους ανάλογα με το ύψος του δηλούμενου με την αρχική δήλωση (εμπρόθεσμη ή εκπρόθεσμη) εισοδήματός τους που φορολογείται με τις γενικές διατάξεις.
Επίσης η δαπάνη αφορά ασφάλιστρα προσωπικών ατυχημάτων, καθώς και των ασφαλίστρων για ασφαλιστήρια ασθένειας, για την ασφάλισή σας, της ή του συζύγου σας και των τέκνων που σας βαρύνουν, καθώς και των τέκνων σας που δε βαρύνουν εσάς λόγω μη συνοίκησης, αλλά τον άλλο γονέα, εφόσον στην τελευταία περίπτωση βρίσκεστε σε διάζευξη με το (τη) σύζυγό σας, συνάψατε εσείς τη σύμβαση ασφάλισης και καταβάλατε τη δαπάνη ασφαλίστρων.
Δωρεές προς το Δημόσιο. Το συνολικό ποσό των δωρεών και χορηγιών επί του οποίου υπολογίζεται η μείωση του φόρου δεν μπορεί να υπερβαίνει ποσοστό 10% του συνολικού εισοδήματος που φορολογείται. Η μείωση διενεργείται εφόσον τα ποσά των δωρεών και χορηγιών υπερβαίνουν συνολικά τα 100 ευρώ. Το 10% του ποσού των δωρεών αυτών θα αφαιρεθεί από το φόρο.
Αφορά δωρεές στο Δημόσιο, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το Εθνικό Ταμείο Κοινωνικής Συνοχής (Ε.Τ.Α.Κ.Σ.), τους Ιερούς Ναούς, στις Ιερές Μονές του Αγίου Όρους, το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, τα Πατριαρχεία Αλεξανδρείας και Ιεροσολύμων, την Ιερά Μονή Σινά, την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας, τα ημεδαπά Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, τα κρατικά και δημοτικά νοσηλευτικά ιδρύματα και τα νοσοκομεία που αποτελούν Ν.Π.Ι.Δ. και επιχορηγούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό, το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, σε κοινωφελή ιδρύματα, σε μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα σωματεία που παρέχουν υπηρεσίες εκπαίδευσης και χορηγούν υποτροφίες, σε ημεδαπά νομικά πρόσωπα δημόσιου δικαίου, σε ημεδαπά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που νόμιμα έχουν συσταθεί ή συνιστώνται και τα οποία επιδιώκουν κοινωφελείς σκοπούς, στους ερευνητικούς και τεχνολογικούς φορείς και τέλος στα ερευνητικά κέντρα που αποτελούν ημεδαπά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Οι δωρεές εκπίπτουν από το εισόδημα μόνο αν έχουν κατατεθεί σε ειδικό λογαριασμό που πρέπει να ανοιχθεί για το σκοπό αυτό σε τράπεζα που νόμιμα λειτουργεί στην Ελλάδα ή στη χώρα εγκατάστασης των πιο πάνω φορέων και οργανισμών. Ως χρόνος πραγματοποίησης της δωρεάς θεωρείται ο χρόνος κατάθεσης αυτών και όχι ο χρόνος είσπραξής τους από το δωρεοδόχο. Για την απόδειξη της δωρεάς των χρηματικών ποσών, απαιτείται η υποβολή διπλότυπης απόδειξης ή γραμματίου είσπραξης που εκδίδεται από το δωρεοδόχο, όπως επίσης και βεβαίωση από την οποία να προκύπτει η αποδοχή της δωρεάς και η καταχώρηση των ποσών αυτών στα επίσημα βιβλία του δωρεοδόχου. Στην περίπτωση που το ποσό της δωρεάς κατατίθεται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων ή σε τράπεζα, απαιτείται και το οικείο γραμμάτιο είσπραξης της τράπεζας ή του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων και αν αυτό έχει δοθεί στο δωρεοδόχο για την είσπραξη του ποσού που δωρήθηκε, υποβάλλεται αντίγραφο του γραμματίου, κυρωμένο από το φορέα έκδοσής του. Στην περίπτωση που φορολογείστε με βάση τα τεκμήρια δαπανών, το συνολικό ποσό των χρηματικών δωρεών και χορηγιών επί του οποίου υπολογίζεται η μείωση από το φόρο σας δεν μπορεί να υπερβεί ποσοστό 10% του εισοδήματος που προκύπτει από τη εφαρμογή των τεκμηρίων.
Δωρεά στο «Λογαριασμό αλληλεγγύης για την απόσβεση του Δημόσιου Χρέους» που τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδος. Το συνολικό ποσό των χορηγιών επί του οποίου υπολογίζεται η μείωση του φόρου δεν μπορεί να υπερβαίνει ποσοστό 10% του συνολικού εισοδήματος που φορολογείται σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις. Ποσοστό 20% της δαπάνης αυτής θα αφαιρεθεί από το φόρο σας. Για να αναγνωριστεί η δαπάνη αυτή απαιτείται το αποδεικτικό κατάθεσης του ποσού στην Τράπεζα της Ελλάδος ή σε οποιαδήποτε άλλη τράπεζα στο οποίο πρέπει να αναφέρεται ρητά ότι η κατάθεση έγινε για το «Λογαριασμό Αλληλεγγύης για την απόσβεση του Δημόσιου Χρέους».
Διατροφή από τον ένα σύζυγο στον άλλο σύζυγο. Αφορά διατροφή που επιδικάστηκε ή συμφωνήθηκε με συμβολαιογραφική πράξη. Έκπτωση φόρου 10% της δαπάνης με το ποσό της μείωσης του φόρου να μην μπορεί να υπερβεί τα 1.500 ευρώ.
Ενεργειακή αναβάθμιση ακινήτου. Εκπίπτει από το φόρο το 10% της δαπάνης. Το ποσό της δαπάνης επί της οποίας υπολογίζεται η μείωση δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό των 3.000 ευρώ κατά συνέπεια μέγιστη μείωση φόρου 300 ευρώ.
Αφορά δαπάνη που καταβλήθηκε το 2011 για επεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης ακινήτου που εντάσσονται σε έργα του επιχειρησιακού προγράμματος «Περιβάλλον - Αειφόρος Ανάπτυξη» στο πλαίσιο του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ), σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.3614/2007 ή και για επεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης ακινήτου που θα προκύψουν μετά από ενεργειακή επιθεώρηση, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.3661/2008 και τις κανονιστικές πράξεις που εκδίδονται κατ' εξουσιοδότηση του και αφορούν:
- Την αντικατάσταση του λέβητα πετρελαίου για την εγκατάσταση τηλεθέρμανσης ή για νέα εγκατάσταση τηλεθέρμανσης ή συστήματος που κάνει χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και για παρεμβάσεις στο υφιστάμενο σύστημα που αφορούν σε σύστημα αντιστάθμισης στον καυστήρα / λέβητα σε συνδυασμό με αυτονομία θέρμανσης και μόνωση σωληνώσεων.
- Την αλλαγή εγκατάστασης κεντρικού κλιματισμού χρήσης καυσίμου από πετρέλαιο σε φυσικό αέριο ή για νέα εγκατάσταση φυσικού αερίου.
- Την αγορά και εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών και για την εγκατάσταση κεντρικού κλιματισμού με χρήση ηλιακής ενέργειας.
- Την αγορά και εγκατάσταση αποκεντρωμένων συστημάτων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που βασίζονται σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (φωτοβολταΐκά, μικρές ανεμογεννήτριες) και συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και ψύξης - θέρμανσης με χρήση φυσικού αερίου ή ανανεώσιμων πηγών.
- Τη θερμομόνωση σε υφιστάμενα κτήρια με τοποθέτηση διπλών θερμομονωτικών υαλοπινάκων και θερμομονωτικών πλαισίων / κουφωμάτων (συμπεριλαμβάνονται εξωτερικά καλύμματα, παντζούρια και ρολά) και τοποθέτηση θερμομόνωσης στο κέλυφος ή/και στην οροφή (δώμα ή στέγη).
- Τη δαπάνη για τη διενέργεια ενεργειακής επιθεώρησης από αρμόδιο επιθεωρητή.
Μισθώματα στην περιοχή «Γεράνι». Ποσό ίσο με το διπλάσιο του μισθώματος που καταβάλλεται για ατομική επιχείριση τριτογενούς τομέα που είναι εγκατεστημένη στη συγκεκριμένη περιοχή εκπίπτει από το φόρο. Αφορά μισθώματα για ατομική επιχείρηση τριτογενούς τομέα που είναι εγκατεστημένη σε κτίριο της περιοχής «Γεράνι» (η οποία ορίζεται από τις οδούς Πειραιώς, Επικούρου, Ευρυπίδου, Αθηνάς του Ιστορικού Κέντρου της Αθήνας) και προβλέπεται στο π.δ. της 2/13.7.1994 (Δ' 704) ή της περιοχής «Μεταξουργείο» (το οποίο ορίζετα από τους οδικούς άξονες Κωνσταντινουπόλεως, Αχιλλέως, Αγίου Κωνσταντίνου, Πειραιώς και Ιερά Οδός) και προβλέπεται στο π.δ. 13.7/19.8.1998 (Δ' 616). Εξαιρούνται τα μισθώματα εστιατορίων, αναψυκτηρίων, κέντρων διασκέδασης, αναψυχής, χώρων συναθροίσεων κοινού και καταστημάτων παροχής προσωπικών υπηρεσιών που λειτουργούν σε κτίρια των περιοχών αυτών.
Κινηματογραφικές περιοχές. Αφαιρείται από το εισόδημα το 40% της επένδυσης
για την παραγωγή κινηματογραφικού έργου μεγάλου μήκους με προορισμό την προβολή σε κινηματογραφική αίθουσα από φορολογούμενους που δεν δραστηριοποιούνται επαγγελματικά στον οπτικοακουστικό τομέα ή δεν είναι μέτοχοι Α.Ε. ή Ε.Π.Ε. ή μέλος Ο.Ε., Ε.Ε. ή κοινοπραξίας που δραστηριοποιείται στον οπτικοακουστικό τομέα. Αν ο φορολογούμενος δραστηριοποιείστε επαγγελματικά στον οπτικοακουστικό τομέα ή είστε μέτοχος Α.Ε. ή Ε.Π.Ε. ή μέλος Ο.Ε.,Ε.Ε. ή κοινοπραξίας που δραστηριοποιείται στον οπτικοακουστικό τομέα στην περίπτωση αυτή το 20% της επένδυσης αυτής θα αφαιρεθεί από το εισόδημα.
Τόκοι δανείων για αναστήλωση, επισκευή, συντήρηση διατηρητέων κτισμάτων. Αφορά κτίσματα που βρίσκονται σε περιοχές χαρακτηριζόμενες ως παραδοσιακά τμήματα πόλεων κ.λπ.. Το ποσό του φόρου που προκύπτει με βάση την κλίμακα, μειώνεται κατά ποσοστό 10% του ποσού των δεδουλευμένων τόκων που καταβάλλονται από τον φορολογούμενο για δάνεια που χορηγούνται στον φορολογούμενο από τράπεζες, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, τα Ταχυδρομικά Ταμιευτήρια και λοιπούς πιστωτικούς οργανισμούς, εφόσον οφείλονται από αυτόν, για αναστήλωση, επισκευή, συντήρηση ή εξωραϊσμό διατηρητέων κτισμάτων, καθώς και κτισμάτων που βρίσκονται σε περιοχές χαρακτηριζόμενες ως παραδοσιακά τμήματα πόλεων ή ως παραδοσιακοί οικισμοί.
Το ποσοστό της μείωσης αυτής υπολογίζεται στους τόκους που αντιστοιχούν στο τμήμα του δανείου ως 200.000 ευρώ. Η μείωση ισχύει εφόσον η δαπάνη έχει περιληφθεί στην αρχική ή συμπληρωματική δήλωση (εμπρόθεσμη ή εκπρόθεσμη).
Μισθωτός σε παραμεθόριες περιοχές. Το ποσό του φόρου μειώνεται κατά 60 ευρώ για κάθε παιδί που τον βαρύνει. Η μείωση ισχύει για τον φορολογούμενο που αποκτά εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες, εφόσον αυτός προσφέρει υπηρεσίες ή κατοικεί για 9 τουλάχιστον μήνες μέσα στο έτος που απέκτησε το εισόδημα αυτό στους Νομούς Ξάνθης, Ροδόπης, Έβρου, Λέσβου, Χίου, Σάμου και Δωδεκανήσου, καθώς και σε περιοχή των νομών Θεσπρωτίας, Ιωαννίνων, Καστοριάς, Φλώρινας, Πέλλης, Κιλκίς, Σερρών και Δράμας, η οποία περιλαμβάνεται σε ζώνη βάθους 20 χιλιομέτρων από τη μεθοριακή γραμμή.
Στην περίπτωση συζύγων αρκεί ο ένας από αυτούς να έχει τις ανωτέρω προϋποθέσεις.
Oui, les inégalités ont bien favorisé la crise
Jeudi 29 Mars 2012 à 05:00 | Lu 5582 fois I 8 commentaire(s)
LAURENT PINSOLLE - BLOGUEUR ASSOCIÉ
Porte-parole du parti Debout la république dirigé par Nicolas Dupont-Aignan, ancien président... En savoir plus sur cet auteur
S'ABONNER À MARIANNE+ IMPRIMER AUGMENTER LE TEXTE DIMINUER LE TEXTE
C'est une théorie qui commence enfin à se faire entendre, bien qu'elle ne soit pas nouvelle : les inégalités sociales ont peut-être un rapport avec la crise. Elles étaient d'ailleurs également très fortes avant celle de 1929.
(Brooklyn, maison à vendre - RICHARD B. LEVINE/NEWSCOM/SIPA)
Le fait que le niveau des inégalités ait battu le record de 1929 en 2007, juste avant une grande crise financière fait réfléchir les économistes. De plus en plus d’entre eux affirment qu’il y a un lien entre les inégalités et les crises financières, comme le rapporte The Economist.
CE QU’EN DISENT DES ÉCONOMISTES
L’hebdomadaire britannique rapporte plusieurs travaux qui soutiennent cette thèse. Raghuram Rajan, de l’université de Chicago, affirme que du fait de la baisse du pouvoir d’achat des classes moyennes et populaires par rapport aux classes supérieures, l’Etat a laissé se développer le crédit pour leur permettre de compenser le décalage. Rajan souligne le rôle de Fannie Mae et Freddie Mac dans la bulle des subprimes, même s’il y a débat du fait du rôle des banques privées.
The Economist cite ensuite une étude de deux économistes du Fonds Monétaire International, Michael Kumhof et Romain Rancière. Pour eux, la croissance des inégalités mène systématiquement à une crise financière. En effet, la pression du capitalisme actionnarial sur les entreprises pousse à la compression des salaires, ce qui incite les ménages à emprunter pour maintenir leur pouvoir d’achat, créant une bulle en augmentant l’effet de levier du système financier.
Puis, il cite une autre étude de deux économistes de l’université de Chicago, Marianne Bertrand et Adair Morse. Ils ont étudié l’évolution de la consommation des ménages en fonction de leurs revenus. Ils en ont conclu que celle des ménages modestes est influencée par celle des ménages aisés. Par conséquent, si les revenus n’évoluent pas de la même manière, cela est compensé par un recours plus important à l’emprunt ou aux dépenses publiques.
UNE HISTOIRE CONNUE
Du même auteur
Grande-Bretagne : gagner plus pour payer moins d'impôts !
Les dix commandements de l'économiquement correct
La crise est aussi la fille de Thatcher et Reagan
Cette théorie n’est pas nouvelle. Dans son livre sur la crise de 1929, James Kenneth Galbraith soutient la même chose. Pour lui, la croissance des inégalités déforme les marchés. En effet, les ménages aisés consomment une part moins importante de leurs revenus et en placent une plus grande partie. Résultat, une augmentation des inégalités tend à augmenter la demande de placements, ce qui créé un déséquilibre sur les marchés financiers où l’offre ne suit pas.
Du coup, les prix des actifs ont tendance à monter, créant une bulle financière et immobilière. L’effet est encore renforcé par le fait que les classes moyennes et populaires tendent alors à s’endetter pour compenser la stagnation (relative ou non) de leurs revenus, que ce soit pour leur consommation ou pour l’achat de leur logement. Assez naturellement, l’augmentation de l’endettement créé des déséquilibre qui peuvent alors provoquer une crise financière.
Bref, pour un développement économique préférable, il est largement préférable que la croissance économique soit bien répartie. Bref, la poursuite de l’augmentation des inégalités est un facteur de plus qui devrait provoquer une nouvelle crise dans les années à venir.
Retrouvez Laurent Pinsolle sur son blog.
LAURENT PINSOLLE - BLOGUEUR ASSOCIÉ
Porte-parole du parti Debout la république dirigé par Nicolas Dupont-Aignan, ancien président... En savoir plus sur cet auteur
S'ABONNER À MARIANNE+ IMPRIMER AUGMENTER LE TEXTE DIMINUER LE TEXTE
C'est une théorie qui commence enfin à se faire entendre, bien qu'elle ne soit pas nouvelle : les inégalités sociales ont peut-être un rapport avec la crise. Elles étaient d'ailleurs également très fortes avant celle de 1929.
(Brooklyn, maison à vendre - RICHARD B. LEVINE/NEWSCOM/SIPA)
Le fait que le niveau des inégalités ait battu le record de 1929 en 2007, juste avant une grande crise financière fait réfléchir les économistes. De plus en plus d’entre eux affirment qu’il y a un lien entre les inégalités et les crises financières, comme le rapporte The Economist.
CE QU’EN DISENT DES ÉCONOMISTES
L’hebdomadaire britannique rapporte plusieurs travaux qui soutiennent cette thèse. Raghuram Rajan, de l’université de Chicago, affirme que du fait de la baisse du pouvoir d’achat des classes moyennes et populaires par rapport aux classes supérieures, l’Etat a laissé se développer le crédit pour leur permettre de compenser le décalage. Rajan souligne le rôle de Fannie Mae et Freddie Mac dans la bulle des subprimes, même s’il y a débat du fait du rôle des banques privées.
The Economist cite ensuite une étude de deux économistes du Fonds Monétaire International, Michael Kumhof et Romain Rancière. Pour eux, la croissance des inégalités mène systématiquement à une crise financière. En effet, la pression du capitalisme actionnarial sur les entreprises pousse à la compression des salaires, ce qui incite les ménages à emprunter pour maintenir leur pouvoir d’achat, créant une bulle en augmentant l’effet de levier du système financier.
Puis, il cite une autre étude de deux économistes de l’université de Chicago, Marianne Bertrand et Adair Morse. Ils ont étudié l’évolution de la consommation des ménages en fonction de leurs revenus. Ils en ont conclu que celle des ménages modestes est influencée par celle des ménages aisés. Par conséquent, si les revenus n’évoluent pas de la même manière, cela est compensé par un recours plus important à l’emprunt ou aux dépenses publiques.
UNE HISTOIRE CONNUE
Du même auteur
Grande-Bretagne : gagner plus pour payer moins d'impôts !
Les dix commandements de l'économiquement correct
La crise est aussi la fille de Thatcher et Reagan
Cette théorie n’est pas nouvelle. Dans son livre sur la crise de 1929, James Kenneth Galbraith soutient la même chose. Pour lui, la croissance des inégalités déforme les marchés. En effet, les ménages aisés consomment une part moins importante de leurs revenus et en placent une plus grande partie. Résultat, une augmentation des inégalités tend à augmenter la demande de placements, ce qui créé un déséquilibre sur les marchés financiers où l’offre ne suit pas.
Du coup, les prix des actifs ont tendance à monter, créant une bulle financière et immobilière. L’effet est encore renforcé par le fait que les classes moyennes et populaires tendent alors à s’endetter pour compenser la stagnation (relative ou non) de leurs revenus, que ce soit pour leur consommation ou pour l’achat de leur logement. Assez naturellement, l’augmentation de l’endettement créé des déséquilibre qui peuvent alors provoquer une crise financière.
Bref, pour un développement économique préférable, il est largement préférable que la croissance économique soit bien répartie. Bref, la poursuite de l’augmentation des inégalités est un facteur de plus qui devrait provoquer une nouvelle crise dans les années à venir.
Retrouvez Laurent Pinsolle sur son blog.
Εγγραφή σε:
Σχόλια (Atom)