Νέα αμφισβήτηση του γερμανικού θώρακα για την Ευρωζώνη

Νέα αμφισβήτηση του γερμανικού θώρακα για την Ευρωζώνη
Αγορές και οίκοι αξιολόγησης προεξοφλούν κάτι που θα γίνει το 2013 με σημερινά δεδομένα. Ομως το 2013 με πολιτικούς όρους είναι πολύ μακριά. Οταν θα τίθεται σε λειτουργία ο Μόνιμος Μηχανισμός η Γαλλία θα έχει πρόεδρο προερχόμενο από το Σοσιαλιστικό Κόμμα, πιθανότατα το Στρος Καν, και στη Γερμανία θα βρισκόμαστε στο τέλος της θητείας του κυβερνητικού συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών - Φιλελευθέρων με ή χωρίς τη Μέρκελ στην καγκελαρία και τους Σοσιαλδημοκράτες - Πράσινους να είναι κυβέρνηση σε αναμονή."Η" 7/4

Share
3
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΚΟΣΜΟΣ
ΗΠΑ: Εννέα νεκροί, από τους τυφώνες που προκάλεσε σφοδρή καταιγίδα
Κούβα: Θα δαπανήσει περισσότερα για εισαγωγές τροφίμων μετά την αύξηση των διεθνών τιμών
Κάθειρξη 16,5 ετών στον διευθ. σύμβουλο της θυγατρικής της ThyssenKrupp για την πολύνεκρη τραγωδία του 2007
Σεισμική δόνηση 5,8 Ρίχτερ στο Τόκιο
ΟΜΤ: Κανένας φόβος για τα ταξίδια στην Ιαπωνία
Κερδίζει το κόμμα «δεν πληρώνω» τους υπερχρεωμένους της Ε.Ε.
Δεύτερο «όχι» των Ισλανδών για τα χρέη των τραπεζών
Κήρυξαν πόλεμο οι ΗΠΑ σε χρέος - έλλειμμα
Τέσσερις μεγάλες πληγές στο σώμα των ΗΠΑ
περισσότερα »

Του Γιώργου Καπόπουλου
Kapopoulos@pegasus.gr
Την περασμένη εβδομάδα ο Economist ζητούσε εδώ και τώρα αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας, την Τρίτη το οικονομικό ένθετο της Monde είχε τον πρωτοσέλιδο τίτλο «Ευρωζώνη: Το φάρμακο θα σκοτώσει τον ασθενή;»
Η βρετανική επιθεώρηση θεωρεί μη βιώσιμο το δημόσιο χρέος των τριών χωρών στο πλαίσιο των αποφάσεων της 11ης και 25ης Μαρτίου για θωράκιση της Ευρωζώνης και ζητά εδώ και τώρα μία αναδιάρθρωση που τη θεωρεί αναπόφευκτη το 2013.
Η γαλλική εφημερίδα, από τη μεριά της, με αφορμή τα προβλήματα της Αθήνας, του Δουβλίνου και της Λισαβόνας, υποστηρίζει ότι η γερμανική συνταγή δημοσιονομικής εξυγίανσης δεν είναι βιώσιμη για το σύνολο της Ευρωζώνης και με προσεκτικό τρόπο διατυπώνει την άποψη ότι η μόνη λύση θα ήταν η δυνατότητα απευθείας δανεισμού των χωρών με δημοσιονομικά προβλήματα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Αν προσθέσουμε στα παραπάνω τη στάση των αγορών και των οίκων αξιολόγησης έχουμε μια γενικευμένη εικόνα αμφισβήτησης του πλαισίου θωράκισης της Ευρωζώνης πριν καν ολοκληρωθεί τον προσεχή Ιούνιο. Ακόμη, το δημοσίευμα της Monde χρησιμοποιεί ως αφορμή τα προβλήματα των δύο χωρών που προσέφυγαν στο Μηχανισμό Στήριξης, αλλά και της τρίτης που θεωρείται ότι βρίσκεται με το ένα πόδι εντός, για να τονίσει ότι η επιλογή Σαρκοζί να προσδεθεί στις επιλογές της Μέρκελ δεν είναι μόνον αδιέξοδη για τον ίδιο το Γάλλο πρόεδρο αλλά και για τη χώρα.
Πρόκληση της διαρκούς προσαρμογής
Μία επιπόλαιη ματιά στα παραπάνω θα μπορούσε να δώσει την εντύπωση της ακινησίας ένα χρόνο μετά την καθυστερημένη ανταπόκριση της Ευρωζώνης στη δημοσιονομική κρίση της Αθήνας.
Η πραγματικότητα είναι ότι έγινε σημαντική πρόοδος, που δεν αρκεί, όμως, για να καθησυχάσει τις αγορές και να παράξει την κοινωνική και πολιτική σταθερότητα που είναι αναγκαίες για να στηριχθεί η προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης των προβληματικών χωρών.
Σήμερα ουδείς αμφιβάλλει για το ότι η Γερμανία έχει κατανοήσει ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση από τη συνολική θωράκιση της Ευρωζώνης. Πριν από ένα χρόνο κυριαρχούσε η συζήτηση για επιστροφή στο μάρκο, για εξαναγκασμό σε αποχώρηση ή ακόμη και αποβολή των απροσάρμοστων χωρών από την Ευρωζώνη ή ακόμη και η συγκρότηση μιας μικρής Ευρωζώνης του βορρά. Επιπλέον, δύο παρ' ολίγον ανεξέλεγκτα ντόμινο αποσταθεροποίησης της Ευρωζώνης, το Μαΐο και το Νοέμβριο του 2010, κατέδειξαν ότι η δημοσιονομική κρίση δεν περιορίζεται σε μία χώρα ή σε μία ομάδα χωρών, αλλά την απειλεί συνολικά.
Για να κάνει η Γερμανία τα βήματα που οδήγησαν στη συγκρότηση του Μόνιμου Μηχανισμού απαίτησε και επέβαλε όρους που αποδομούν τη θωράκιση και τη σταθεροποίηση της Ευρωζώνης: Πρώτον, την ενδεχόμενη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους των προβληματικών χωρών μετά το 2013 και δεύτερον και σημαντικότερο την επιβολή αυστηρών κανόνων δημοσιονομικής ευταξίας στο σύνολο της Ευρωζώνης, με στόχο την ανταγωνιστικότητα και τα πλεονάσματα, μία επιλογή που, σύμφωνα με την πλειονότητα των αναλυτών, σε συνδυασμό με ένα υπερτιμημένο σκληρό ευρώ, μπορεί να οδηγήσει τη Γηραιά Ηπειρο να εγκλωβιστεί σε παρατεταμένη ύφεση.
Προεξόφληση με παρωπίδες
Οι αγορές και οι οίκοι αξιολόγησης, με βάση τα παραπάνω δεδομένα, προεξοφλούν: Ακόμη και το υπό προϋποθέσεις μετά το 2013 ενδεχόμενο «συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα» στο κόστος διάσωσης της χώρας που θα προσφύγει στο Μόνιμο Μηχανισμό ESM, προεξοφλείται ως σημερινό δεδομένο και κοστολογείται αναλόγως στην απόκλιση των επιτοκίων δανεισμού των προβληματικών χωρών και στο κόστος των ασφαλίστρων κινδύνου. Μέχρι εδώ τίποτε το περίεργο, καθώς αγορές και αξιολογητές δεν κάνουν τίποτε διαφορετικό από τη χώρα που προεξοφλεί τον υπερεξοπλισμό του γείτονα της ως πρόθεση επίθεσης, ή του πολιτικού ηγέτη που προεξοφλεί τις ηγετικές ικανότητες συνεργάτη του ως πρόθεση αμφισβήτησης της ηγεσίας του.
Αλλο μέλλον...
Το παράδοξο βρίσκεται αλλού: Το 2013 με πολιτικούς όρους είναι πολύ μακριά. Οταν θα τίθεται σε λειτουργία ο Μόνιμος Μηχανισμός η Γαλλία θα έχει πρόεδρο προερχόμενο από το Σοσιαλιστικό Κόμμα, πιθανότατα το Στρος Καν, και στη Γερμανία θα βρισκόμαστε στο τέλος της θητείας του κυβερνητικού συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών - Φιλελευθέρων με ή χωρίς τη Μέρκελ στην Καγκελαρία και τους Σοσιαλδημοκράτες - Πράσινους να είναι κυβέρνηση σε αναμονή.
Μέχρι τότε κατά πάσα πιθανότατα θα έχει αποδειχθεί στην πράξη ότι η γερμανική συνταγή ανταγωνιστικότητας μέσω του αποπληθωρισμού και των δημοσιονομικών περικοπών οδηγεί σε παρατεταμένο εγκλωβισμό στην ύφεση, αλλά και σε κοινωνική αναταραχή και πολιτικές ανατροπές.
Μόνον αν αγνοήσει κανείς τα παραπάνω μπορεί με ελαφρότητα να προεξοφλεί την ηρεμία και την ακινησία στα ευρωπαϊκά δεδομένα, άρα και την εφαρμογή της «συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα» στη διάσωση των δημοσιονομικά προβληματικά χωρών μετά το 2013.
Αγνοεί στοιχεία
Τη δογματική αυτή προσέγγιση των αγορών και των οίκων αξιολόγησης παρακολουθεί από κοντά μία εξ αριστερών προσέγγιση που προεξοφλεί και εκμηδενίζει προκαταβολικά τις επιπτώσεις των επερχόμενων πολιτικών ανατροπών στη Γαλλία πρώτα και στη Γερμανία στη συνέχεια, με το επιχείρημα ότι όποιος και να βρίσκεται στην εξουσία στο Παρίσι και στο Βερολίνο δεν μπορεί παρά να συνεχίσει τις επιλογές που χάραξε η Μέρκελ και προσυπέγραψε ο Σαρκοζί. Η προσέγγιση αυτή αγνοεί τα στοιχεία ανατροπής που υπάρχουν στο πολιτικό τοπίο τόσο της Γαλλίας όσο και της Γερμανίας: Στη γαλλική πολιτική σκηνή, η Ακροδεξιά της Λεπέν τείνει να διεμβολίσει το σκληρό πυρήνα της Κεντροδεξιάς, ενώ στη γερμανική οι Πράσινοι είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι των μετακινήσεων του εκλογικού σώματος, με τους Φιλελεύθερους να δίνουν μάχη για την πολιτική τους επιβίωση.
Την επαύριον της χρεοκοπίας της Lehman Brothers, τον Οκτώβριο του 2008, ο Σαρκοζί -η Γαλλία ασκούσε τότε την προεδρία της Ε.Ε- αναλάμβανε πρωτοβουλίες μείζονος κλίμακας για την κοινή αντιμετώπιση της κρίσης από την Ευρωζώνη, για να συναντήσει την αδιαπραγμάτευτη απορριπτική στάση της Μέρκελ, με το επιχείρημα ότι η κρίση αφορά τις ΗΠΑ και όχι τη Γηραιά Πείρο, στην οποία κάθε χώρα δεν είχε παρά να μεριμνήσει από μόνη της σε εθνικό επίπεδο για τη θωράκιση του τραπεζικού συστήματός της.
Στην προεξοφλητική τους σπουδή, αγορές και αξιολογητές προεξοφλούν την εφαρμογή μιας επιλογής οι εισηγητές της οποίας θα αποτελούν παρελθόν το 2013.
Αιτία νέου «πολέμου» ο γόρδιος δεσμός του χρέους
Αργά αλλά σταθερά με προειδοποιητικά μηνύματα για τη δυσκολία διαχείρισης του δημόσιου χρέους των προβληματικών χωρών εντός του συμφωνηθέντος στις 11 και 25 Μαρτίου πλαισίου θωράκισης και με καταλύτη τις πολιτικές εξελίξεις στη Γαλλία με ορίζοντα την προεδρική εκλογή της άνοιξης του 2012 θα επιστρέψουμε στην αντιπαράθεση που σφράγιζε την Ευρωζώνη μέχρι τον περασμένο Ιούνιο:
Από τη μια μεριά η Γερμανία, με τη δογματική αγκύλωση στην εξαγωγή και επιβολή του γερμανικού μοντέλου ανταγωνιστικότητας στο σύνολο των χωρών-μελών της Ευρωζώνης.
Από την άλλη η Γαλλία, με την υπουργό Οικονομικών Λαγκάρντ να δηλώνει στις 15 Μαρτίου 2010 στους Financial Times ότι τα ελλείμματα του νότου οφείλονται στα πλεονάσματα της Γερμανίας, μια ανισορροπία που θα μπορούσε να διορθωθεί όχι με τη δημοσιονομική αυστηρότητα, αλλά με την αύξηση της εσωτερικής ζήτησης με αποφάσεις της κυβέρνησης στο Βερολίνο.
Η συνέχεια είναι γνωστή: Στις αρχές Ιουνίου του 2010 η Μέρκελ ανέβαλε συνάντηση κορυφής με τον Σαρκοζί στο Βερολίνο και σε έκτακτη συνέντευξη Τύπου ανακοίνωσε πρόσθετες δημοσιονομικές περικοπές 80 δισ. ευρώ σε βάθος τριετίας. Περικοπές που, σύμφωνα με τους αναλυτές, δεν είχαν καμιά οικονομική σκοπιμότητα, αλλά λειτούργησαν ως εργαλείο πειθαναγκασμού για να προσυπογράψει η Γαλλία τις γερμανικές επιλογές υπό το φόβο πιθανής απώλειας της αξιολόγησης ΑΑΑ της πιστοληπτικής της αξιοπιστίας.
Ένα χρόνο μετά, η νίκη της Μέρκελ μοιάζει πύρρειος. Πριν καν στεγνώσει το μελάνι των αποφάσεων της 11ης και 25ης Μαρτίου που ήσαν πολύ κατώτερες των αρχικών προσδοκιών που είχαν δημιουργηθεί στα τέλη Ιανουαρίου, οι αγορές αμφισβητούν και πιέζουν τους αδύνατους κρίκους, στη Γαλλία αμφισβητείται η απόφαση του Σαρκοζί να υποταγεί στις επιλογές του Βερολίνου, ενώ στις ΗΠΑ Ομπάμα και Γκάιτνερ φοβούνται απρόβλεπτες και μη ελέγξιμες εξελίξεις στην Ευρωζώνη, που θα μπορούσαν να τινάξουν στον αέρα τις προσπάθειες της Ουάσιγκτον για σταθερή επιστροφή τη αμερικανικής οικονομίας στην ανάπτυξη.
Θολός ορίζοντας
Το μεγάλο πρόβλημα σήμερα είναι ότι αμφισβητείται η επάρκεια και η καταλληλότητα ενός πλαισίου στήριξης της Ευρωζώνης, πριν καν αυτό ολοκληρωθεί, αλλά και με δεδομένο ότι αποτελεί κατά κοινή πλειοψηφική παραδοχή το μέγιστο δυνατό που μπορούμε να προσδοκάμε σήμερα από την αποδυναμωμένη και παραπαίουσα κυβέρνηση Μέρκελ.
Χαρακτηριστική του βραχυκυκλώματος στην Ευρωζώνη είναι η αδυναμία επιλογής του διαδόχου του επικεφαλής της ΕΚΤ Ζ.Κ. Τρισέ, η θητεία του οποίου λήγει το Νοέμβριο. Ο Βέμπερ «κάηκε» και υποχρεώθηκε να αποσύρει την υποψηφιότητά του και να παραιτηθεί από την προεδρία της Μπούντεσμπανκ, καθώς οι θέσεις του ήταν ασύμβατες με την έστω ανεπαρκή στροφή του Βερολίνου στη θωράκιση της Ευρωζώνης.
Αθροιστικά όλα δείχνουν μια συνολική σκληρή επαναδιαπραγμάτευση για έναν νέο συμβιβασμό: Από την μια μεριά η παραδοχή, πλειοψηφική, στη Γερμανία ότι τα ζωτικά συμφέροντα της χώρας ταυτίζονται με την περιφρούρηση και την ενίσχυση της Ευρωζώνης, από την άλλη η διαπίστωση ότι η επιβολή της γερμανικής συνταγής για τη διαχείριση της δημοσιονομικής κρίσης μιας σειράς χωρών επιδεινώνει το πρόβλημα και απειλεί συνολικά όλες τις χώρες-μέλη.
Το μεγάλο ερώτημα είναι πότε θα ωριμάσουν οι συνθήκες για την ψύχραιμη χάραξη μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής εξυγίανσης και ανάπτυξης και όχι για αποφάσεις που θα επιβάλονται στο παρά πέντε ενός ανεξέλεγκτου ντόμινο αποσταθεροποίησης.