Σχόλια
Δύο πρόσφατα γεγονότα πολεοδομικού περιεχομένου αναδεικνύουν και πάλι δύο χαρακτηριστικά της δημόσιας ζωής : την προχειρότητα και την ιδεολογική επιρροή των «πιασάρικων» μύθων.
Το πρώτο είναι η συζήτηση στη Βουλή του σχεδίου νόμου για την επένδυση στο Ελληνικό. Με τροποποίηση της τελευταίας στιγμής δόθηκε η δυνατότητα ανέγερσης κατοικιών στην παραλιακή ζώνη του Αγίου Κοσμά και γενικά άλλαξαν οι χρήσεις γης και οι όροι δόμησης στο παραλιακό μέτωπο, επειδή εκτιμήθηκε, έτσι στη διάρκεια της συνεδρίασης, ότι οι υποψήφιοι επενδυτές θα ζητήσουν εντατικότερη εκμετάλλευση της ζώνης!
Και ενώ αλλάζουν οι πολεοδομικές προδιαγραφές της έκτασης, τρέχει διεθνής διαγωνισμός για την ανάδειξη του επενδυτή που θα την εκμεταλλευτεί.
Ο πολιτικός κόσμος αντιμετωπίζει το "Ελληνικό", έναν από τους (εν δυνάμει) πολυτιμότερους πόρους της πρωτεύουσας, όπως ακριβώς συμπεριφέρεται ο ιδιοκτήτης ενός συνοικιακού οικοπέδου που το μόνο που τον απασχολεί είναι ο συντελεστής δόμησης, η κάλυψη, το ύψος και η προσδοκώμενη αντιπαροχή.
Ο νόμος για το Ελληνικό ήλθε να προσθέσει ένα ακόμα κρίκο στην αλυσίδα μιας πραγματικά παράλογης διαδικασίας που βρίσκεται σε εξέλιξη και ενδέχεται να καθορίσει αρνητικά το μέλλον του σημαντικότερου περιουσιακού στοιχείου του Δημοσίου και ενός από τα καλύτερα ακίνητα της Ευρώπης.
Σπασμωδικές κινήσεις χωρίς όραμα και στρατηγική προσπαθούν να υποκαταστήσουν δέκα χρόνια απραξίας και αδράνειας σε μια προσπάθεια να κερδηθεί ο χαμένος χρόνος. Χωρίς ουσιαστικό σχέδιο και κάτω από ασφυκτική πίεση. Αν συνυπολογίσει κανείς και τη δραματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η αθηναϊκή κτηματαγορά, είναι εύκολο να αντιληφθεί τις καταστροφικές συνέπειες που μπορεί να έχει μια ανάπτυξη τέτοιου μεγέθους σχεδιασμένη στο πόδι.
Kαι που θα δικαιώσει το λεγόμενο με κάποια επιπολαιότητα, ότι το Ελληνικό έχει μητροπολιτικό χαρακτήρα (λόγω θέσης, μεγέθους και δημόσιας κυριότητας). Αν η Μητρόπολη, δηλαδή το πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας δεν ωφεληθεί στο σύνολό του, τότε η αξιοποίηση της πολυτιμότερης εν δυνάμει μητροπολιτικής περιοχής είναι άστοχη.
Κατά τη γνώμη μας η διαπραγμάτευση για την αξιοποίηση του Ελληνικού έπρεπε να ακολουθήσει τη διατύπωση μιας στρατηγικής και ενός οράματος που θα έδινε μια σαφή αίσθηση κατεύθυνσης στον επίδοξο επενδυτή. Διότι, κατά τη γνώμη μας, η αξιοποίηση της μοναδικής αυτής έκτασης - μοναδικής σε όλη τη Μεσόγειο - πρέπει να ικανοποιεί δύο απαράβατους όρους: να αναδεικνύει τις ποιότητες και τα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου χώρου στη συγκεκριμένη θέση και να αποβαίνει προς όφελος του συνόλου της πόλης
Για την αξιοποίηση του Ελληνικού, τόσον εμείς όσο και άλλοι, έχουμε επανειλημμένως αρθρογραφήσει. Η συνισταμένη των προτάσεων απέβλεπε στην εντατικότερη αξιοποίηση μέρους της έκτασης του Ελληνικού που θα αποφέρει στο δημόσιο πολεοδομικό ταμείο σημαντικά έσοδα, που με τη σειρά τους θα διατεθούν σε ένα πρόγραμμα δημιουργίας περισσότερων πάρκων σε επίπεδο γειτονιάς για την αναζωογόνηση της ζωής στη πόλη. Τα μικρά τοπικά πάρκα στις κεντρικές πυκνοκατοικημένες και πυκνοδομημένες γειτονιές θα βελτίωναν την καθημερινή ζωή της πλειονότητας των κατοίκων της πόλης, που συνωστίζονται στον ανεπαρκή δημόσιο χώρο. Η εμπειρία από ευρωπαϊκές πόλεις δεν αφήνει καμιά αμφιβολία για τη χρησιμότητα των χώρων πρασίνου που βρίσκονται σε απόσταση μέχρι 400-500 μ. από την κατοικία.
Πριν από ένα χρόνο, μιλώντας σε συνέδριο του ΣΑΔΑΣ, ο Στέφανος Μάνος είπε: "Η έκταση του Ελληνικού είναι – κατά τη γνώμη μου – το πολυτιμότερο real estate της Μεσογείου. Είναι εν δυνάμει ένας θησαυρός ανυπολόγιστης αξίας και ως τέτοιον πρέπει να τον μεταχειριστούμε. Για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση θα πρέπει να διαλέξουμε ό,τι καλύτερο υπάρχει στον κόσμο. Τους καλύτερους πολεοδόμους και αρχιτέκτονες, τους καλύτερους developers. Άλλη τέτοια ευκαιρία δεν θα δοθεί στην Αθήνα. Δεν είναι μόνο οι απίστευτες υπεραξίες που θα προκύψουν από την ανάμιξη των καλύτερων αρχιτεκτόνων είναι και οι υπεραξίες που θα δημιουργηθούν σε 20-30 μπετονόπληκτες περιοχές της Αθήνα όπου θα δημιουργηθούν ισάριθμοι μεγάλοι κήποι. Και μόνο η αναγγελία της πρόθεσης μας να χρησιμοποιήσουμε τους καλύτερους αρχιτέκτονες του κόσμου θα συγκεντρώσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον.
Μία σπουδαία σύγχρονη αρχιτεκτονική δημιουργία φθάνει για να διαμορφώσει τον χαρακτήρα μιας πόλης και να προσελκύσει χιλιάδες επισκέπτες. Σκεφτείτε το Guggenheim στο Bilbao. Πως ένα μουσείο φτιαγμένο από έναν εμπνευσμένο αρχιτέκτονα άλλαξε το χαρακτήρα μιας άσημης πόλης. Σκεφτείτε την πυραμίδα του Λούβρου, ή την όπερα στο Σύδνεϋ. Η Ελλάδα ζει από τον τουρισμό. Η εικόνα της Αθήνας είναι ο Παρθενώνας. Φανταστείτε την επίπτωση που θα έχει για την Αθήνα και την οικονομία της, όχι μια, αλλά μια πλειάδα σύγχρονων σπουδαίων αρχιτεκτονικών δημιουργιών. Χωράνε όλες στο Ελληνικό.
Το πρώτο μου μήνυμα είναι λοιπόν: Μην επιτρέψετε στην ενδημούσα μιζέρια να μαγαρί-σει στο όνομα μιας γρήγορης είσπραξης την πολυτιμότερη έκταση αστικής γης σε όλη τη Μεσόγειο. Πεποίθηση μου είναι ότι στη σημερινή μελαγχολική κατάσταση της Ελλάδας έχουμε ανάγκη από μερικά μεγάλα αλλά απολύτως εφαρμόσιμα σχέδια αστικής αναγέννησης. Θα είναι μια ένεση ελπίδας και αισιοδοξίας για ένα καλύτερο μέλλον".
Τι κρίμα! Ξεκινήσαμε με τις ανοησίες περί του μεγαλύτερου πάρκου στον κόσμο και καταλήξαμε στη μετριότητα της παραλιακής πολυκατοικίας. Μια ανεπανάληπτη ευκαιρία για την Αθήνα στο βωμό μιας τεμπέλικης κρατικής πολεοδόμησης της δεκαετίας του 50.
Ερχόμαστε στο δεύτερο γεγονός, την εξαγγελία της μισο-πεζοδρόμησης και τροχιοδρόμησης της Πανεπιστημίου και άλλων οδικών αξόνων που παρουσιάστηκε από το Ίδρυμα Ωνάση κάτω από τον τίτλο «re-think Athens». Πρόκειται για μια κυκλοφοριακή και συγκοινωνιακή μελέτη η οποία προτείνεται ως φάρμακο για όλα τα μειονεκτήματα της πόλης, για την ανάπτυξη του κοινωνικού ιστού, της οικονομικής ζωής, την επιστροφή των κατοίκων και των εργαζομένων στο κέντρο της πόλης. Οι ισχυρισμοί μοιάζουν αστήρικτοι. όσο και η κατηγορία –που θα μπορούσε κανείς να απευθύνει στην πρόταση- ότι πρόκειται για αυτό που κάποτε χαρακτηρίζαμε ‘έργο-βιτρίνα’.
Ίσως να έχει βάση η πρόταση, ως επίλυση του συγκοινωνιακού-κυκλοφοριακού συστήματος του κέντρου. Δεν το γνωρίζουμε, αν και ενστικτωδώς αμφιβάλλουμε για τη δυνατότητα των δύο αρτηριών (Ακαδημίας και Σταδίου) να αναλάβουν τον πρόσθετο φόρτο των ιδιωτικών και δημόσιας χρήσης οχημάτων της Πανεπιστημίου. Βραχυπρόθεσμα πιστεύουμε ότι απόρροια της πρότασης θα είναι να διευκολυνθεί η επέκταση της αθλιότητας και της εγκληματικότητας από την Ομόνοια στο Σύνταγμα.
Αντιλαμβανόμαστε ως θετικό τον ανταγωνισμό μεταξύ των ιδρυμάτων Νιάρχου και Ωνάση. Νομίζουμε όμως ότι το ίδρυμα Ωνάση μπορούσε να έχει επιλέξει επωφελέστερη για τη ζωή της Αθήνας πολεοδομική παρέμβαση.
*Ο Στέφανος Μάνος είναι πρόεδρος της Δράσης και ο Αριστείδης Ρωμανός πολεοδόμος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.