ΑΝΑΛΥΣΗ

ΠΑΣΟΚ ’77 ή Αριστερά ’89;

Του Δημήτρη Μητρόπουλου

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τετάρτη 09 Ιανουαρίου 2013

ΠΑΣΟΚ του '77 ή μήπως Αριστερά του '89; Αυτό το δίλημμα-φάντασμα πλανάται πάνω από την Κουμουνδούρου τις τελευταίες ημέρες. Αφορμή οι χειρισμοί της αξιωματικής αντιπολίτευσης στο ζήτημα της λίστας Λαγκάρντ. Καθώς η υπόθεση έχει έρθει πλέον στη Βουλή, ο προβολέας της κοινής γνώμης δεν πέφτει μόνο επάνω στους αμέσως ή εμμέσως εμπλεκομένους, αλλά και στον Αλέξη Τσίπρα.

Από το καλοκαίρι και μετά ο Τσίπρας και οι δικοί του θεωρούσαν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει εκρηκτική ανάπτυξη, αντίστοιχη με αυτήν του Κινήματος του Ανδρέα Παπανδρέου στη δεκαετία του '70. Τότε το ΠΑΣΟΚ έγινε κυβέρνηση σε τρεις μόλις εκλογές: 1974, '77, '81. Ο Αλέξης και η παρέα του ήταν σε λογική 2009, 2012 x 2 και μετά εξουσία. Μάλιστα, η βεβαιότητά τους ήταν - και είναι - τόσο μεγάλη που δεν ήθελαν να περιμένουν, αλλά προσπαθούσαν να προκαλέσουν όσο γινόταν πιο γρήγορα νέες εκλογές.

Η υπόθεση της λίστας Λαγκάρντ - πρώτα λόγω της διχόνοιας Βενιζέλου - Διώτη και μετά λόγω της απροσδόκητης εμπλοκής του Γιώργου Παπακωνσταντίνου - φάνηκε να είναι ο επιταχυντής. Γι' αυτό η Κουμουνδούρου εφόρμησε εναντίον του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ. Οπως πάντα όμως στην πολιτική, μπορεί να παρασυρθείς από το τυρί και να μην προσέξεις τη φάκα. Η φάκα θα μπορούσε να είναι μια άλλη ιστορική αναφορά από τα χρόνια της Μεταπολίτευσης: το «βρώμικο '89». Τότε η Αριστερά, με τις ευλογίες του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, αποφάσισε να διευρύνει το κάδρο της υπόθεσης Κοσκωτά και να βάλει μέσα τον ίδιο τον Ανδρέα. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό. Το ΠΑΣΟΚ αισθάνθηκε συνολικά διωκόμενο, συσπειρώθηκε και αναστήθηκε μαζί με τον ιδρυτή του, κερδίζοντας τις εκλογές του 1993. Αντιθέτως, η μισή Αριστερά, με επικεφαλής τη Μαρία Δαμανάκη, βρέθηκε τότε εκτός Βουλής. Ξεκινούσε μια δεκαπενταετία επανακυριαρχίας του ΠΑΣΟΚ, που βρήκε έτσι αυτό που οι Γάλλοι ονομάζουν «δεύτερη ανάσα».

Οι Τσιπραίοι ήταν λοιπόν προσεκτικοί να μην τα βάλουν με το ΠΑΣΟΚ, αλλά με τον Παπακωνσταντίνου και τον Βενιζέλο. Στην ίδια λογική απέφυγαν ενδεχομένως να στοχοποιήσουν τον Γιώργο Παπανδρέου, που λάμπει διά της απουσίας του από το πάνθεον των προσώπων που περνά από κόσκινο ο Τσίπρας. Ο στόχος ήταν να μην τα βάλουν με το ΠΑΣΟΚ, δηλαδή και με τους πασόκους οπαδούς, αλλά με χειρισμούς μεμονωμένων προσώπων. Η στρατηγική ήταν πονηρή και κατά το ότι θεωρούσε πως τόσο ο Βενιζέλος όσο και ο Παπακωνσταντίνου - για διαφορετικούς λόγους ο καθένας - δεν είναι πρόσωπα που βλέπουν πολύ ζεστά οι παραδοσιακοί πασόκοι ψηφοφόροι.

Εφθασε η στρατηγική αυτή στα όριά της; Αραγε θεωρεί η Κουμουνδούρου ότι το τρίγωνο Παπακωνσταντίνου - Διώτη - Βενιζέλου λειτουργεί με όρους τέτοιας αλληλοκαταστροφής που δεν χρειάζεται η ίδια να παρεμβαίνει; Αραγε κατάλαβε ο ΣΥΡΙΖΑ ότι η άτσαλη παρεμβολή του, με την εμμονή στον Βενιζέλο, έχει στοιχείο προσωπικής εμπάθειας κατά του προέδρου του ΠΑΣΟΚ και πολιτικής υπερβολής; Πάντως, ο Τσίπρας έχει πλέον διευρύνει τη σκόπευσή του, για να τα βάλει με τον Αντώνη Σαμαρά. Η κίνηση έχει «μίκρο» και «μάκρο» εξήγηση. Το «μίκρο» έχει να κάνει με την προσπάθεια να χαλάσει η καλή εικόνα του Σαμαρά που πήγε επίτιμος προσκεκλημένος της «Die Welt», μαζί με τον Μάριο Μόντι, στη Γερμανία. Ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να τραβήξει τον Πρωθυπουργό από τα σαλόνια του Βερολίνου στη λάσπη της λίστας Λαγκάρντ. Το «μάκρο» λέει ότι ο αντίπαλος του Τσίπρα στις επόμενες εκλογές θα είναι ο Σαμαράς. Αρα ό,τι μπορεί να τον φθείρει - εν προκειμένω η στήριξη του Βενιζέλου - πρέπει να αξιοποιηθεί και μάλιστα άμεσα. Αλλωστε ο ΣΥΡΙΖΑ από τη ΝΔ δεν πολυέχει να παίρνει, άρα η επίθεση μπορεί να έχει και τη μέγιστη ένταση. Και, σε τελική ανάλυση, όταν είσαι αξιωματική αντιπολίτευση δεν τα βάζεις με το τρίτο κόμμα, αλλά με αυτούς που κάθονται στα κυβερνητικά έδρανα. Ηταν μια αστοχία που πρέπει μάλλον να αποδοθεί στο ότι οι του ΣΥΡΙΖΑ συνήθισαν να είναι μικρό κόμμα και τέτοια ρεφλέξ έχουν. Σιγά σιγά μαθαίνουν πώς ενεργείς αν είσαι δεύτερο κόμμα.

Πέρα, πάντως, από τις μαθησιακές πολιτικές δυσκολίες, το άλλο συμπέρασμα είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να βγάλει πολιτικό ξίγκι από τις μύγες της λίστας Λαγκάρντ. Και ότι, παρά τις υπερβολές και τα ζιγκ-ζαγκ, διατηρεί την πρωτοβουλία κινήσεων, ακόμη και σε ό,τι αφορά τους ελιγμούς που επιχειρεί. Οι του ΠΑΣΟΚ έχουν μπλέξει σε νομική κινούμενη άμμο και στη μεταξύ τους ασυνεννοησία. Το Μέγαρο Μαξίμου έχει έως τώρα πετάξει χαμηλά στο θέμα της λίστας αφήνοντας τον πρώτο λόγο στις αρμόδιες Αρχές και τις διαδικασίες να κυλήσουν. Ο Πρωθυπουργός όμως και οι άνθρωποί του θα πρέπει να δουν τι θα κάνουν από εδώ και πέρα. Ο Σαμαράς έχει καλές εμφανίσεις στη Βουλή το τελευταίο εξάμηνο και καλές τακτικές επιλογές ως Πρωθυπουργός κυβέρνησης τριών εταίρων. Χρόνος υπάρχει έως τις μεγάλες κοινοβουλευτικές μάχες για την Προανακριτική. Αλλά η επιλογή του ύφους και του είδους της αντίδρασης στην επίθεση Τσίπρα για τη λίστα Λαγκάρντ δεν θα είναι εύκολη. Αν μη τι άλλο, γιατί πρέπει να λάβει υπόψη την εξέλιξη - όχι μόνο στη Βουλή, αλλά και στη Δικαιοσύνη - μιας υπόθεσης που έως τώρα αποδείχθηκε τόσο απρόβλεπτη όσο και η πολιτική.