Οδικός χάρτης για βιώσιμο χρέος

Τρεις βασικούς παράγοντες για τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους που έχουν να κάνουν με τον ρυθμό ανάπτυξης, το ύψος των επιτοκίων δανεισμού και το μέγεθος του πρωτογενούς πλεονάσματος καταγράφει η έκθεση της τρόικας.

Σύμφωνα με την έκθεση, τυχόν αστοχίες θα εκτινάξουν το δημόσιο χρέος της χώρας μέχρι και το 147% του ΑΕΠ το 2020 έναντι στόχου για 124%, ενώ αντίθετα «θετικές υπερβάσεις» θα αποκλιμακώσουν το χρέος μέχρι και στο επίπεδο του 106%. Το «σπάσιμο του φράγματος» του 100% τοποθετείται το 2030 υπό την προυπόθεση ότι το ΑΕΠ, τα επιτόκια, το πρωτογενές πλεόνασμα αλλά και τα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις θα πάνε καλύτερα από τις προβλέψεις του βασικού σεναρίου.

Το μέγεθος που θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του δημόσιου χρέους είναι η μεταβολή του ΑΕΠ καθώς τυχόν αρνητική ή θετική απόκλιση της τάξης της μίας ποσοστιαίας μονάδας στο προβλεπόμενο ρυθμό ανάπτυξης αυξάνει το χρέος στο 136% ή το μειώνει στο 113% του ΑΕΠ ανάλογα έναντι στόχου για 124% το 2020. Επίσης σημαντικές αυξομειώσεις στο χρέος θα προκαλέσουν οι εξελίξεις στο δημοσιονομικό μέτωπο και στα επιτόκια. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τα σενάρια για τη βιωσιμότητα του χρέους που επεξεργάσθηκε η Κομισιόν ανάλογα με τις μεταβολές των βασικών παραμέτρων:

• Ανάπτυξη: Ετήσιες προς τα πάνω ή προς τα κάτω αναθεωρήσεις του ρυθμού αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ κατά 1 ποσοστιαία μονάδα κάθε χρόνο από το 2013 και μετά θα οδηγήσει τον δείκτη του χρέους από την αρχική τιμή του 124% του ΑΕΠ, σε 113% και 136% του ΑΕΠ, αντιστοίχως. Επίσης το 2030, το αποτέλεσμα των παραπάνω δύο σεναρίων θα ήταν μια μετατόπιση του χρέους από την αρχική τιμή του 79% του ΑΕΠ στο 59% και 103%, αντίστοιχα.
• Επιτόκια: Οι μεταβολές των επιτοκίων λόγω του υψηλού χρέους έχουν σημαντικό αντίκτυπο για την πορεία του χρέους. Ετσι τυχόν αναθεώρηση προς τα κάτω από 50 μονάδες βάσης (θετικό σοκ) ή προς τα άνω αναθεώρηση των 150 μονάδων βάσης θα φέρει το λόγο του χρέους στο 120% και 136% του ΑΕΠ αντίστοιχα, το 2020, και στο 71% ή 107% του ΑΕΠ το 2030.
• Δημοσιονομικές επιδόσεις: Το πρωτογενές πλεόνασμα, σύμφωνα με το βασικό σενάριο, θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στο 4,4% του ΑΕΠ από το 2016-2020 και 4,0% του ΑΕΠ την περίοδο 2021 - 2030. Σε περίπτωση που το πρωτογενές ισοζύγιο είναι 0,5 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ υψηλότερο, ή κατά 1 εκατοστιαία μονάδα χειρότερο ο δείκτης του χρέους τοποθετείται στο 120% και 131% του ΑΕΠ το 2020 αντίστοιχα, ενώ για το 2030 στο 70% και 97% του ΑΕΠ, αντίστοιχα.

Οι ιδιωτικοποιήσεις 

Μικρότερης έκτασης επιπτώσεις στη μεταβολή του χρέους θα προέλθουν από τις αποκλίσεις είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω στα έσοδα των ιδιωτικοποιήσεων. Συγκεκριμένα τα αναμενόμενα έσοδα την περίοδο από το 2012 μέχρι το 2020 ανέρχονται σε 22 δισ. ευρώ. Αν οι εισπράξεις μέχρι το τέλος του 2020 είναι 8 δισ. ευρώ, πάνω ή κάτω από τον στόχο, οδηγούν σε μια αναλογία χρέους προς το ΑΕΠ από 120% ή 128% του ΑΕΠ το 2020 και 75% ή 83% του ΑΕΠ το 2030, αντίστοιχα.

Ακραία σενάρια 
Στην έκθεση παρατίθενται και δύο ακραία αρνητικά ή θετικά σενάρια.

Στο χειρότερο σενάριο που χαρακτηρίζεται «συνδυασμένο σοκ» η Κομισιόν υποθέτει αύξηση του ΑΕΠ 1 εκατοστιαία μονάδα κάτω από τον στόχο, έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις 8 δισ. ευρώ λιγότερα από τον στόχο και πρωτογενές πλεόνασμα 1 εκατοστιαία μονάδα κάτω από τον στόχο. Σε μια τέτοια περίπτωση ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ το 2020 θα διαμορφωθεί στο 147% το 2020, στο 138% το 2022 και στο 127% το 2030.

Αντίθετα αύξηση του ΑΕΠ είναι 1 εκατοστιαία μονάδα πάνω από τον στόχο, πρωτογενές πλεόνασμα να είναι 0,5 εκατοστιαία μονάδα πάνω από τον στόχο και έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις κατά 8 δισ. ευρώ υψηλότερα από τον στόχο θα είχαν σαν αποτέλεσμα ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ το 2020 να είναι στο 106%, στο 90% το 2022 και στο 48% το 2030.

ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΤΩΝΑΚΟΣ
antonakos@pegasus.gr